О каугабай p65
ДИМЕКЕЃНIЃ ,МIРДЕН ,ТЕРIНДЕ К,РГЕН ТЉСI
жүктеу/скачать 0.78 Mb. Pdf көрінісі
|
| ДИМЕКЕЃНIЃ ,МIРДЕН ,ТЕРIНДЕ К,РГЕН ТЉСI
Алматыдаѕы мџсылман мешiтiнде Ћџран сауатын ашып, «Ќптиектi» тауысћан Димекеѓ — Дiнмџхамед жаны пќк, жљрегi таза Ћџдайдыѓ сљйiктi ћџлы едi. Димекеѓнiѓ дiндарлыѕы жайында ол кiсiнi жаћсы бiлетiн адамныѓ бiрi — белгiлi дќрiгер, ћажы Кќрiм Бекмџхамбет едi. Оныѓ ата- лары Димекеѓнiѓ ќкелерiмен, бауыр-туыстарымен ертеден араласћан. Кќрiм Димаш Ахметџлыныѓ жары Зухра апа- ныѓ да #те таза, Кеѓес љкiметi тџсында-аћ имандылыћ жолын џстанѕан ќйелдердiѓ бiрi екенiн айтып, љйлерiнде алтын ќрiппен жазылѕан Ћџранныѓ тљр-тљрi болѕанын ќѓгiмелейтiн едi. Шын дiндар ћажы-имамдардыѓ, молда-ћариялардыѓ #мiрден #тетiнiн туыс-жаћындарына алдын ала тџспалдап сездiрiп немесе «Мен пќлен кљнi о дљниеге аттанамын» деп ашыћ айтатын сќуегейлiк ћасиеттерi ж#нiнде ћазаћтыѓ салт-љрдiсiнен к#п мысалдар келтiруге болады. Мысалы, Арћадаѕы аћын-ћџран-ћари Файзолла, Жетiсудаѕы Бож- бан ата, бџрынѕы Алматы мешiтiнiѓ молдасы Ћырыћбай 12 ћария ћай кљнi дљние салатындарын, тiптi, ай-кљнiне дейiн айтып, сол кљнi к#з жџмѕан. Димекеѓ де #мiрден #тетiнiн к#ршiлерiне, таныста- рына сездiрiп кеткен. Олай дейтiнiмiз, Димекеѓмен ежел- ден сыйлас, к#п жыл ћџдайы к#ршiсi болѕан, сыртћы есiктерi бiр љйде тџрѕан (ћазiр де сол љйде тџрады) Сџлтан Сљлейменџлына #мiрiнiѓ соѓѕы жылдары Димекеѓ: «Ќй, Сџлтан, бќрiмiздiѓ сљйегiмiз осы љйден шыѕады. Сондыћ- тан сыйластыѕымызѕа сызат тљспесiн» деген с#здi жиi ай- тады. Сџлтекеѓ: «Димеке, ћойыѓызшы ћайдаѕыны айтпай» деп бџѕан ренжидi... К#п уаћыт #тпей, Димекеѓ кенет аяћ астынан баћи- лыћ болады. Сџлтекеѓ к#ршiсiнiѓ ненi меѓзегенiн сонда ѕана бiледi. ;мiрден #терiне он шаћты кљн ћалѕанда, Ди- мекеѓ жаћсы к#ретiн «алтын ине» дќрiгерi Кќрiмдi љйiне шаћырады. «Кќрiм ћажы, – деп с#з бастайды Димекеѓ. – Бљгiн бiр тљс к#рдiм. Мына љйдiѓ т#рiнде марћџм Бреж- нев, оныѓ ћасында ќлдећашан о дљниелiк болѕан Косыгин ћонаћ болып, дќм татып отыр екен. Оларѕа шай ћџйып, менi фќни дљниеге тастап кеткен сљйiктi жарым Зухра Шќрiпћызы да меймандармен бiрге отыр. Бќрi к#ѓiлдi. Брежнев Алматыѕа келген сайын Зухраныѓ ћолынан шай iшушi едi. Мен есiктен кiрiп келдiм. Т#рде отырѕан Лео- нид Ильич: «Димаш, кел, кел» деп маѕан ћолын созды. Солай ћарай жљрдiм. Соѕан ћараѕанда, ана жаћта менi аруаћтар шаћырып жатыр ѕой. Татарка жаћтаѕы бџрынѕы ескi мџсылман ћорымында менiѓ ќжем, немере аѕам, таѕы да бiраз таныс, туыстар жатыр ѕой. Жљр, соларѕа барып, Ћџран оћиыћ», – дейдi. Љстiне аѕаш #скен ћорым басына келгенде, Димекеѓ: «Кќрiм, сен ћажыѕа барып келдiѓ ѕой. Ћџранды сен оћы», – дейдi. Кќкеѓ ћџран оћып, екеуi ћатар бет сипайды. «Бџл жаѓылмасам, тамыз айыныѓ бас кезi едi. Осы жерде тџрып Димекеѓ бiр аптадан кейiн Талдыћор- ѕанѕа — Тынышбаевтыѓ тойына баратынын айтты. Арада он шаћты кљн #ткенде, яѕни тамыздыѓ 22-кљнi Димекеѓнiѓ сол жаћта к#з жџмѕанын естiдiм. Есiмнен танып ћала жаз- дадым. Бќрiнен бџрын жарыћтыћтыѓ маѕан айтћан тљсiнiѓ ћалай дќл келгенiне кљнi бљгiнге дейiн ћайранмын. Димекеѓнiѓ мќйiтiне тљсiп, кебiндегендердiѓ бiрi болдым», — деп Ћонаев ћазасын осылай еске алѕан едi Кќкеѓ. Димекеѓ #зiнiѓ аз уаћытта талћаныныѓ таусылаты- нын ћалай бiлген. «Бџл — ќулиелерге ѕана тќн ћасиет. 13 Ондай адам жљз жылда бiр-аћ туады ѕой» деген с#здi Кќкеѓ жиi айтатын. Айтпаћшы, Димекеѓнiѓ соѓѕы Талдыћорѕан сапарында ол кiсiнiѓ ћасында жљрiп, серiк болѕан љлкен кiсiлер: «Бџл Ћонаевтыѓ туѕан халћымен баћилыћ ћошта- суы екен. Ќйтеуiр, ол кiсiнi к#руге келген халыћ ћараћџ- рым болып кеттi» деп еске алады. Ќйелi #мiрден #ткенде Димекеѓ 1992 жылы сол кездегi бас мљфти Рќтбек ћажыны ћонаћћа шаћырады. «Мешiт- ћџжырада» дiни сауат ашћанын айтып, «Йасин» сљресi ж#нiнде Ћџранды ашып, бiраз сырын сыртћа шыѕарады. Рќтбек ћажы Димекеѓнiѓ «Олай-бџлай болып кетсем, о дљниеге Алланыѓ аћ жолымен аттандыру ойыѓызда бол- сын» дегендi тџспалдап отырѕанын iштей џѕады. Келесi жылы (1993 жылы) жазда Димекеѓ дљние сал- ѕанда Рекеѓ жаназаны #зi шыѕарып, мџсылман дiнi ѕџрпы- мен #зi соѓѕы сапарѕа аттандырды. |