Нұсқаулар «Техникалық термодинамика»
Термодинамика үдерісі туралы түсінік
жүктеу/скачать 0.84 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Бақылау сұрақтары.
- Ішкі энергия
| Термодинамика үдерісі туралы түсінік
Сыртық күштер мен қорщаған ортаның әсері кезінде, оның параметрлерінің өзгеруіне байланысты жұмыс күші өзінің күйін өзгертеді. Термодинамикада тепе-теңдік және тепе-теңдіксіз үдерістер түсінігі де болады. Тепе-теңдік үдерісі дегеніміз жұмыс күшінің барлық күйі тепе-тең болғанда, яғни жұмыс күшінің барлық нүктелерінде параметрлері бірдей болады, мәні өзгерген кезде өзгермейді. Жұмыс денесі күйінің әрбір мезетіндегі үдеріс, яғни оның параметрлері өзгереді және ол тепе-теңдіксіз емес деп аталады. Барлық нақты үдерістер теңе- теңдіксіз деп аталады. Термодинамикалық үдерістерді кескіндеу мен зерттеу үшін кестелік әдістерді қолдану мақсатсыз. Термодинамикада абсцисс и ординат остері бойынша күй параметрлерін шегеретін координаттың түзу бұрышты жүйесі қолданылады. Күй диаграммасы: , , . 1 суреттегі нүкте үдеріс басында жұмыс денесінің тепе-теңдік күйін көрсетеді, нүкте күйі қисық сипаттаушы үдеріске айналып, өзгереді.. 1-2 қисық нүктелер тепе-теңдік термодинамикалық үдерісті бейнелейді, ал 2 нүкте – жұмыс күшінің күйі соңында өзгереді. Қиысық нүктенің түрі үдеріс сипатына байланысты. Егер осындай термодинамикалық үдерісте көлем ұлғайса, онда үдеріс кеңейтілген деп аталады. Егер газ көлемінің үдерісі азайса ,онда үдеріс сығылған деп аталады. 1 күйден 2 күй бағытына жүргізілген тепе-теңдік үдерісі түзу үдеріс, ал сол нүктелер арқылы 2 күйден 1 күй бағытына жүргізілген тепе-теңдік үдеріс, түзу үдерістегі сияқты кері үдеріс деп аталады. 1 суретте – Кеңейтілудің термодинамикалық үдерісі және оның бейнесі диаграммада. Бір аралық нүктелер арқылы түзу және кері бағыттардағы үдерістер қайтымдылық деп аталады. Барлық нақты үдерістер трение, диффузия арқылы жіберіледі, соңында олар тепе-теңсізік қайтымсыз болады. Бақылау сұрақтары. Дұрыс жауаьын табыңыз. А. Нақты термодинамикалық үдеріс қайтымдылық бола ала ма? Б. Нақты термодинамикалық үдеріс қайтымсыз бола ала ма? Жауабыңызды 19 беттегі 1.10.т салыстырыңыз. Ішкі энергия Энергияны сақтау мен келтіру заңдарына сәйкес энергия жоғалмайды және ештеңеден пайда болмайды, тек формадан екінші біреуіне ауысып отырады. Ішкі энергия жалпы жағдайда барлық энергия түрлерінің жиынтығы деп аталады: денедегі және дене жүйесіндегі. Бұл энергияны энергиялардың жекелеген түрлерінің соммасы ретінде қарауға болады: молекулалардың кинетикалық энергиясы (молекулалардың ілгерілмелі және айналмалы қозғалысы); молекуланың өзіндегі атомдардың тербелмелі қозғалысы; электрондар энергииясы; ішкі ядролық энергия; ядро молекулалары мен электрондар арасындағы өзара байланыс энергиялары; молекулалардың потенциальды энергиясы. Техникалық термо-динамика кинетикалық және потенциальды құрастырушы ішкі энергия өзгеретін үдерістерді қаоастырады. Бұл ретте ішкі энергияның абсолютті мәннің білімі қажет етілмейді. Сондықтан нақты газдардың ішкі энергиясы молекулалар қозғалысының кинетикалық энергиясы және молекулардағы атомдардың тербелмелі қозғалысының энергиясы деп аталады, ал нақты газдар үшін молекулалардың потенциальды энергиясы енгізіледі. Ішкі энергия (U) газ күйінің екі негізі параметрлерінің функциясы болып табылады, яғни U = f (P,T), U = f (υ ,T) U= f (P,υ). Жұмыс денесінің әрбір күйіне күй параметрлерінің анықталған мәні толығымен сәйкес келеді, газдың әрбір күйі үшін U ішкі энергияның анықталған, бір мәнді шамасы сәйкес келеді. Қандай да бір жұмыс денесінің күші немесе дене жүйесі үшін ішкі энергияның айырымы біріншіден екінші күйге ауысу жолына байланысты болмайды. Идеальды газдың ішкі энергиясы температураға байланысты ғана болады. жүктеу/скачать 0.84 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|