Ұнтақтардың жалпы сипаттамасы

81 
Когезия. Бір фазадағы дененің ішіндегі молекулалардың (атом, 
иондар) өзара байланысы. Конденсацияланған дененің беріктілігі 
жəне олардың ішкі энергиясына байланысты. Когезия неғұрлым 
көп болса, дисперсия кезінде энергия қоры көп болады. Ұнтақтарда 
когезия өлшемі негізгі сипаттамасын анықтайды, яғни себілу масса 
дегеніміз – еркін толтырғанда бірлік көлемде алатын ұнтақ мас-
сасы. Неғұрлым когезия күші жоғары болса, соғұрлым бөлшектер 
арасында байланыс мықты болады. Егер когезия аз болса, онда бай-
ланыс аз болады, ұнтақ ауырлық күші əсері арқылы жақсы бірігеді. 
Адгезия – конденсацияланған фазаның бір-бірімен əрекеттесуі. 
Мысалы, ұнтақ бөлшектің өздері салынған қораптың қабырғасы-
мен əрекеттеседі. Адгезия бөлшектерінің бетіне жабысуына жəне 
ұстап тұруына бағытталған.
Аутогезия. Аутогезияның кездейсоқ жағдайы – құрамы мен 
құрылысы бірдей бөлшектердің жабысуы. Адгезиялық, аутоге-
зиондық əрекеттесуі контактының ауданына перпендикуляр. Ұнтақ 
бөлшектері адгезия кезінде бетке жабысады, ал аутогезия əсерінен 
бір-бірімен жабысады. Аутогезия аралық бөлшектердің əсерлесу 
күшпен табиғатына байланысты анықталады. 
Ұнтақ бөлшектердің өлшемдері (Дисперстілігі) 
Фазааралық беттің меншікті ауданы (S) бөлшектер өлшеміне 
байланысты. Сфералық бөлшектер үшін d:
d
6
r
3
4
r
4
V
s
s
2
3
1
2
,
1
менш





Күрделі пішінді бөлшектер үшін: 
d
s
менш


β – бөлшектердің формасына байланысты коэффициент (β>6). 
Мешікті ауданның өсуі мына жағдайларға əкеледі. 
– ұнтақ бетінде өтетін интенсификация үдерісі; 
– бояу реңінің ашықтығы. 
– композициялық материалдарының сапасын арттыру. 

82 
Сонымен қатар бөлшектердің өлшемдерінің азаюымен қарсы 
қасиеті: 
Ағуының (шашылуының) азаюы. 
– заттың бетіне жабысуы. 
Бұл технологиялық процестер: жылжу, мөлшері, көлік тасы-
малдануына қиындық туғызады. Бөлшектердің кейбір критикалық 
өлшемдерінен бастап бөлшектер арасындағы байланыс күші 
ауырлық күшіне тең (Ғ) болады.
mg
F
n
1
m
u



n – əсерлесу саны; m – бөлшек массасы; g – еркін түсу үдеуі. 
Əріқарай бөлшектер өлшемдерінің азаюы олардың өз еркімен 
кеңістік құрылым түзілуіне əкеледі. Жоғарыдисперстік ұнтақтар-
дың критикалық өлшемін мына формуламен көрсетуге болады: 
1 2
CB
окр
F
d
g



 




∆p – дисперстеуші ортадағы бөлшектердің тиімді тығыздығы 
d‹‹d
okp
– Байланысқан дисперсті ұнтақтар (кеңістік құрылым 
болады). 
d››d
okp
–
Бос дисперсті ұнтақтар. 

жүктеу/скачать 1.87 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: