Не термодинамика

§3. Əртүрлi өлшеуiш құралдардың сезгiштiгi

жүктеу/скачать 0.83 Mb.

бет	43/63
Дата	03.01.2022
өлшемі	0.83 Mb.
	#451384

1 ... 39 40 41 42 43 44 45 46 ... 63

. ахметов статистикалы

§3. Əртүрлi өлшеуiш құралдардың сезгiштiгi

Кез келген физикалық немесе механикалық шаманың мəнi флуктуация құбылыстары салдарынан орта мəннiң төңiрегiнде үзiлiссiз өзгерiп тұрады жəне осы өзгерiстер кез келген өлшеуiш құралының дəлдiгiн анықтайды. Шындығында, егер физикалық шаманың мəнi құралдағы флуктуациядан кем болса бiр өлшеудiң нəтижесiнде осы шаманың мəнiн анықтау мүмкiн емес. Бiрнеше мысалдарды қарастырайық.

1. Температураны газ термометрiмен өлшеу үшiн газ көлемiнiң тұрақты қысымда өзгеруiн пайдаланады. Сондықтан газ термометрiнiң өлшеу дəлдiгi газ көлемiнiң флуктуациясымен

анықталады. Термометрдегi газ Клапейрон–Менделеев теңдеуiн қанағаттандыратындықтан көлемнiң ∆V өзерiсiне байланысты температураның өзгеруi:

T  ^PV

N

(17)

мұндағы ∆V- ның орнына меншiктi көлемнiң дисперсиясының мəнiн, (11)-шi өрнекті қойсақ



T  

(18)

Егер N ~ 10²⁰ екендiгiн ескерсек көлемнiң флуктуациясына байланысты газ термометрiмен температураны өлшегендегi кететiн қателiктiң өте аз болатынын көремiз

^_₁₀10


2. Көптеген жағдайда физикалық шаманы өлшеу үшiн прибордың көрсеткiшiнiң ауытқуын немесе кварц жiптiң бұрылуын пайдаланады. Бұл жағдайда жiптiң немесе көрсеткiш тiлдiң флуктуациясы прибордың сезiмталдығын арттыруға кедергi болады.

Көрсеткiш тiлдiң кездейсоқ ауытқуына орташа жылудың энергиясы ^^

болатын бiр ғана

айналамалы еркiндiк дəрежсi сəйкес келедi деп есептейік. Кварц жiп немесе көрсеткiш тiл тепе- теңдiк қалыптың төңiрегiнде аз тербелiсте болады жəне кинетикалық энергияның орта мəнi орташа потенциялық энергияға тең, яғни

^Eпот ^

жүктеу/скачать 0.83 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 39 40 41 42 43 44 45 46 ... 63