Тапсырма 2. Маятник өткелдерінің (крестовина) инерция моментін динамикалық әдіспен өлшеу.
Жылжымалы цилиндрлерді айналу осінен максималь және бірдей l қашықтыққа орналастырыңыз. Жіпке массасы m жүкті бекітіңіз. Тәжірибе жүргізу үшін барабанның біреуін таңдаңыз, оның радиусын R өлшеңіз және де 2 кестеге m, R және h мәндерін жазыңыз.
Кесте 2
, , R= мм
|
№
|
|
|
|
|
1
|
|
|
|
|
2
|
|
|
|
|
3
|
|
|
|
|
4
|
|
|
|
|
5
|
|
|
|
|
6
|
|
|
|
|
7
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Маятникті айналдыра отырып, жіпті барабанға бірқабат етіп ораңыз және де қозғалыс уақытын t өлшеңіз (тапсырма 1-дің 3-ті қараңыз).
Жүкті m өзгертпей, цилиндрлердің айналу осінен қашықтығын әр жолы 1,5–2 см-ге кеміте отырып, тағы 6 тәжірибе жүргізіңіз. Өлшеулер нәтижелерін (l және t) 2 кестеге енгізіңіз.
Әрбір тәжірибе үшін l2 шамасын және (16) формула бойынша инерция моментін есептеңіз.
5. Маятник инерция моментінің () 2-тан тәуелділік графигін тұрғызыңыз (1.1.б (Қосымша) нұсқауларды қараңыз). Алынған тәуелділік I = f(l2) сипаты жайында, цилиндрлері материялық нүктелер ретінде қабылданған маятниктің инерция моменті:
, (19)
екендігін есепке ала отырып қорытынды жасаңыз.
График (динамикалық әдіспен) көмегімен өткелдердің (крестовина) инерция моментін Iкр анықтаңыз, ол (19)–ға сәйкес I = f( l2) сызықтық тәуелділіктің b параметріне тең.
Бекітілген жүктердің массасын то есептеңіз.
Қорытынды жасаңыз.
БАҚЫЛАУ СҰРАҚТАРЫ
Айналмалы қозғалыс динамикасының заңын жазыңыз.
Күш моменті.
Айналу осіне қатысты материялық нүкте және қатты дененің инерция моменті.
Штейнера теоремасы.
Дененің қандай айналысын бірқалыпты үдемелі деп атайды, оның шарттары қандай?
, және дененің импульс моменті векторлары қалай бағытталған?
а) маятниктің бұрыштық үдеуі, б) маятниктің инерция моменті, в) маятникке әсер ететін күш моменті неден тәуелді?
Инерция моментін өлшеудің динамикалық әдісі негізінде қандай тәуелділік жатыр?
=f(M) графигіндегі түзу сызықтың көлбеуін қандай шамалар анықтайды?
10. Тәжірибеде күш моментін қалай өзгертеді?
11. Тәжірибеде және шамаларын анықтау үшін қандай шамалар өлшенеді?
12. Берілген жұмыста маятниктің инерция моментін қалай өзгертуге болады?
5. ӘДЕБИЕТТЕР
1. Савельев И.В. Курс общей физики: Учебн. пособие для втузов: В 5 кн.: Кн.1: Механика. Молекулярная физика. М.: Астрель, 2005. – 312 с.
2. Детлаф А.А., Яворский Б.М. Курс физики: Учебн. пособие для втузов. – М.: Высшая школа, 2001. –718 с.
3. Трофимова Т.И. Курс физики: Учеб. пособие для вузов. М.: Академия, 2004. – 560 с.
ҚОСЫМША
1. Нәтижелерді графикалық ұсыну
График тәжірибе нәтижелерін көрнекі түрде көрсетуге, зерттелінетін тәуелділіктердің ерекшеліктерін және сипатын (сызықтық, квадраттық, экспоненталық немесе басқа) айқындауға және оның параметрлерін анықтауға мүмкіндік береді. Осының бәрі графикалық әдісті құзыретті пайдалану арқылы қол жетімді болады, ол үшін графиктерді тұрғызудың белгілі-бір ережелерін сақтау керек және оларды өңдеу әдістерін шебер пайдалану қажет.
Достарыңызбен бөлісу: |