НұСҚаулар «Физика іі»
жүктеу/скачать 2.05 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Өлшеу тәсілі
- Жұмыстың орындалу тәртібі
| Жердің магнит өрісі
Табиғаттағы магнит өрістерінің шамасы әртүрлі. Ол космостық денелердің түрлеріне байланысты. Жердің магнит өрісі 70-80 мың км күнге қарай бағытталған жер магнитосферасын құрайды және миллиондаған км кері бағытталады. Жердің магнит өрісінің пайда болуына жер ядросындағы өткізгіш сұйық заттың конвективті қозғалысы әсерін тигізеді. Магнит полюстері географиялық полюске қарағанада бір шама ығысқан. Олардың орны айысып отырады. Н≈0,53 (І Эрстед=79,6 А/м). бұл шама жердің әр нүктесінде әр түрлі болуы мүмкін. Жер бетіндегі кез келген нүктеге магнит тілі жердің магнит өрісінің индукциясының горизонталь құрастырушысының бағытын көрсетеді. Ол магнит меридианы жазызықтығында орналасады. Магнит меридианыжазықтығы деп жер өрісінің бағытымен өтетін жер шарын вертикаль бағытта қиып өтетін жазықтың қимасының сызыңғын айтады. Өлшеу тәсілі Бұл жұмыста тангенс-гальванометр қолданылады. Тангенс-гальванометр вертикаль жазықтықта орналасқан дөңгелек орамымен және компастан тұрады. Компас тілінің айналу осі дөңгелек орамының центріне жатуы қажет. Алғашқы сәтте компас тілі орам жазықтығы бойында жататындай яғни магнит өрісінің горизонталь құрастырушысымен бағыттас етіп магнит өрісінің әсерінен компастың магнит тілі бұрышқа бұрылады (5-сурет). - орам жазықтығына перпендикуляр 5-сурет бағытталған дөңгелек орамның магнит өрісінің кернеулігі, ал Н1 мен Н2 арасындағы бұрыш 900 , сондықтан (2) (1) теңдеу бойынша дөңгелек орамның центріндегі кернеулік , мұндағы N-орам саны, R-орам радиусы. (2) теңдеуге Н2 мәнін қойып жердің магнит өрісінің горизанталь құрастырушысын табамыз. (3) Жұмыстың орындалу тәртібі: 1. Қондырғының электрлік схемасынмен танысу (6-сурет), tgG - тангенс-гальванометр. 6-сурет 2.Реостаттың жылжымалы тиегін «min» жағдайларға қой. Компастың магнит тілін дөңгелек орамның А – А жазықтығына орналыстыр. 3.Қондырғыны 15 В тұрақты ток жүйесіне қос. Реостат тиегі арқылы токтың 5-10 әр түрлі мәніне сәйкес компас тілінің ауытқуын 1-кестеге жаз. 4.Жердің магнит өрісінің горитальталь құрастырушысын мына формула бойынша есептеп 1-кестеге жаз, мұнда R=0,1м - орам радиусы, N=120-орам саны, α-компас тілінің ауытқу бұрышы. 5.Есептеу қорытындысының статистиқалық өндеуін жаса. мұнда n-өлшеу саны, tр,п- Стьюдент коэффициенті. 1-кесте
жүктеу/скачать 2.05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|