Негізгі құралдарды есепке алу, аудит және бағалау («Қайнама Көмір» жшс мысалында) Орындаған: Адай Жандос Жанатұлы Жетекшісі
Негізгі құралдарды басқару әдістері
жүктеу/скачать 107.79 Kb.
|
| 1.3 Негізгі құралдарды басқару әдістері
Негізгі құралдардың рөлі әр кәсіпорында өте маңызды болғандықтан, оларды бақылау компанияның есебін тексерудің маңызды кезеңі болып табылады. Негізгі құралдарды бақылаудың мақсаты шығындар туралы ақпараттың дұрыстығын тексеру болып табылады, яғни қаржылық есептілікте көрсетілген негізгі құралдар. Бастапқы жабдықтардың қозғалысын бақылаудың негізгі міндеттері: - базалық құралдармен операцияларды тексеруді құжаттық сүйемелдеу; - бастапқы жабдықтармен операцияларды көрсету мен есепке алудың дұрыстығы мен уақтылы расталуы; - аналитикалық деректерді бастапқы жабдықтарды синтетикалық есептеумен салыстыру; - бастапқы жабдықтар туралы синтетикалық бухгалтерлік ақпаратты қаржылық есептілік деректерімен салыстыру. Бақылау үшін ақпарат көздерінде бастапқы құжаттар мен есеп регистрлерінің, сондай-ақ алдын ала тексеру актілері мен сертификаттардың, тексеру актілері мен басқа да құжаттардың белгілі бір дәйектілігі бар. Негізгі бақылауда қолданылатын негізгі әдістер: құралдар-сауалнама, физикалық тексеру, салыстыру, есептеу, құжаттық сараптама, үлгілерді зерттеу. Негізгі құралдың есебін тексеру біршама уақытты қажет ететін процесс болғандықтан, ол үлкен көлемде деректерді өңдеуді қажет етеді, ал таңдамалы зерттеу тексеру кезінде бастапқы жабдықтар қолданылады. Бастапқы деректер мен бастапқы құралдарды талдамалық және синтетикалық есепке алу деректерінің негізінде сараптама барысында мынадай негізгі мәселелер қаралатын болады: - орын ауыстыру және өкімді есепке алу тізілімінде көрсетілген құжаттар мен бастапқы жабдықтарды уақтылы және дәл алу; - амортизация сомаларын есептеудің дұрыстығы және олардың өнімнің өзіндік құнына тәуелділігі, сондай-ақ олардың синтетикалық бухгалтерлер шотында көрсетілуі; - кәсіпорынның қаржылық нәтижелері бойынша бастапқы жабдықтардың амортизациясын есепке алудың уақтылығы мен дұрыстығы; - бастапқы жабдықтар үшін жалдау ақысын дәл және уақтылы есептеу және оны өндірістің өзіндік құнына жатқызу; - кәсіпорын балансындағы бастапқы жабдықтарға жатқызудың дұрыстығы; - бастапқы жабдықтарды жөндеуге арналған шығыстарды шегерудің заңдылығы; - түгендеу бойынша уақтылы және нақты есеп беру және нәтижелер туралы есеп беру; - бастапқы жабдықтардың құнын индекстеудің және сомаларды бухгалтердің шоттарына байланыстырудың дұрыстығы; - бастапқы жабдықтарды сатудың заңдылығы, сондай-ақ оларды кәсіпорын мен жеке тұлғаның сатуындағы бағалау. Барлық осы тапсырмаларды орындау үшін аналитикалық есепті ұйымдастырудың дұрыстығына көз жеткізіп, барлық бастапқы жабдықтардың тағайындалғанын анықтау керек, қаржылық жауапты тұлғаларды және қорытынды түгендеудің дұрыстығын, оның нәтижелерін және олардың бухгалтерлік есептерде көрсетілгенін тексеріңіз, сонымен қатар бастапқы жабдықтардың болуы мен қозғалысы туралы бухгалтерлік ақпараттың дұрыстығын тексеріңіз. Кәсіпорынның есеп саясаты бірінші кезекте қайта қаралуы тиіс, өйткені, онда бастапқы жабдықтарды есепке алудың негізгі рәсімдері сипатталған. Есеп саясатында негізгі құралдарды белгілі бір топқа жатқызу тәртібі және әрбір топ бойынша амортизацияны есептеу тәртібі, сондай-ақ қайта бағалау тәртібі көрсетілуге тиіс. Бухгалтерлік есептің қалай жүргізілетінін тексермес бұрын, бухгалтерлік есептің кәсіпорында қалай ұйымдастырылғанын тексеру керек. Есептік жазба саясатында сәйкес негізгі құралдарды бағалаудың осы 7 әдісі, олардың кәсіпорындағы жіктелуі, амортизацияны есептеу әдістері, объектілерді негізгі құралдарға қосу белгілері көрсетілуі тиіс. Тексеру кезінде есеп саясатының қолданыстағы заңнамаға және бухгалтерлік есепке қойылатын белгіленген талаптарға сәйкестігіне назар аудару қажет активтерді есепке алу. Бухгалтерлік есепті ұйымдастырудың осы немесе басқа нысаны дәл сәйкес келетіндігін тексеру қажет кәсіпорындағы еңбек жағдайлары. Сондай-ақ, синтетикалық шоттың мәртебесін және оның аналитикалық есеп деректерімен байланысын тексеру қажет. Негізгі құралдарды қабылдау - кәсіпорынның меншік нысанына қарамастан, негізгі құралдарды қабылдау олардың дұрыс есепке алынуын және дұрыс есепке алынуын тексеруге мүмкіндік береді. Сондай-ақ, негізгі алушы үшін комиссия құруды тексеру маңызды оның нәтижелерінің дұрыстығы, сондай-ақ оларды сатып алу-сату шарттарын тексеру және бастапқы жабдықтарды қабылдау-беру актілерінде бастапқы құнын көрсету. Бастапқы жабдықтарға техникалық қызмет көрсету маңызды шарт болып табылады, сондықтан оларды түгендеу, бақылау процесінде оның толықтығы мен уақтылы орындалуын, сондай-ақ нәтижелердің дұрыс көрсетілуін тексеру қажет. Бұл түгендеу нәтижелеріне сенуге болатындығына көз жеткізу үшін қажет. Бастапқы жабдықтарды сатып алу кезінде қосылған құн салығының сомасын тексеруге ерекше назар аудару керек. Жеке тұлғаның инспекторлары белгіленген бастапқы құнды қалыптастыру рәсіміне назар аударуы керек әрбір объектінің бағасы бөлек емес, бірнеше объектілер бірге көрсетілген жағдайларда активтерді сатып алуға қоса берілетін құжаттар. Сатып алынатын объектілердің бастапқы құны оларды сатып алуға жұмсалған нақты шығындар негізінде әділ құнға барабар айқындалады. Кәсіпорындағы бастапқы жабдықтар ерте ме, кеш пе есептен шығарылады. Олар моральдық немесе физикалық залал болған жағдайда сатылуы немесе есептен шығарылуы немесе жазатайым оқиғалар, табиғи апаттар және басқа да төтенше жағдайлар кезінде тоқтатылуы мүмкін, ұрланған немесе басқа кәсіпорындардың жарғылық капиталына салым ретінде берілген. Моральдық тозу-бұл неғұрлым жетілдірілген аналогтардың пайда болуы нәтижесінде бастапқы жабдықтар объектісінің қартаюы, ал физикалық тозу-бұл бастапқы жабдықтардың материалдық қартаюы, нәтижесінде оның бастапқы құны ұйымдарға жеткізілуі мүмкін емес бастапқы жабдықтар объектілерін есепке алу үшін біртіндеп жоғалады. болашақта мүмкін, бірақ болашақта негізгі құралды қолдануға болатындығын анықтау үшін оны қалай орнатуға болады, экономикалық тұрғыдан орынды немесе қисынды бастапқы жабдықтарды қалпына келтіріңіз. Ол үшін басшының бұйрығымен бекітілетін комиссия құру қажет. Бұл комиссия тұрақты болуы мүмкін, яғни ол ұзақ мерзімге құрылады және барлық бастапқы жабдықтарды алу процедурасына қатысады немесе комиссия кейбір бастапқы жабдықтар үшін арнайы құрылуы мүмкін. Комиссияның құрамы басшының бұйрығымен бекітілуге тиіс, оған бас бухгалтер немесе бастапқы жабдықтарды есепке алу жөніндегі бухгалтер, сондай-ақ бастапқы жабдықтарды есепке алу мәселелерінде уәкілетті басқа да тұлғалар кіреді. Комиссия жұмысының нәтижелері бойынша қайта реттеу туралы акт мынадай түрде жасалуға тиіс: комиссия негізгі құралдың объектісі бойынша есепке алу ақпаратын зерделеуі, есептен шығару жоспарланған объектіні тексеруі, осы негізгі құралды қалпына келтіру мүмкіндігі мен ұтымдылығын талдауы және оның тоқтатылу себептерін анықтауы тиіс: физикалық немесе моральдық тозу немесе тітіркендіргіш құбылыс. Бұл туралы ұйым басшысының есептен шығару туралы бұйрығын шығару қажет. Салық департаментінің мамандары бұл туралы бірнеше рет өз хаттарында мәлімдеді. Бұл объектінің қалай тоқтатылғанын және комиссияға бақылау тапсырылғанын анықтайды. Барлық қажетті құжаттарды кейіннен тіркей отырып, бөлшектеу бөліктерін бөлшектеу және тіркеу процесі. Комиссия аяқталғаннан кейін тарату актісін ресімдеу қажет, ал бастапқы жабдықтар жойылғаннан кейін Бухгалтерлік есеп актісін жасау қажет. Егер бастапқы жабдықтардың объектілері моральдық немесе физикалық тозудың нәтижесі болып табылса, онда оларды есептен шығару тиісті актіге негізделуі тиіс, мысалы, нақты себебін көрсету қажет. Процессор заманауи бағдарламаларды жүктеуге мүмкіндік бермейді, тозу нәтижесі мен жыртылу және жақсарту мүмкін емес. Сонымен қатар, келесі операцияның іс жүзінде мүмкін еместігін растау және осы негізгі құралды жаңарту қажет. Бұдан әрі сізге негізгі құралдың түгендеу карточкасына тиісті жазбаларды енгізу қажет. Бастапқы жабдықтарды есепке алу көптеген алдын-ала құжаттармен бірге жүреді. Сондықтан барлық ақпаратты бастапқы құжаттарда нақты көрсету өте маңызды. Сараптама кезінде, бірінші кезекте, енгізілген деректердің әртүрлі бастапқы құжаттармен, мысалы, түгендеу карточкасымен бастапқы жабдықтар объектісін пайдалануға беру актісімен үйлесімділігі тексеріледі. Құжаттамалық келісуден кейін келесі кезең-негізгі құралдардың нақты болуын тексеру және нақты болмысты құжаттық көрініспен тексеру. Жоғарыда айтылғандардың бәрін қорытындылай келе, негізгі құралдарды бақылау кәсіпорынның негізгі құралдармен қамтамасыз етілгендігі туралы сенімді көрініс беруі керек, ал құжаттық тексеру де, нақты тексеру де үлкен мәнге ие. Сонымен қатар, негізгі құралдарды бағалауға байланысты көптеген мәселелердегі белгісіздік компанияға негізгі құралдардың бағасын дұрыс анықтамау немесе оны уақтылы қайта қарау салдарынан белгілі бір шығындарға әкелуі мүмкін. жүктеу/скачать 107.79 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|