ОҚО, Арыс ауданы, Задария елдімекені
Арыс қалалық білім бөліміне қарасты
С.Адамбеков атындағы орта мектебі
9 сыныптарға арналған
Паскаль тілінде оқу құралындағы кейбір есептердің шығарылуы
Авторы:
С.Адамбеков атындағы жалпы орта мектебі
Информатика пәні мұғалімі Иса Балзия Темірханқызы
Кіріспе
«Информатика және есептеуіш техника негіздері » пән ретінде іргелі ғылымның бір саласы ғана емес, қазіргі уақыттағы заман талабына сай пән ретінде маңызы зор.
Осы ғылымның бір түсінігі алгоритмдеу мен програмалау болып табылғандықтан,
жалпы білім беретін 9 сыныпқа арналған «Информатика және есептеуіш техника негіздері» оқулықтағы / авторлары: Бөрібаев.Б, Нақысбеков .Б, Мадиярова.Г. 2005ж/ тапсырмалардың шешілуін, яғни Паскал тіліндегі бағдарламаларын жас мамандарға және Паскаль тілінде бағдарлама құруды оқып үйренушілерге комекші құрал ретінде ұсынылады.
І.Бөлім
Сызықтық алгоритмдерді бағдарламалау
№1
|
Бірінші оқушы бір сағатта М себет, 2-оқушы К себет, 3 оқушы l себет алма жинаса, олар t сағатта қанша алма жинайды?
|
№1 /74 бет/
|
program e1_174bet;
var m,k,l,t,ba : integer;
begin
Writeln('m,k,l,t мәндерiн енгiз');
read (m,k,l,t);
Ba:=t*(m+k+l);
Writeln (t,' сағатта , барлык алма ',ba,' себет ');
end.
|
№2
|
1-есептің шартын пайдалана отырып, 1 оқушы х, 2 оқушы у, 3 оқушы Z сағат жұмыс атқарғанда , олар қанша алма жинайтынын есептеу
|
№2 /74 бет//
|
program e274bet;
var m,k,l : integer; x,y,z,ba : real;
begin
writeln('m,k,l мәндерiн енгiз');
read(m,k,l);
writeln('x,y,z мәндерiн енгiз');
read(x,y,z);
Ba:=x*m+y*k+z*l;
writeln(' жиналган барлык алма ',ba:4:2,' себет ');
end.
|
№3
|
Бір шәйнек жасауға Р г, табақша жасауға С г, кесе жасауға К г дайын масса керек. Ал дана шәйнек, 0,5 А дана табақша және 0,2 А дана кесе жасауға қанша дайын масса керек?
|
№4 /74 бет/
|
program e39c74bet;
var p,c,k,a : integer; ap,ac,ak,ba : real;
begin
writeln('p,c,k мәнiн енгiз');
read(p,c,k);
writeln('a мәнiн енгiз');
read(a);
ap:=a*p; ac:=0.5*a*c; ak:=0.2*a*k;
writeln(a,' шайнек жасауға ',ap:4:2,' дайын масса керек');
writeln (0.5* a:4:2,' табакша жасауға ',ac:4:2,' дайын масса керек');
writeln(0.2* a:4:2,' кесе жасауға ',ak:4:2,' дайын масса керек');
Ba:=ap+ac+ak;
writeln(' барлык қажеттi дайын масса ',ba:6:2);
end.
|
№4
|
Қызы 8 , ал шешесі 38 жаста болса, қанша жылдан соң шешесі қызынан үш есе үлкен болады?
|
№7 /74 бет//
|
program e5-74bet;
var k,sh,j,i: integer;
begin
k:=8; sh:=38;
writeln('жылдар санын енгiз');
read (i);
writeln((sh+i)/(k+i));
writeln('sh жасы k-нан 3 есе үлкен болу керек!');
write('jauabi=',i);
end.
|
№5
|
Доп жер бетінен 10 м биіктіктен 20 м/с жылдамдықпен вертикаль жоғары лақтырылды. 3 с уақыттан соң доп жерден қандай қашықтықта болады?
|
№15 /74 бет/
|
program esep15bet72;
сonst q=9.8;
var t, h0,v0:integer;h,ht:real;
begin
v0:=20;t:=3;h0:=10;
ht:=v0*t-q*sqr(t)/2;
h:=h0+ht;
writeln('bіiktigi- ',h:6:3);
end.
|
№6
|
Дүкенші алғашқы сатып алушыға матаның 25 пайыз, 2 алушыға сол матаның қалғанының 30 пайызын, ал 3 алушыға одан қалған матаның 40 пайызын сатқан болса, онда дүкенде сол матаның қанша пайыз қалған?
|
№10 /74 бет//
|
program es10_74bet;
var m,ba,ea,ya,dk: real;
begin
m:=100;
ba:=m*0.25;
ea:=(m-ba)*0.3;
ya:= (m-(ba+ea))*0.4;
dk:=m-(ba+ea+ya);
writeln('дүкенде калган мата-',dk:4:2);
end.
|
ІІ бөлім
Тармақталу алгоритмдерін бағдарламалалау
№7
|
Берілген сөз тіркесіндегі «е» және «о» әріптерінің санын анықтайтын және осы әріптің қасйсысы көп екенін анықтайтын бағдарлама құру
|
|
program es;
var a: string;I,e,o:integer;
begin
writeln(a); readln(a);
e:=0;o:=0;
for i:=1 to length(a) do
begin
if copy (a,i,1)='e' then e:=e+1;
if copy(a,i,1)='o' then o:=o+1;
end;
writeln ('e=',e);
writeln('o=',o);
if e>o then writeln ('e aripkop=',e) else writeln('o aripkop=' o);
end.
|
№8
|
Берілген мәтіндегі таңдалған әріптерді өшіруге арналған бағдарлама құру
|
№10 /74 бет//
|
program es;
var a: string;I:integer;
begin
writeln(a); readln(a);
for i:=1 to length(a) do
begin
if copy (a,i,1)='d' then delete (a,i,1);
end;
writeln (a);
end.
|
№9
|
Адамның берілген жасына қарап, оның жас бала , оқушы, жұмыс істейтін жаста, зейнеткер екендігін анықтау/таңдау командасы арқылы/
|
№ 10 /103 бет/
|
program es1;
var jac:integer;
begin
writeln ('jacin engizy');
readln (jac);
write (jac:4);case jac of
0..5:writeln (' jac bala');
6..16:writeln(' okyshi');
17..63:writeln(' jymicker');
64..100:writeln(' zeinetker')
else writeln ('backa jagdai karactirilmaidi');
end; writeln;end.
|
№10
|
Мектеп бағасы санмен белгіленген. Оның аты бар екенін ескеріп жазылған бағаның мәні бойынша атын анықтау
|
|
program es;
var baga:integer;
begin
writeln ('bagacin engizy');
readln (baga);
write (baga:4);case baga of
5:writeln (' ote jakci');
4:writeln(' jakci');
3:writeln(' orta');
2:writeln(' hashar')
else writeln ('backa jagdai karactirilmaidi');
end; writeln;end.
|
ІІІ БӨЛІМ
Циклдік алгоритмдерді программалау
№11
|
Р натурал сан болғанда , ар өрнегін есептеутін бағдарлама құру
|
№1 / 102 бет/
|
program es;
var a,s:real;p,i:integer;
begin
writeln('a,p engiz');
readln(a,p); i:=1;s:=1;
while i<=p do
begin
s:=s*a;
writeln (s:8:5);
i:=i+1;
end;
writeln(s:8:5 );end.
|
№12
|
1+1/2+1/3+... 1/n , n>=2 өрнектің мәнін табыңыз.
|
№2 /101 бет//
|
program es;
var y,s:real;x,n:integer;
begin
writeln ('n engiz');
readln(n);
x:=1;S:=0;
while x<=n do
begin
y:=1/x; s:=s+y; x:=x+1;
end; writeln(s:4:2);end.
|
№13
|
Берілген санның барлық бөлгіштерін өсу тәртібімен реттеп жазып шығатын бағдарлама құру
|
№3 / 102 бет/
|
program es;
var i,j,n:integer;
begin
writeln('N engiz');
read(n);
for i:=1 to n do
if n mod (i)=0 then write(i:3);
end.
|
№14
|
Екі қапшыққа күріш салынған.Біріншісінің массасы m кг, ал екіншісінікі n кг. Осы қаптардың массасын және қайсысының ауыр екенін анықтаңыз
|
№4 /102 бет//
|
program es;
var m,n:integer;
begin
writeln('m,n engiz');
readln(m,n);
if m>n then writeln ('maccasi auir,m=',m)
else writeln ('maccasi auir ,n=',n);
end.
|
№15
|
Қадақпен берілген массаны (1-50 қадақ аралығын) кг –ға түрлендіру . /1 қадақ = 0,4 кг /
|
№6 /102 бет//
|
program es;
var s,k:real;n:integer;
begin
k:=0.4;
for n:=1 to 5 do
begin
s:=n*k;
writeln (n:5,'kd*0.4',k:5,'=',s:5:1,'kg');
end;end.
| |
№16
|
1 ден 100 ге дейінгі тақ сандардың және жұп сандардың қосындыларын табыңыз
|
№10 / 102 бет/
|
program es;
var st,sj,i:integer;
begin
st:=0;sj:=0;
for i:=1 to 100 do
begin
if i mod 2=0 then sj:=sj+i else st:=st+i
end;
writeln ('tak can kocindi=',st);
writeln ('jup can kocindi=',sj);
end.
|
№17
|
1 ден бастап өзіміз көрсеткен бүтін санына дейінгі натурал сандарды және олардың квадраттарын экранға шығару
|
№11 /102 бет//
|
program es;
var s,i,j : integer;
begin
writeln('j engiz');
readln(j); for i:=1 to j do
begin
s:=sqr(i);
writeln (i,'kbadrati=',s);end; end.
|
№18
|
(2а+4)/(4а+5) өрнегінің a= 1,2,...,100 болғандағы мәндер кестесін жасайтын бағдарлама құру;
|
№16 /102 бет//
|
program es;
var a,s:real;
begin
a:=1;S:=0;
while a<=100 do
begin
s:=(2*a+4)/(4*a+5); writeln (s:8:5);
a:=a+1; end; writeln(s:8:5 );end
|
№
19
|
1,1,2,3,5,8,13,21,34, ... Берілген n санына дейінгі барлық Фибоначи сандарын анықтау
|
№14 / 102 бет/
|
program es;
var i,f1,f2:integer;
begin
f1:=1;f2:=1;
writeln('F1=1');
writeln('F2=1');
for i:=3 to 12 do
begin
writeln('F',i,'=',F(i-2)+F(i-1));
end;end
|
№20
|
1-ден 100 ге дейінгі барлық натурал сандарды және олардың қазақша жазылуын экранға төмендегідей етіп шығаруға бағдарлама құру:
1: бір
2: екі
3: үш
|
№23 /102 бет//
|
program es;
label 10;
var i,n:integer; c,so,st: real;
begin
10: writeln('N engiz');
read(n);
if n<1 or n>99 then 10:
B:='bir' ;
e:='eki';
y:='ysh';
tor:='tort';
v:='bes';
a:='alti';
j:='jeti';
s:='segiz';
t:='togiz';
o:='on';
j1:='jirma';
o1:='otiz';
k1:='kirik';
e1:='elu';
a1:='alpis';
j2:='jetpis';
s1:='seksen';
t1:='toksan';
for i:=1 to 10 do
begin
writeln(i,' - shi sandi engiz'); read(c);
if c>0 then so:= so+c else st:=st+c;
if abs(so)>abs(st) then writeln('kozindilar ylkeni',so:5:1)
else writeln('kozindilar ylkeni',st:5:1)
end;end.
|
№
21
|
Жұмысшының жұмыс аптасындағы сағат санын анықтау;
|
|
program e_1;
type day =( manday, tusday, uednesday, thersday, triday, Sunday);
var d: day; t: real;
begin
t:=0;
for d:=manday to triday do
if d< triday then t:= t+8.25 else
t:=t+8;
writeln;
writeln ('gymis aptacinin yzactigi',t:6:2,'cagat');
end.
|
IV БӨЛІМ
СИМВОЛДЫҚ МӘЛІМЕТТЕРМЕН ЖҰМЫС
№22
|
Берілген сөз тіркесінен «а» символының санын анықтау
|
№8 /121 бет/
|
program es2;
var a:string[25]; i,j:integer;
begin
writeln ('a engizy');
readln(a);
j:=0;
for i:=1 to length(a) do
begin
if copy(a,i,1)= 'a' then j:=j+1;
end;
writeln (j);
end.
|
№23
|
Берілген сөз тіркесіндегі бос орынды үтірмен алмастыруды анықтау
|
№9 /121 бет//
|
program es2;
var a:string[25]; i,j:integer;
begin
writeln ('a engizy');
readln(a);
j:=0;
for i:=1 to length(a) do
begin
if copy(a,i,1)= ' ' then a[i]:=','
end;
writeln (a);
end.
|
№24
|
Берілген сөз тіркесінен бос орындар арқылы неше сөзден тұратынын анықтау
|
№11 /121 бет/
|
program es2;
var a:string[25]; i,j,k:integer;
begin
writeln ('a engizy');
readln(a);
j:=0;k:=0 ;
for i:=1 to length(a) do
begin
if copy(a,i,1)= ' ' then j:=j+1
end; k:= j+1;
writeln (k);
end.
|
№25
|
Берілген мәтіннен өзің қалап алған сөз қанша рет кездесетінін анықтау
|
№5 /121 бет//
|
program es5;
var a,b:string; i,k:integer;
begin
writeln ('Негизги мaтиндi engiz');
readln(a);
writeln ('Iзделiнетiн мaтиндi engiz');
readln(b);
if length(a) < length(b) then exit;
k:=0;
for i:=1 to length(a)-length(b)+1 do
if copy(a,i,length(b))=b then k:=k+1;
writeln (k);
end.
|
V БӨЛІМ
ЖИЫМ
№26
|
Х жиымының элементтерінің арифметикалық орташасын анықтау
|
№1 /133 бет/
|
program es5;
var x:array [1..5] of integer;
i,s,n:integer;
begin
writeln('candi engiz');
for i:=1 to 5 do read (x[i]);
for i:=1 to 5 do s:=s+(x[i]);
writeln('kosindi=',s);
writeln('arif ortaci=',s/5:4:2);
end.
|
№27
|
Екі өлшемді 5х4 массив берілген. Екінші жолдың бойынан ең кіші элементті анықтау.
|
|
program es5;
var a:array[1..5,1..4] of integer;
min:integer; i,j:integer;
begin
for i:=1 to 5 do
for j:=1 to 4 do
read(a[i,j]); min:=a[2,1]; for j:=2 to 4 do
if a[2,j]
write(min:8);
end.
|
Достарыңызбен бөлісу: |
