Пештің ПӘК-і:
Қуаты тұрақты пеш:
- қайнатуға қажет уақыт, - буландыруға қажет уақыт
! Толығымен буландыру десе:
Мұзды ерітіп, оны қыздыру үшін қажетті жылу:
Температурасы теріс мұзды ерітіп, оны қыздыру үшін қажет жылу:
Зарядтың екі тегі бар: оң және теріс. Аттас зарядтар тебіледі, ал әр аттас зарядтар тартылады. Затты басқа затқа үйкегенде олар электрондар алмасады, қай зат электронын беріп қойса өзі оң зарядталып, массасы аз ғана кемиді. Қай зат екінші заттың электронын тартып алса өзі теріс зарядталып, массасы аз шамаға артады.
Бір материалдан жасалған зарядталған шарларды бір-біріне түйістіріп, қайта ажыратқанда зарядтар олардың геометриялық өлшемдеріне пропорционал бөлінеді. Шарлардың өлшемдері тең болса, заряд тең бөлінеді
Ең кіші орнықты оң заряд протон деп аталады.
Массасы: м.а.б. Белгіленуі:
Ең кіші орнықты теріс заряд электрон деп аталады.
Массасы: м.а.б Белгіленуі:
Нейтрон - заряды жоқ элементар бөлшек.
Нейтронның масасы:
Химиялық элементтің формуласы: -ядродағы протондар саны (реттік
номері), -ядродағы нуклондар саны (массалық сан), яғни
- ядродағы нейтрондар саны. Нейтрон - заряды жоқ элементар бөлшек
Атом ядродан және оны айналып жүрген электрондардан тұрады. Ядро нуклондардан (протондар мен нейтрондардан) тұрады, ядроның заряды оң және шамасы ядродағы протондар зарядтарының жиынтығына тең болады. Атом қалыпты жағдайда (ионға айналмаған) электрлік жағынан бейтарап, олай болса ядрода қанша протон болса, оның сыртындағы электрондық қабықшалардығы сонша электрон болады
Затты басқа затқа үйкегенде олар электрондар алмасады, қай зат электронын беріп қойса өзі оң зарядталып, массасы аз ғана кемиді.
Қай зат екінші заттың электронын тартып алса өзі теріс зарядталып, массасы аз шамаға артады.
З арядтың сақталу заңы: тұйықталған жүйеде зарядтардың алгебралық қосындысы тұрақты болады.
Зарядтың дискреттік заңы: элементар заряд - денедегі артық протондар (электрондар) саны
Кулон заңы: екі нүктелік зарядтар бір-біріне зарядтардың модульдарының көбейтіндісіне тура пропорционал, ал ара қашықтықтарының квадратына кері пропорционал күшпен әсер етеді.
- Кулон тұрақтысы.
ортаның диэлектрик өтімділігі. Вакумда (ауада)
-электр тұрақтысы
Электростатикалық өрістің (ЭС өріс) кернеулігі - өрістің күштік сипаттамасы.
– сыншы заряд, бірлік оң заряд
! Кернеулік векторының бағыты: өріске енген оң зарядқа әсер еткен күштің бағытымен бағыттас немесе өріс потенциалының кему бағытымен бағыттас.
! Өрістің кернеулік векторы сыншы заряд шамасына тәуелді емес.
Нүктелік зарядтың кернеулігі:
- өрісті тудырушы заряд.
ЭС өрістің потенциалы-өрістің энергетикалық сипаттамасы
– Вольт
! Нүктелік зарядтың потенциалы
! Күш сызықтары - әр нүктесіне жүргізілген жанама сол нүктедегі өрістің бағытын көрсететін сызықтар.
Электр өрісінің күш сызықтары оң зарядтан басталып, теріс зарядта аяқталады.
! Күш сызықтары қиылыспайды.
Біртекті электр өрісінің күш сызықтары өзара параллель, әрі олардың арақашықтықтары бірдей болады.
Потенциалдары бірдей нүктелер жатқан бет эквипотенциал бет деп аталады.
Электр өрісінің күш сызықтары эквипотенциал бетке перпендикуляр болады.
Біртекті ортадағы нүктелік зарядтан бірдей қашықтықта жатқан бет эквипотенциал болады.
Электр өрісіндегі өткізгіш беті эквипотенциал
- потенциалдар айырымы немесе кернеу деп аталады.
Кернеу деп q заряд өрістің бір нүктесінен екінші нүктесіне орын ауыстыруы кезінде өрістің атқаратын жұмысын сипаттайтын шаманы айтады.
- кернеу мен кернеуліктің байланысы.
Электростатикалық өрістің жұмысы:
! Егер заряд тұйық траекториямен орын ауыстырса ( ), онда ЭС өріс жұмысы нолге тең (A=0) болады.
! Заряд тұйық траекториямен орын ауыстырғанда жұмысы нолге тең болатын өріс потенциалды өріс деп аталады.
! ЭС өріс – потенциалды өріс.
Шар бетіндегі потенциал:
Екі аттас заряд арасындағы нүктедегі қорытқы кернеулік :
Егер қорытқы кернеулік нольге тең болса:
Екі әраттас заряд арасындағы нүктедегі қорытқы кернеулік :
Екі пластина арасындағы тепе-теңдіктегі тозаң (тамшы):
Жіпке ілінген зарядталған шар: Егер аттас заряд:
Егер әраттас заряд:
Қорытқы кернеулік: α кез-келген бұрыш
α=00 , яғни екі вектор бағыттас
α=1800 , яғни екі вектор қарама-қарсы
α=900 , екі вектор өзара перпендикуляр
екі вектор өзара α=600 жасаса
Конденсаторлар сыйымдылығы:
Жазық конденсатор сыйымдылығы:
Зарядталған конденсатор энергиясы:
Конденсатор ток көзіне қосылса: U=const
Конденсатор ток көзінен ажыратылса: q=const
Зарядталған конденсатор энергия тығыздығы:
Конденсатор кернеулігі: - зарядтың беттік тығыздығы
Сфералық конденсатор сыйымдылығы:
Конденсаторларды тізбектей жалғағанда жалпы сыйымдылық кемиді:
Достарыңызбен бөлісу: |