О. А. Есімова С. Ш. Құмарғалиева
БАЗ-дардың негізгі түрлері
жүктеу/скачать 1.87 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Катиондық БАЗ Төрттік аммонийлік қосылыстар Ионогендік емес БАЗ
- Амфолиттік БАЗ
| БАЗ-дардың негізгі түрлері
Аниондық ББЗ RC 6 H 4 SO 3 Na(R=C 10 -C 14 ) Алкилбензолсульфат R,R 1 –CHSO 3 Na(R+R 1 =C 11 -C 17 ) Алкилсульфонат R-CH 2 -CH=CH-CH 2 SO 3 Na (R=C 10 -C 14 ) Олефинсульфонат R-CH 2 -CH-{OH}-(CH 2 )n-CH 2 SO 3 Na Гидрооксиолефинсульфонат R-CH-COOCH 2 SO 3 Na (R=C 14 -C 16 ) Май қышқылы эфирінің сульфонаты R-CH 2 -O-SO 3 Na (R=C 11 -C 17 ) Майлы спирттің сульфаты RO(C 2 H 4 O)nOSO 3 Na (R=C 10 -C 16 , n=2-3) Майлы спирттің сульфоэтоксилаты Катиондық БАЗ Төрттік аммонийлік қосылыстар Ионогендік емес БАЗ Оксиэтилденген спирттер R=C 8 -C 18 R’=H; n=3-15 – алғашқылары R+R’=C 10 -C 14 ; n=3-12 – туындылары Амфолиттік БАЗ Сульфобетаин Карбоксибетаин 120 Отандық косметикалық өндірісте келесі эмульгатор түрлері мен олардың қоспалары қолданылады: пентол, модифицирленген пентол, сорбитанолеат, янтол, янта, эмульсиялық балауыз, ПЭГ- 400 стеараты, ПЭГ-400 олеаты, оксиэтилденген ланолин 60, гли- церин моностеараты, дистилденген моноглицеридтер жəне т.б. Жоғары молекулалық қосылыстар (ЖМҚ) Табиғи жəне функционалдық ерекшеліктеріне сəйкес, ЖМҚ көбінесе БАЗ əрекет ету механизміне сəйкес келеді. Бұл, алдымен, белгілі бір беткі белсенділіктің болуына байланысты, ол өз кезе- гінде ЖМҚ-ны жоғары молекулалық БАЗ ретінде анықтауға жəне оларды осыған ұқсас белгілері бойынша ионогендік емес жəне ионогендік деп сыныптауға болады. Ионогендік емес жоғары молекулярлық БАЗ негізгі өкілдері болып келесілер табылады: оксиэтилденген алифатиялық спирттер С 12 Н 25 (СН 2 СН 2 О)nН, оксиэтилденген алкилфенолдар С 9 Н 19 С 6 Н 4 О· ·(СН 2 СН 2 О)nН, оксиэтилденген алкилоламидтер С 11 Н 23 СОNСН 2 · ·СН 2 О(СН 2 СН 2 О)nН, этилен жəне пропилен тотықтарының блок- сополимерлері НО(СН 2 –СН 2 О)–(СН 2 –СНО–СН 3 )–(СН 2 –СН 2 О)ОН. КС технологиясында катиондық полимерлер кең танымал. Осы топтың өкілдері полимерлік тізбек құрылымымен, молекулярлық салмақпен жəне төртінші аммонийлік топтың жағдайымен ерекше- ленеді. Үлгі ретінде басты тізбекте катиондық тобы бар полиионен (–N(СН 3 ) 2 СН 2 СН 2 –) п алуға болады. Амфотерлік полимерлердің өкілдері болып ақуыз гидроли- заттар мен олардың туындылары табылады. Құрылысының ерекшеліктеріне байланысты ЖМҚ тұрақтан- дыру қызметін өзі дербес атқарады, ол дисперстік ортаның қою- лануына септігін тигізеді. Сонымен қатар сумен еритін полимер- лердің қосымшалары, ББЗ мицеллярлық қасиеттерін өзгерте отырып, солюбилизация үрдісіне əсер етеді. Полимер, мицелляр- лық бетте адсорбтене отырып, оны сумен тікелей қатынастан қорғайды. Табиғи полипептидтер – коллаген, эластин, кератин, желатин, жұмыртқа ақуызы – БАЗ тарапынан тітіркендіргіштік əсер етудің деңгейін, олардың тері полипептидтеріне солюбиздеуші əсерін азайта отырып, айтарлықтай төмендете алады. Нативті полипеп- тидтер терінің қорғаныс, ықпалды ұстап тұратын функцияларын қамтамасыз етеді. Кешеннің ішінде су, аминқышқылдарын, несеп- 121 нəр, тұз, ақуыздарды байланыстыра отырып, олар терінің су- тұздық балансын ұстап тұруға көмектеседі. Ақуыздарға қарағанда теріге жоғарырақ субстантивтілікке 700-2000 М.м. ие кератин, эластин, коллаген гидролизаттары ие. жүктеу/скачать 1.87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|