Омарова А. Т., Мамытканов Д. К. ӘЛеуметтік жұмыстың этикалық негіздері алматы 2018
жүктеу/скачать 0.76 Mb.
|
| Кәсіби-этикалық кодекс (латын тілінен codex - кітап) - әлеуметтік жұмыс мамандары орындайтын және кәсіби бірлестіктермен белгіленген тәртіпте қабылданған кәсіби және этикалық нормалардың жиынтығы.
Кәсіби-этикалық кодекс «жұмыс» құжатына айналуы үшін оны негіздемесін жасау, жинау, легитимизациялау және популиляризациялау бойынша алдын-ала жұмыс жасау қажет. Іс жүзінде кәсіби-этикалық кодексті кәсіби қызметке енгізудің екі негізгі үлгісі бар. Олардың біріне сәйкес, кодекс кәсіби және этикалық жүйемен бір мезгілде дамып келе жатқан нормалардың жиынтығы болуы және оның көрінісі болуы мүмкін. Екінші модельге сәйкес, кодекстің пайда болуы кәсіптік-этикалық жүйеден алда болуы мүмкін және негізінен кәсіби топтың мүшелерінің моральдық өкілдіктері негізделуі мүмкін, бұл еліміздегі әлеуметтік жұмыстың кәсіби және этикалық жүйесі болып табылады. Екі жағдайда да кәсіби және этикалық кодекс кәсіптік-этикалық жүйенің сәтті үлгісі болып саналады. Кәсіби-этикалық кодекс кәсіби-этикалық жүйенің көрінісі болып табылады, себебі оған ең маңызды компоненттер кіреді, бірақ сонымен бірге ол ең кәсіби-этикалық жүйеге ұқсас емес, өйткені ол жүйенің негізгі құрамдас бөліктері императивті түрде, түсініктеме берместен, түсіндіру жолын көрсетпейді және т.б Кәсіби-этикалық кодекстің обьектісі- кәсіби топ өкілдерінің жеке және ұжымдық моральды сана-сезімі, оның пәні - мамандардың моральдық білімі мен дағдысы болып табылады. Әлеуметтік жұмыста кәсіби және этикалық кодекстің басты мақсаты - кәсіби қызметтегі және жалпы қоғамдағы гуманизмнің, моральдық және әлеуметтік әділеттілік идеалдарының іске асуына, мамандардың мінез-құлқына, көзқарастарына және әрекеттеріне кәсіби және этикалық жүйенің мәні. Оның басты міндеті кәсіби топтың өкілдерінің мінез-құлқын, көзқарастарын және әрекеттерін реттеу мен бақылауды қамтамасыз ету болып табылады. Әлеуметтік жұмыстың этикалық кодексі белгілі бір функцияларды орындайды: кәсіби тәжірибе қажеттілігіне кәсіби-этикалық жүйені бейімдеу; әлеуметтік функцияларға сай кәсіби және этикалық реттеуді қамтамасыз ету; кәсіптік қызметтің бірыңғай этикалық-аксиологиялық негізін қалыптастыруға жәрдемдесу; бірыңғай кәсіби және этикалық талаптардың негізінде және бірыңғай құндылық жүйесі негізінде мамандардың бір бағытты кәсіби қызметін қамтамасыз ету; мамандардың кәсіби жарамдылығын анықтау және олардың нәтижелерін бағалау үшін базалық этико-аксиологиялық критерийлерді жүйелеу; теория және тәжірибе жүзінде әлеуметтік жұмыс барысында туындайтын этикалық-аксиологиялық жанжалдарды шешуге жәрдемдесу; кәсіби және этикалық жүйе шеңберінде әлеуметтік қызметкерлердің, олардың ұжымдарының нормативтік мінез-құлқы, көзқарастары мен әрекеттерін қамтамасыз ету; клиенттердің құқықтарын іске асыруды қамтамасыз ету; өзара әрекеттесу мүмкіндігін қамтамасыз ету, олардың іс-әрекеттерінің сабақтастығы мен дәйектілігін қамтамасыз ету; (жеке кәсіпкерлер сияқты, әлеуметтік қызметтерді де) кəсіби жəне этикалық жүйенің шеңберінде міндеттерді шешу үшін нақты белгілі бір еркіндікті қамтамасыз ету; жеке тұлғаның жақсаруына және дамуына жәрдемдесу, мамандардың - әлеуметтік қызметкерлердің, олардың клиенттерінің және жалпы қоғамның әлеуметтік ортасының деңгейін көтеру; қоғамдағы кәсіби әлеуметтік жұмыстың моральдық беделін көтеруге жәрдемдесу; бұл мамандықтың «этикалық тазалығына» кепілдік беру Кәсіби-этикалық кодекс атқаратын қызметтеріне байланысты, кәсіби әлеуметтік жұмыстың тиімділігі мен сапасын арттырудың тиімді құралдарының бірі бола алады және клиенттердің құқықтарының кепілі болып табылады. Әлеуметтік қызметкерлер - мамандану, кооперация және интеграция принциптері негізінде құрылған кәсіби топ болып табылады.Олар мінез-құлықтың белгілі бір стереотиптері мен оған тән әрекеттермен, лексикалық сипаттамаларымен, кәсіптік және әлеуметтік рөлдермен сипатталатын жиынтық бірлік ретінде қарастыруға мүмкіндік беретін әрекеттің нақты жиынтығы болып табылады. Бұл кәсіби топқа кәсіби және әлеуметтік тәжірибені түсінудің әсерінен эмпирикалық түрде дамыған моральдық нормалар мен құндылықтардың белгілі бір жиынтығы бар, ішінара - дамып келе жатқан ғылыми пәндердің әсері, әлеуметтік жұмысдың әр түрлі аспектілерін зерттеу жатады. жүктеу/скачать 0.76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|