О. А. Есімова С. Ш. Құмарғалиева

68 
Көбік еселігі мен қабышалардың каналдарының арасындағы 
сұйық фазаға бөлінуі. 
3.
 Оптикалық қасиеті.
Жарық легінің көбік қабаты арқылы өткенде əлсіреуі жарық-
тың шашырауы мен оның ерітіндіге жұтылуы нəтижесінде болады. 
Көбікте фазалардың бөліну бетінде анық байқалатын жəне оптика-
лық қасиеттері бойынша бір-бірінен ерекше үш құрылымдық 
элементтер: қабыршықтар, Плато арнасы жəне түйіндер болады. 
 
3.4. Көбіктерді алу əдісі 
Көбіктерді арнайы стабилизатор затын қосу арқылы алады. 
Көбінесе көбіктүзгіш деп атайды. Көбіктің басқа да дисперстік 
жүйелер сияқты екі жолмен алады. Дөрекі дисперсті жүйеден, дис-
пергациялық əдіспен, шын ерітіндіден, конденсациялық əдіспен 
алуға болады. 
Конденсациялық əдіс 4 жолмен жүреді. 
1. Жүйенің физикалық шамасының параметрін өзгертеді: а) 
ерітіндінің қысымын төмендетеді, б) ерітіндіде температураны арт-
тырады. 
2. Жол газ бөле жүретін химиялық реакция. Мысалы, сода мен 
қышқыл, H
2
O
2 
+KMnO
4 
аммоний карбонатының ыдырауы. Қамыр 
дайындағанда, яғни ашытқыштың орнына NaHCO
3
жəне (NH
4 
)
2
CO
3
қолданған кезде 
2NaHCO
3
+2Н 
+ 
=NaCI + H
2
O
+CO
2 
(NH
4
)
2
CO
3
+2Н 
+ 
= NH
3 
+ H
2
O
+CO
2 
бұл реакция қышқылдық ортада жүреді, сондықтан лимон қышқы-
лын қосады. 
3. Микробиологиялық үдеріс СО
2 
газын бөле жүреді. 
Ашыған қамыр ашытқыштың əсерінен гексозаның спирттік 
ашуы жүреді. С
6 
Н
12 
О
6 
= 
2CO
2 
+2С
2 
Н
5 
ОН. СО
3
– газы əсерінен 
қамыр көлемі бірнеше ретке өседі. Сыра өндірісінде де осы 
микробиологиялық үдеріс жүреді. 
4. Электрохимиялық үдеріс.
Судың электролизі кезінде 
катодта сутек, анодта оттегі бөлінеді. Ерітіндіге БАЗ қосылған 

кезде көбік түзеледі. Бұл – электрофлотация кезінде қолданған 
əдіс. 
KMnO
4 
+ H
2
O
2 
+ H
2 
SO
4
= MnSO
4 
+K
2 
SO
4
+4 H
2
O
+3O
2
( NH
4 
)
2
CO
3
+2Н 
+ 
= NH
3 
+ H
2
O
+CO
3
 
Kөбіктердің тұрақтылығы.
Көбіктер – басқа дисперстік 
жүйелер сияқты термодинамикалық тұрақсыз жүйе. Олардың 
пайда болуы бос энегия артуымен жүреді. Артық энергия өздігінен 
жүретін процесті туғызады, ол дисперстіліктің азаюына жəне оның 
дисперстілік жүйе сияқты бұзылуына əкеледі. Бос энергияның ми-
нималды мəніне көбіктің екі фазаға (сұйықтық пен газ) толық 
бөлінгенде жетеді. Көбіктердің қабықшылары жарылады, себебі 
алынған тамшының ауданы алғашқы жүйенің ауданынан аз. Сон-
дықтан көбіктер тұрақты. Оларды екіге бөлуге болады. Седимента-
циялық, агрегаттық тұрақтылық. 
Көбіктер басқа дисперстік жүйелерден қозғалғыштығымен 
жəне фазалар бетінің өзгеру қабілеті арқылы ажыратылады. Фаза-
лардың бөліну бетінің төмендеуі көбіктердің өмір сүруін азайтады, 
сол себептен көбіктердің тұрақтылығын сақтау үшін БАЗ қолдану 
керек болады. Көбіктің түзілуі фазалардың бөлінуінің қозғалғыш 
мицелласының меншікті бетінің өсуіне алып келеді, бұл беттік 
құбылыстарды жылдамдатады жəне көбіктерге ерекше қасиет 
береді. Көбіктер кейбір тамақ өнеркəсібінің технологиялық проце-
сінде, тамақтану азық-түлігін қолдану кезінде түзіледі. 

жүктеу/скачать 1.87 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: