Не педагогика факультеті
Көру қабілеті зақымдалған балаларға арналған мекемелердегі (топтардағы) логопедтің
жүктеу/скачать 2.07 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Логопедтік пункттің қызметін ұйымдастыру
| Көру қабілеті зақымдалған балаларға арналған мекемелердегі (топтардағы) логопедтің
қызметі Аталған мекемелерге көру қабілеті бұзылған, көру қабілеті өте нашар, интенсивті ем қажет ететін (бөбектер балабақшалары – 2 жастан, балабақшаға – 3 жастан) балалар қабылданады. Соқыр балаларға арналған мектепке дейінгі топтардағы балалар – 10 бала, нашар көретіндермен амблиопиясы бар балаларға арналған – 12 -15 бала. Бұл категориядағы балалармен үнемі логопедиялық жұмыстың қажеттілігі олардың ауызша сөйлеу тілі бұзылыстары болғанға байланысты. Алғашында балалармен танысу, оның сөйлеу тілі және сөзсіз процестерін (байланыстырып сөйлеу тілі, грамматикалық құрылымның қалыптасуы, сөз қоры, фонетика, қабылдауы, жалпы және сөйлеу моторикасы зерттеледі, т.с.с) тексеріп, бағалаудан басталады. Түзету жұмысы тексеру нәтижелерін ескере отырып жоспарланады. Дифференциалды оқыту жүйесі балалардың сөйлеу тілі дамуының деңгейлерін (олар 4) көздейді. Сондай-ақ, сөйлеу тілі дамуының 1 деңгейіндегі топтарда негізгі назар дыбыс айтуды қалыптастыруға аударылады. Сөйлеу тілі дамыуның 2 – 3 деңгейіндегі балалар топтарындағы логопедиялық жұмыс тілдің фонетикалық- фонематикалық, лексикалық-грамматикалық құрылымының қалыптасуындағы кемшіліктерді жоюды көздейді. Логопедиялық сабақтар түрлері – жеке және шағын топтық болып келеді. Соқыр және нашар көретін балалардың сөйлеу тілі дамуын түзету осы мектепке дейінгі мекемеде қызмет жасалатын барлық мамандардың күшімен іске асырылады. Логопедтік пункттің қызметін ұйымдастыру Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасында логопедиялық пункттің қызметін ұйымдастыру тәртібі туралы Ережелер құрастырылған, оларға сай меншік нысанына және ведомостволық бағыныстылығына қарамастан логопедтік пункт қызметінің тәртібі белгіленеді. Логопедтік пункт - логопедтің басшылығымен ауызша және жазбаша сөйлеу кемшіліктерін жою жөнінде балалармен сабақ жүргізетін білім беру ұйымы. Логопедтік пункт жұмысын білім беруді басқаратын органдар ашады, әрбір логопедтік пункттегі топтардың (сыныптардың) белгілі бір саны бекітіліп беріледі. Қалалық жалпы білім беретін мектепке логопедтік пунктті ашу 14-16 сынып болғанда, ауылдық мекемеде 9-12 сыныптар болғанда жүзеге асырылады. Бір уақытта қалалық логопедтік пунктте 20-25 адам, ауылдық жерде 15-20 адам оқиды. Қалалық жерде және ауылдық жерде орналасқан білім беру мекемелерінің (бастауыш мектеп – балабақша, кешенді мектептер, гимназиялар, лицейлер, балаларға арналған оқу-тәрбие орталықтары) басшылары сыныптар (топтар) санына қарамастан логопедтік пункттер ашуға құқылы. Жалпы білім беретін мектептің логопедтік пунктіне ауызша және жазбаша сөйлеуінде (жалпы сөйлеу қабілеті дамымаған, фонетика-фонематикалық дамымауы, жазу мен оқу бұзылыстары, тұтықпа, сөйлеу тілінің дыбыс айту жағының бұзылуы (дислалия, дизартрия, ринолалия) әртүрлі бұзылыстары бар балалар қабылданады. Сөйлеу қабілеті бұзылған балаларды логопедтік пунктке қабылдау үшін тексеру жыл бойы жүргізіледі. Мамырда бірінші сыныпқа баратын балаларды тексеру жүзеге асырылады. Сөйлеу қабілеті жеткіліксіз балалар сөйлеу кемістігіне байланысты кейін топтармен шағын топтарға бөлу үшін тізімге тіркеледі. Логопедтік пунктке қабылданған әрбір балаға сөйлеу картасы толтырылады. Логопедтік жұмысты ұйымдастырудың негізгі нысаны топтық (шағын топтық) сабақтар болып табылады. Топқа бірдей балалар таңдалып алынады. Әртүрлі жастағы балаларды топтарға жинақтау мынандай: 1. Жалпы сөйлеу тілі дамымаған ( ЖСТД) – 3-5 адам; 2. ЖСТД-на байланысты оқу мен жазу бұзылыстары бар - 4-6 адам; 3. Фонетикалық-фонематикалық жағы жетілмегендер (ФФЖ) – 3-5 адам; 4. ФФЖ-ға байланысты оқу мен жазу бұзылыстары бар - 4-6 адам; 5. Тұтықпасы бар – 3-4 адам; 6. Дыбысты айту кемшіліктерімен – 5-6 адам жіберіледі; Мектепке дейінгі логопедтік пунктте жеке сабақтар сөйлеу бұзылыстары бар барлық балалармен, мектептегі логопедтік пункттерде – сөйлеу тілінің ауыр бұзылыстары бар ( ринолалия, дизартрия, ЖСТД 1-2 деңгейі) балалармен жүргізіледі. Әрбір топтағы балалармен сабақтар аптасына 2-3 рет жүргізіледі. Топтық сабақтардың ұзақтығы балалардың жастарына байланысты және мектепке дейінгі мекемелерге байланысты құрастырылады: екінші кішкентайлар тобында- 15-20 минут, ортаңғы топта 20-25 минут, ересектер және мектепалды даярлық тобында 30-35 минут. Мектепке дейінгі балаларға арналған шағын топтық сабақтардың ұзақтығы 20-30 минут, жеке сабақтардың – 15-20 минут. Мектептегі логопедтік пункттің топтық сабақтарының ұзақтығы 40-45 минут. Мектеп жасындағы балаларға арналған логопедиялық пункттегі шағын топтық сабақтардың ұзақтығы 25-30 минут; жеке сабақтардың ұзақтығы- 20-25 минут. Түзете оқытудың ұзақтығы сөйлеу тіл бұзылыстарының күрделілігімен, оның құрылымына байланысты. Фонетикалық-фонематикалық жетіспеушілігімен (ФФЖ ) және осы бұзылыстарға байланысты оқу мен жазу бұзылыстары бар балалар логопедтік көмекті жарты жылдан 1 жылға дейін алады. ЖСТД және ақаулықтарына байланысты оқу мен жазу бұзылыстары бар балалар логопедтік пунктте бұзылыс деңгейіне байланысты 2 ден -3 жылға дейін оқиды. Мектептегі логопедтік пунктте сабақтар сабақтан бос сағаттарда жүргізіледі. Мектеп жасына дейінгі балаларға арналған логопедтік пунктте сабақтар сабақтан тыс уақытта немесе «Тіл дамыту және сауат ашу», «Бейнелеу өнері», «Еңбек» және «Құрастыру» сабақтары кезінде жүргізіледі. Сөйлеу қабілеті бұзылған балаларды шығарып салу жыл бойы олардың сөйлеу тілінің даму кемшіліктерінің түзелуіне байланысты болады. Психофизикалық дамуын анықтау қажет болған жағдайда, логопед балаларды ата- аналарының келісімімен дәрігер-мамандардан (невропотологқа, психиатрға, отоларингологқа және т.б.) кеңес алуға немесе ПМПК- ға жіберуі мүмкін. Логопедтік сабақтардың нәтижелері сөйлеу картасында белгіленеді және педагог-тәрбиешінің, сынып жетекшісінің және ата-аналар назарына жеткізіледі. Мектепке дейінгі және мектептегі логопедтік пункттегі сабақтарға балалардың міндетті түрде қатысуы және қажетті талаптарды орындау жауапкершілігі мұғалім-логопедке, мектепке дейінгі ұйымның немесе мектептің педагогтарына және ата-аналарға (заңды өкілдеріне) жүктеледі. |