Негізгі орта білім беру
Мектеп тәрбие үрдісіндегі мұғалімнің кәсіби бағыты
жүктеу/скачать 84.04 Kb.
|
| 2.2 Мектеп тәрбие үрдісіндегі мұғалімнің кәсіби бағыты
Түпкі әлеуметтік-экономикалық құрылуда жас жеткіншектерді тәрбиелеу жұмысы қоғамды дамытудың ерекше белгісі болып табылады. Тәрбие жүйесінің маңызды тобы мектеп болып табылады. Тәрбиелеуші педагогикалық маманның адамнан айырмашылығы тәрбиенің ықпалын сездіру үлкен күшін, бай-қуатын, балаға сүйіспеншілігін ең бірінші кезекте нәтижені жобалаумен байланыстыруда Тәрбие іс-әрекетінің мөлшері және ауыр мінез педагогтың функционалдық рөлінің ішінде ғана көрінбейді, сонымен бірге ол сынып жетекшісі, тәрбие жұмысын ұйымдастырушы, әлеуметтік педагог. Гуманитарлық тәрбие жүйесін құру және дамыту әрбір педагогтың кәсіби бағытын қалыптастыруды және дамытуды тәрбиелеуші ретінде талап етеді. Педагогтың бағыты жүйе ретінде интеллектуалдық маңызды және эмоционалды-бағалық қатынаста педагогикалық анықтылыққа және педагогикалық әрекет түрінде, оның белсенділігінің негізгі көзі болып табылады. Осы орайда тәрбие жұмысын қалай жоспарлау керек? Педагогикалық тәжірибеде көрсеткендей, жоспарға әкімшілік талаптармен ғана қарау, жоспарлау үрдісінде өкінішке орай, жоспардың құрылуы мен жазылуын шектейді. Мұндай жағдайда, жоспар формальді түрде болып, әрекетке бағыт бере алмайды. Нәтиженің қол жеткен тиімділігі және әрекеттен кез келген табысы әрекеттің қаншалықты сауатты жоспарлануына байланысты болады. Жалпы алғанда жоспар әрекеттін мазмұнды көрсетушісі, оның ретін, көлемін, уақытша шекарасын анықтаушы құжат. Ол төмендегідей қызмет атқарады: - Нақты бағыттар мен әрекет түрлеріне бағыт беруші, анықтаушы; - Болжаушылық, яғни жанама іс -қимыл көрсетуші, нақты әрекет аркылы нәтиже көрсетеді; - үйлестіруші, ұйымдастырушы, яғни әрекеттің қандай тәсілдермен ұйымдастырылатындығын, онын объектісі және субъектісі кім болатынын, әрекеттерін көрсететін, оның басқа түрлерінін өзара қатынасын, сол сияқты әрекетін көрсетеді, олардың орнын, уақытын кім, қашан, қайда орындайтынын анықтайды; - бақылаушылық, қойылған мақсаттардың жүзеге асырылуын қадағалау; - қалпына келтірушілік, яғни кез келген уакыт аралығында жоспар бойынша атқарылған жұмыс мазмұнын және көлемін қайта қалпына келтіру[9]; Барлық жағдайда жоспарға әкімшілік үшін емес, педагогтың өзіне қажет жұмыс құжаты ретінде қарап, жұмысты ретсіз жүргізбей, педагогикалык үрдісте өз ойлары мен мақсаттары, мүмкіндіктері мен талаптарына сәйкес жүргізілуі керек. Жоспар, егер талапқа сай жасалса, тәрбие жұмысын жүргізуге көмек болады. Қойылатын талаптар: 1. Жоспардың мақсаттылығы, яғни жоспарланған жұмыстың мазмұны мен түрінің нақты мақсаттары мен міндеттерінің жүзеге асырылуын қарастырады. 2. Жоспар баланың қызығушылығы мен талаптарын жүзеге асыруға, олардың дамуына бағытталған. Жоспарлауда оқушылар мен ата-аналардың ұсыныстары зерделенеді. 3. Жоспар – педагогтың, оқушылардың, ата-аналардың бірлескен шығармашылығының нәтижесі. 4. Жұмыс жоспары оқушылардың сабақта, сабақтан тыс алған білімдерін тәжірибеде қаншалықты қолданатынын, еліміздегі негізгі оқиғалардың ұжым өміріне қаншалықты әсер ететінін көрсетеді. 5. Жоспардың кешенді түрінің бағыты, жұмыстың әртүрлі мазмұны мен түрі балалардың қызығушылығы мен қабілетінің дамуына бағытталған, оқушылардың әрекеттің әртүріне қатыстырылуы, оқушылардың сана-сезіміне, тәртібіне тұтастай ықпал ету. 6. Жоспар оқушылардың жоспарланған жұмыста әрекеттің әртүрлі түрлерін, әдіс-тәсілдерін, өз бағыттарын таңдауға жағдай тудыруды қарастырады. 7. Әрекеттің мазмұны мен түрінің қолайлылығы,өткен тәжірибенің есебі, жұмыстың келешегінің көрінуі. 8. Жоспардың нақтылығы мен мақсатқа сәйкестігі, жоспарланған жұмыстың негізділігі, оқушылар мен педагогикалық ұжымның ерекшеліктерінің есебі, олардың даму деңгейі, қалыптасқан дәстүрлері. 9. Жоспардың ақиқаттылығы мен ойлылық жарқындығы. Тәжірибе көрсеткендей, оқушылар ұжымында тәрбие жұмыстарының мынандай жоспарлары құрастырылады: - оқушылар ұжымының тоқсанға немесе айға, не жартыжылдыққа арналған тәрбие жұмыстарының күнтізбелік жоспары; - келешекті жоспар; мектеп жұмысының жылдық жоспарының бөлімі Оқушылар ұжымымен сабақтан тыс жүргізілетін жұмыстар (негізгі құжат, яғни барлық оқушылар ұйымының, атап айтқанда: үйірмелер, секциялар, клубтар, қоғам кеңестер басшылық етуі); - оқушыларды тәрбиелеу жөніндегі сұрақтарына байланысты мұғалімдермен әдістемелік жұмыс жоспары. - тәрбие жұмысының қорытындысын және ұйымдастыруды бақылау жоспары; - клубтың, штабтың, кеңестердің, мұражайдың және басқа мектеп бірлестігінің жоспарлары; - бірнеше жылдарға бағытталған тәрбие жұмысының келешекті жоспары; - дайындық жоспары және жалпы мектеп ісін өткізу жоспары - сынып ұжымында барлығы құралып отырады. Сынып жетекшісінің тәрбие жұмысының жоспары (тоқсанда, жартыжылдықта, жылына) оқушылар ұжымының жоспары. Ұжым жоспарының бағыты: 1. Өткен мерзімдегі сыныптың тәрбие жұмысын талдау. 2. Жаңа оқу жылындағы тәрбие жұмысының міндеттері. 3. Оқушылар ұжымының жұмысы. 4. Педагогикалық ұжымның өзара іс қимыл байланысы. 5. Отбасымен, жұртшылықпен жұмыс[6]. Педагогтың кез келген жоспарының жалпы алгоритімін келесі бейнелерден көруге болады: 1. Жоспарлаудың барлық іс-әрекетін, нақты бағытын анықтау. 2. Мезгілдік кезеңді анықтау (жыл, тоқсан, айы). 3. Жоспарлау пәнінің құрылымы (іс- әрекетін түрлерін немесе бағытын бөлу, тақырыптың блокты және мағыналығын қарау, сонымен қатар белгілі бір бейнені жоспарлау, сосын оның ішінен керектісін және шынайысын таңдап алу). 4. Жағдайына қарай нәтижені талдау. 5. Жинақталған тәжірибе нәтижесін талдау. 6. Мақсаттың толықтырылуын (не үшін, немен жұмыс істеу, қортындыны не істеу керектігін еске алу) 7. Ұжымдық жоспарлау барлық тапсырмалар, кім осы жұмысты жоспарлауға қатысады. 8. Алдына қойған мақсатына жету, міндеттерді шешу, нәтиженің бағасын талдау. 9. Оқиғаны уақытына қарай кезеңге бөлу. Оқиға мен істің тізілуін күйіне, кезеңіне, бөліміне қарай бөлінеді, сол уақыттың кезеңіне қарай жоспарланады. Барлығын біріктіріп бірнеше кезеңдерге жоспарлау: 1. Дайындық: пәнді анықтау және уақыттың мөлшері, пәннің құрылымы. 2. Аналитикалық: өз тәжірибесінің қортындысын талдауы. 3. Үлгілеуші: мақсатты ұжымдық жоспарлау, мазмұны мен ортасын таңдау, нәтиже болжамы, талдау нәтижелерін жинақтау. 4. Қорытынды: жоспардың құрылымын таңдау және оны тәрбие жұмысы жүйесінің даму жолдарын көре білуі, ата-аналар мен жұртшылықтың мүмкіндіктерін ұғыну, мектептегі болатын өзгерістерді алдын ала білуі керек. Оқушылар дамуының шамасымен ұйымдастырушылық функциясының бөлігі оқушылар активіне, балалардың өзін-өзі басқару ұйымына беріледі. Оқушылардан алынған ақпарат болашақтағы өзін-өзі басқару ұйымына беріледі. Оқушылардан алынған ақпарат болашақтағы жұмыстарды анықтауда, жұмыстың мазмұны мен түрін таңдауда, педагогтардың ойына түзету енгізуге балалар дамуының талаптары мен қызығушылығына бағытталуы керек. жүктеу/скачать 84.04 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|