1.3. Қысым.
Газдардың, қысымдардың кинетикалық теориясына сәйкес үздіксіз қоғалыста болған жұмыс денесінің молекула соққысы санының орташа нәтижесі бар. Қысым дене қабатының бірлігіне келетін, дене молекуласының соққысын қабылдайтын күшпен тең. Халықаралық жүйеде қысым бірлігі паскальмен (Па = ).өлшенеді. Практикалық есептеулерде 1 МПа = 106 Па қолданылады. Стандартпен бар - жүйеден тыс бірлік енгізілді, ол : тең өлшем қолданылады.
Қысымды өлшеу үшін барлық техникалық құралдарда 1 :тең:
Қысымды өлшеу үшін мынадай құралдар қолданылады: атмосфералық -барометрлер, атмосферадан жоғары -манометрлер, атмосферадан төмен - ваккуметрлер. Жұмыс денесінің нақты қысымы сосудта Раб деп аталады. Атмосфералық, арттырылатын қысымды
деп атайды.
Ваккумдағы абсолюттік қысым мынадай теңсіздікпен анықталады:
Келітірілген формуладан газдың өзгертілмеген күйін байқай отыра, сосудта тек Ратм. мән үнемі қалып отырғанын көруге боладыРабс, а Ризб и Рвак өзгергенде ғана өзгеріс байқалады. Сондықтан газ күйінің өлшемдеріне тек барлық термодинамикалық тәуелділікке енетін абсолютті қысым ғана қызмет етеді.
Бақылау сұрақтары.
СИ жүйесінде абсолютті қысым өлшемі қандай бірлікте өлшенеді?
Дұрыс жауабын таңдаңыз?
А. ;
Б. бар;
В. ;
Г. Па, кПа, МПа
Жауабыңызды 18 беттегі 1.3.т салыстыр.
1.4. Температура.
Температура дененің жылу күйін анықтайтын термодинамикалық өлшемдердің бірі болып табылады. Газдардың молекулалық-кинетикалық теориясына сәйкес аюсолютті температура газ молекуласындағы жылу қозғалысы интенсиві өлшем болып табылады. Оның сандық мағынасы зат молекуласы энергиясының орта кинетикалық өлшеміне байланысты болып келеді. Температураны шкаланың түрлі градуировкасы бар термометрмен өлшейді. «Температура шкаласы» деген түсінікке екі элемент енгізіледі: санау нолі мен бір градустың өлшемі . Егер де санау нолі мен шкаланы бөлу бағасын таңдау ерікті түрде жүргізіледі, немесе көптеген түрлі шкалалар болуы да мүмкін.
СИ екі температуралық шкаланы қолдану: абсолютті термодинамикалық шкала: температураның абсолютті термодинамикалық шкаласы мен Халықаралық практикалық шкала. Осы шкалалармен өлшенген температура қатысы тірек нүктелері мен интерполяция- лық теңдеу арқылы алынды. Молекуланың жылу қозғалысы толық тоқтаған температура бір тірек нүктесі бола алады. Термодинамика шкаласын анықтайтын басқа нүкте «үш нүкте» температурасы бола алады. Кельвин шкаласы бойынша ол 273,16 К, Цельсия шкаласы бойынша 0,01 0С тең., осыдан төменде көрсетілген температуралармен қатыс пайда болады:
К - кельвин, термодинамикалық температура шкаласы жөніндегі температураның өлшем бірлігі температурасының абсолютті нолінен судың үш нүктесінің температурасына дейінгі интервал бөлігінде тең.
Достарыңызбен бөлісу: |