Бақылау сұрағы.
Егер газ көлемі ұлғая бастаса, жұмыс шамасының белгісі қандай болады?
Дұрыс жауапты таңдаңыз.
А. Жұмыс шамасының теріс белгісі болады.
Б. Жұмыс шамасының оң белгісі болады.
Жауабыңызды 19-беттегі 1.12 т. алыстырыңыз.
Энтальпия
Термодинамикада есептерді жеңілдету үшін шамасын пайдаланады, оны газ энтальпиясы деп атайды, ол былай белгіленеді , , анықталады
= .
Энтальпия – толық (ішкі және сыртқы) энергия жүйесінің мағынасы бар термодинамикалық функция.
Ішкі энергия, қысым және меншікті көлем термодинамикалық жүйенің күйімен анықталатындықтан, энтальпия күйдің функциясы болып табылады.
Күй теңдігіне сәйкес идеал газының ішкі энергиясы және көбейтіндісі температураға ғана тәуелді болады, сондықтан энтальпия = . Термодинамиканың бірінші заңының теңдеуінен тұрақты қысымдағы үдеріс үшін жұмыс денесіне жеткізілген , жылудың мөлшері үдерісте былай анықталады
,
Онда l –газды кеңейту жұмысы.
Осы формулаға энтальпияны қойып аламыз.
1 және 2 индексы жұмыс денесінің параметрлеріне термодинамикалық үдерістің басында және соңында сәйкес келеді. Олай болса, энтальпияның өзгеруі изобарлық үдерістің жеткізілетін жылуына тең. Осы негізде энтальпия жылу ұстағыштық деп аталады, яғни жылу функциясы.
Бақылау сұрағы.
Көрсетілген формулалардың қайсысы бойынша газдың энтальпиясын анықтауға болады?
А. = ;
Б. = ;
В. = .
Жауабыңызды 19 беттегі 1.13 т. салыстырыңыз.
1.14 Энтропия
Энтропия – бұл грек тілінен аударғанда «өзгеріс» (немесе) ауысу деген мағынаны білдіреді. Тепе-теңдік үдерісте энтропияның өзгеруі жүйеге берілген (немесе одан жеткізілген) жылуы көлемінің қатынасына, термодинамикалық температураға Т тең.
.
Термодинамиканы көбінесе энтропияның абсолюттік мағынасы емес, үдерісінде энтропияның өзгерісі қызықтырады.
.
Оқшауланбаған жүйеден өтетін барлық нақты үдерістердегі жылу алмасу қоршаған орта мен жұмыс денесі арасындағы температуралары әр түрлі болған жағдайда ғана мүмкін. Бұдан көруге болады, эртропияның өзгеруі жұмыс денесі мен қоршаған орта арасындағы жылу алмасу бар екенін растайды. Жұмыс денесіне жылуды жеткізу кезінде оның энтропиясы кеңейеді, шығару кезінде – азаяды. Энтропияның өзгеруі дененің бастапқы және соңғы күйінен тәуелді болады, бірақ үдерістің жүру жолынан емес
Термодинамикалық үдерістегі күйдің негізгі параметрлерінің өзгеруі өзінен кейін энтропияның өзгеруіне де әкеледі. Энтропияның теңдеуінен қайтымды үдерістерде бірдей белгі бар екенін көреміз. Онда жылуды жеткізу кезінде энтропия ұлғаяды, жылуды шығару кезінде энтропия азаяды, жылу жеткізілмейтін және шығарылмайтын үдерісте энтропия тұрақты болып қалады . Осылайша, энтропияның өзгеру сипатынан жылуды ауыстыру үдерісінің бағыты туралы айтуға болады. Егер энтропия өссе, жылу жеткізіледі, жылуды шығару азаяды, өзгеріссіз қалады – қоршаған ортамен жылу алмаспай адиабаттық үдеріс жүреді. Энтропия көлем, қысым, температура сияқты өлшенбейді және есептеу жолымен ғана анықталады.
Бақылау сұрағы.
Изохорлық үдерістегі энтропия қай теңдеу бойынша есептеледі?
А. ;
Б. ;
В.
Жауабыңызды 19-беттегі 1.14 т. салыстырыңыз.
Достарыңызбен бөлісу: |