Ұнтақтарды дайындау. Сұрақтар. Коллекцияның қандай түрлері бар? Мерзімі өсімдік жинау Тапсырма. Әдістері ұнтақтау жинау. Алу тәсілдері жинау

Қиын ұнтақталатын затттар екі топқа бөлінеді:

Камфора, ментол, тимол, фенилсалицилат, йод.

Бор қышқылы, натрий тетрабораты, салицил қышқылы, стрептоцид.

Ондай заттарды көмекші қосылыстармен бірге ұнтақтау орынды. 1 г бірінші топты ұнтақтау үшін 96%- дық этил спиртінің 10 тамшысын немесе эфирдің 15 тамшысын қосады, ал екінші топ үшін 96%-дық этил спиртінің 5 тамшысын немесе эфирдің 8 тамшысын қосады.

Экстракциалы ұнтақтар. Өсiмдiк экстрактiлерін құрғақ, қою және сұйық деп ажыратады. Ұнтақтар ішінде көбінесе итжидек сығындысын жазады: құрғақ (1:2 ) және қою (1:1 ). Құрғақ итжидек сығындысының ұнтақтары құрғақ затттар ұнтақтарының дайындалу ережелерiмен дайындайды. Қою эстрактарды пайдаланған кезде қүрделі ұнтақтар технологиясы келесідей жүргізіледі. Қою экстрактісін қол таразысында фильтр қағаздың көмегімен өлшеп, оны өсімдік аналығының басына апарады. Қағазды өсімдік аналығынан бөліп алу үшін , оны бірнеше тамшы сумен немесе спиртпен дымдайды. Одан кейін экстракты бірнеше тамшы спиртпен өсімдік аналығынымен үккіште ұнтақтайды. Оларды бастапқы қою экстрактінің қатынасына қарағанда екі еселеп қолданады және тамшылап соңғы уақытта қосады.

Сұйық препараттары бар ( эфир майлары, тұнырмалар, сұйық экстрактілер) ұнтақтар. Егер 1 г гидрофобты сипаты бар заттар қоспасына олардың 2-3 тамшысы келсе, онда тұндырмалар мен сұйық экстрактілерді күрделі ұнтақтарға қосуға болады. Егер тұндырма мен сұйық экстрактінің сусымалдығын бұзатын және ұшқыш емес заттар құрамына кіретін әрекет ететін заттар саны жазылса, онда оларды қоюландыру арқылы жалпы көлемді азайту амалын қолданады.

4. Ұнтақтардың мөлшерлеуi 2 тәсiлмен жүргізіледі: 1 ) масса бойынша; 2 ) көлем бойынша.

Масса бойынша мөлшерлеу – дәлірек және негізгі тәсіл. Қол таразыларының көмегімен жүргізіледі. Қол таразылар көмегімен ұнтақтарды өлшеу - белгілі бір дағдыларды қажет ететін және көп еңбекті талап ететін процесс.

Көлем бойынша мөлшерлеу – дәлірек тәсіл, жоғары өнімділігімен ерекшелінеді. Мынадай дозаторларды пайдаланады: ДП- 2 электрондық дозаторы, ДПР - 2, ТК-3. ДПР – 2 0,1-ден 2-ге дейiнгі дозаларды көлем бойынша дәрілік заттарды мөлшерлеу үшін арналған. Дозатор жүгірмелі гайкадан, жылжымалы штокты полой трубкадан құралған. Оның жұмысының негізігі принципі- сол ұнтаққа дозартор ұшы батырылған кездегі фастелетін ұнтақпен реттелетін өлшем қуысын толтыру. Мөлшерлеу штоктың көмегімен жылжыту арқылы жүргізіледі.

Ұнтақтарды қаптау және рәсiмдеу. Егер қаптаманың түрі рецептте көрсетiлмесе, онда ұнтақтарды қағаз капсулалар түрінде шығарған жөн. Капсулалар сорты ингредиенттердiң қасиеттерiне байланысты:

1. Желiмделген қағаз - мұндай қағаздан капсулалар гигроскопиялық емес және ұшқыш емес ұнтақтар қаптамасы үшін пайдаланылады.

2. Балауызды немесе парафинделген қағаз – воскпен немесе парафинмен дымдалаған желімделген қағаз ылғал мен газдарды өткізбейді. Гигроскопиялық емес заттар (эуфиллин ) және ауа оттегісінің әсерімен өзгеретін заттарды қаптау үшін ыңғайлы.

3. Пергаменттiк қағаз – күкірт қышқылмен өңделеген желімделмеген қағазды жуып, пермагент қағазын кептіреді. Ұнтақтар қаптамасы үшін құрамында парафинде және воскте еритін заттар, сонымен қоса ментол, камфора, және басқа ұшқыш заттар қолданылады.

Ұшқыш заттармен бөлінбеген ұнтақтар үшін тығыздалған пробкалы флакондар шығарылады. Полиэтиленді пленкалы капсулаларда йод, камфора және басқа да ұшқыш заттарды қаптауға ұсынылады. Егер рецепте ұнтақты арнайы капсуларда жіберу көрсетілсе, онад ГФ XI бойынша желатиннен дайындалған арнайы вместилищесі бар медициналық капсулалар қолданылады.

Капсуларға қапталған ұнтақтар картон жәшіктер және қағаз пакеттер түрінде шығарылады.

Ұнтақталу. Ұнтақталу кезінде өсімдік шикізатын ұнтақтау үшін дұрыс машина таңдалу қажет. Мыналарды ескеру керек:

а) ұнтақталатын материал беріктілігі;

б) өсімдіктердің морфология- анатомиялық ерекшеліктері және әрекет ететін заттар локализациясы;

в) ұнтақталатын материал дың ылғалдылығы, шикізат 6-8% қалдықты ылғалдыққа дейін кептірілуі қажет.

г) қажеттті ұнтақталу дәрежесі

Улы немесе қатты тітіркендіретін шаңды түзетін дәрілік заттарды ұнтақтағанда аз шаңдалатын машиналарды, көбінесе шарлы диірмендерді қолданады. Ұнтақталуды жеке бөлмелерде жүргізеді.

Салқындаумен ұнтақталу. Сабынды, камидті, смоланы, қатты материалдарды ұнтақтатағанда салқындату нәзік заттарды жоғарлату үшін керек. Заттарды тоңазытқышта алдын ала салқындатудан кейін ұнтақталуды дезинтеграторда, салқын ауа жіберілетін ұсақталтын диірмендерде жүргізеді.

Көмекші заттар көмегімен ұнтақтау. Ұнақталуды жүргізу үшін қиын ұнтақталатын заттарды ұнтақтау үшін оларға белгілі заттарды қосады. Сұйықтықтарды қосу арқылы камфора мен бор қышқылын ұнтақтайды.