р/с
№
|
Тегі
|
Тұқымды себуге дайындау тәсілдері
|
Тұқымдардың өсу қуатын және олардың жердегі өнгіштігін ынталандыруға әзірлеу әдістері
|
күзгі
|
көктемгі
|
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
1
|
Кәдімгі өрік
|
Тұрақты аяздарға екі ай қалғанда себілсе стратификацияланбайды. Күз аяғында себілсе жиналған сәттен бастап жазғы траншеяларда немесе үй-жайларда құм салынған жәшіктерде стратификациялайды
|
3-5оС температурада дымқыл құм салынған жәшіктерде 90-100 күн бойы немесе қыста тоңазымайтын траншеяларда стратификациялайды
|
Тұқымды температурасы 35оС суға жібітеді, үшінші тәулікте температурасы 16-18оС су құяды. Содан кейін температурасы 30-35оС үй-жайларда құм салынған жәшіктерде стратификациялайды. Қоспаны күніне 2-3 рет аударыстырып тұрады. 12-15-ші күні өсіп-өне бастайды.
|
2
|
Биік айлант
|
Дайындамайды
|
2-3 күн бойы суға жібітеді
|
|
3
|
Бұталы аморфа
|
Дайындамайды
|
24 сағат бойы суға жібітеді
|
|
4
|
Қара жемісті арония
|
Дайындамайды
|
Марганец қышқылы калий ерітіндісінде (0,5 %) 2 сағат бойы жібітеді, содан кейін 60 күн стратификациялайды
|
|
5
|
Қотыр қайың
|
Ерте жазда себілсе алдын ала тұқымды жабысқақ күйге дейін жібітіп алады, күз аяғында және қыста себілсе дайындалмайды
|
Алдын ала ішінара жабысқақ күйге дейін жібітіп алады (2-3 тәулік) немесе құрғақ күйінде себеді
|
Алдын ала жібітілген тұқымды 2 тәулік бойы қарға аунатып, тоңазытып алады. Қарға аунату ұзақтығы - 30 күн. Температурасы төмен (0оС-қа жуық) үй ішінде құм салынған жәшіктерде 30 күн стратификациялайды және ТМТД-мен немесе фентиураммен дәрілейді.
Тұқымды 6 сағат бойы 0,005 % күкірт қышқылы кобальт ерітіндісімен (COSO4 немесе 0.001 % молибден ерітіндісімен (NH4)2 MoO4 өңдейді. Марганец қышқылы калийдің 0,5 % ерітіндісімен 2 сағат дәрілейді
|
6
|
Түкті қайың
|
Қажет емес
|
Алдын ала 2 тәулік бойы жібітіп алады немесе құрғақ күйінде себеді
|
Қарға аунатып алады немесе төмен температурада (0о -қа жуық) алдын ала жібітілген тұқымды құм салынған жәшіктерде 30 күн бойы стратификациялайды. Алдын-ала жібітілген тұқымды брезентке үйіп, жабысқақ күйге дейін жеткізеді. ТМТД-мен немесе фентиураммен дәрілейді.
|
7
|
Шығыс биотасы
|
Тәулік бойы жібітіп алады
|
Тәулік бойы жібітіп алады
|
|
8
|
Кәдімгі қынаағаш
|
Қыркүйектен кешіктірмей себілсе дайындамайды;
неғұрлым кеш себілсе 30 күн стратификациялайды
|
80-90 күн бойы 0-5оС температурада құм салынған жәшіктерде стратификациялайды
|
Тұқымды 50оС температурадағы суда 2 тәулік бойы жібітеді
|
9
|
Тікенді (кәдімгі) долана
|
Сеппейді
|
12-24 сағат бойы 45 % күкірт қышқылы ерітіндісінде жібітеді, жуып-шаяды және температурасы 20-25оС үй -жайларда 180-240 күн стратификациялайды
|
|
10
|
Алқызыл долана
|
Сеппейді
|
Жинап алғаннан кейін бірден 5-10оС температурада 160-260 күн бойы үнемі ылғалдандыра және араластыра отырып стратификациялайды
|
|
11
|
Бір аналық долана
|
Жинаған соң 1 жыл ішінде стратификациялап, келесі күзде себеді. Стратификация алдында 3-4 күн жібітеді
|
Сеппейді
|
|
12
|
Кәдімгі шие және дала шиесі
|
Жиналған сәттен бастап себуге дейін жаңа жиналған, кептірілмеген тұқымдарды жазғы траншеяларда немесе салқын үй ішінде стратификациялайды
|
Жинаған сәттен бастап 180 күн ішінде (дала шиесі үшін - 120-180 күн) үй-жайда немесе тоңазымайтын траншеяларда стратификациялайды
|
|
13
|
Жылтыр шегіршін
|
Жинағаннан кейін бірден құрғақ күйінде себеді немесе 2 сағат суға жібітіп, кептіріп алады
|
|
|
14
|
Үш тікенекті (кәдімгі) қарамала
|
Тұқымды жинаған сәттен бастап себуге дейін жазғы траншеяларда немесе құм салынған жәшіктерде стратификациялайды. Құрғақ тұқымды ерте көктемде себуге болады
|
Тұқымға тым ыстық су (90оС) құяды, содан соң салқындаған суда 10 сағат қалдырады. Су мен тұқымның арақатынасы 3:1. Ісінбеген тұқымды қайта өңдейді.
|
Ыстық су құюды күкірт қышқылының концентратымен 2 сағат өңдеумен алмастыруға болады
|
15
|
Кәдімгі алмұрт
|
Аязға 1,5 ай қалғанда себер болса дайындамайды, кешірек себетін болса жинаған сәттен бастап жазға траншеяларда стратификациялайды
|
Алдын ала 2 тәулік жібітілген тұқымды қыста тоңазымайтын траншеяларда немесе үй-жайда 0-5оС температурада стратификациялайды. Стратификация мерзімі - құмда 90 күн, шымтезек ұнтағында 75 күн
|
Стратификацияланбаған тұқымды гиббереллиннің 0,002 % ерітіндісінде 3 тәулік бойы жібітеді, содан кейін дымқыл құммен араластырады. Тұқым 6-7 күннен кейін өсіп-өнеді. ТМТД-мен немесе фентеураммен дәрілейді
|
16
|
Ақ дерен және алқызыл дерен (свидина)
|
Жинаудан себуге дейін бірден жазғы траншеяларда стратификациялайды. Жинаған соң дайындықсыз бірден себуге болады.
|
Үй-жайларда құм салынған жәшіктерде 180 күн бойы немесе жинаған соң бірден жазғы, содан кейін қысқы тоңазымайтын траншеяларда 240-270 күн бойы стратификациялайды
|
Тұқымды 15 күн бойы қарға аунатып алады, содан кейін оны үй-жайларда 90 күн бойы 5-6оС температурада стратификациялайды
|
17
|
Өте әдемі емен
|
Дайындамайды
|
Қыста траншеяларда немесе құм салынған жәшіктерде сақталған соң дайындықты қажет етпейді
|
|
18
|
Кәдімгі шырша және сібір шыршасы
|
Дайындамайды
|
9-12 сағат суға жібітеді
|
Жібітілген тұқымды себу алдында 60-90 күн бойы қарға аунатып алады. Марганец қышқылы калийдің 0,5 % ерітіндісінде 2 сағат жібітеді ТМТД-мен, фентиураммен, БМК-мен немесе фундазолмен дәрілейді. Мынадай микроэлементтердің су ерітінділерінде 12-18 сағат жібітеді:
күкірт қышқылы кобальт (0,03 %), күкірт қышқылы мыс (0,03 %) немесе марганец қышқылы калийдің, бор қышқылының, күкірт қышқылы мыстың, мырыштың және кобальттің (0,002 %-дан) қоспасы
|
19
|
Шренк (тянь-шань) шыршасы
|
Сеппейді
|
Алдын ала бір тәулік суға жібітілген тұқым қарға аунатылады. Қарға аунату мерзімі 1-1,5 ай. Қарға аунатқаннан кейін 0,5% KMnO4 ерітіндісінде 30 минут дәрілейді
|
Тұқымды температурасы 35-400С суға салып, 24 сағат ұстайды. Содан соң оны 0,5 % KMnO4 ерітіндісінде 30 минут дәрілеп, көлеңкеде әбден кептіріп алып себеді.
|
20
|
Кәдімгі ұшқат
|
Дайындауды қажет етпейді
|
Қысқы тоңазымайтын траншеяларда немесе үй-жайларда 2-50С температурада 60-90 күн стратификациялайды
|
|
21
|
Татар ұшқаты
|
Дайындауды қажет етпейді
|
Қысқы суық траншеяларда немесе үй-жайларда 2-50С температурада 50-60 күн стратификациялайды
|
Себу алдында шағын қаптарға салып 1,5 ай бойы қар үстіне қойып қояды немесе 5-80С температурада аптасына 2 рет ылғалдандыра және араластыра отырып ағаш үгінділерінде стратификациялайды. 18-20 күннен кейін тұқым өнеді
|
22
|
Кәдімгі шәңгіш
|
Жаңа жиналған тұқымдарды жазғы траншеяларда стратификациялағанда өскіндер бір жылдан кейін пайда болады.
|
Жинаған соң алдымен жазғы, одан кейін қыста тоңазымайтын траншеяларда немесе алдымен үй-жайларда 15-180С температурада, содан соң қыста 50С дейін төмен температурада стратификациялайды
|
|
23
|
Ағаш тәріздес қараған (сары қараған)
|
Дайындауды қажет етпейді
|
Бөлме температурасындағы суда 5 сағат жібітеді
|
45 күн бойы қарға аунатады немесе 00С мұзда 30 күн бойы ұстайды
|
24
|
Кәдімгі ат талшын
|
Дайындауды қажет етпейді
|
Қысқы тоңазымайтын траншеяларда сақтау кезінде дайындайды
|
Сақтаудан кейін жылы жерде бірнеше күн ұстап, өнгенше, араластырып және ылғалдандырып тұрады
|
25
|
Жалған сүйір жапырақты үйеңкі (явор, ақ үйеңкі)
|
Ерте күзде себуді дайындықсыз жүргізеді, ал кеш себілетіндерін жиналған сәттен себуге дейін жазғы траншеяларда стратификациялайды
|
Алдымен үй-жайда 0-30С температурада 45 күн стратификациялайды, содан кейін 45 күн бойы қар астында ұстайды. Тұқымды 3 тәулік бойы жібітеді, содан соң алдымен 5-100 С температурада үй-жайда 60 күн, одан кейін 00С-та 60 күн стратификациялайды
|
Қарда 45-60 күн стратификациялайды. Молибден аммонийдің 3 % ерітіндісінде 24 сағат жібітеді, содан соң 8 күн бойы күніне 3 рет 4 минутқа жылы суға (35-380 С) және суық суға (00С) салады
|
26
|
Сүйір жапырақты үйеңкі (платан тәрізді үйеңкі)
|
Ерте күзде себуді дайындықсыз жүргізеді, ал кеш себілетіндерін жиналған сәттен себуге дейін жазғы траншеяларда стратификациялайды
|
Үй-жайларда немесе қысқы тоңазымайтын траншеяларда стратификация лайды. Стратификациялау мерзімі 45-60 күн.
|
Қар араластыра отырып 45-60 күн стратификациялайды. Тұқымға жылы (400С) су құйып, брезентпен жауып, 3 тәулік ұстайды. Содан кейін 300С жуық температурадағы үй-жайларда құм салынған жәшіктерде ұстап, күн сайын араластырып және ылғалдандырып тұрады. Тұқымдар 7-ші күні өнеді. ТМТД-мен немесе фентиураммен дәрілейді
|
27
|
Дала үйеңкісі
|
Жиналғаннан кейін жазғы траншеяларда себуге дейін кемінде 45 күн стратификациялайды
|
Жинағаннан кейін алдымен жазғы, содан кейін қысқы тоңазымайтын траншеяларда 150-180 күн стратификациялайды
|
Тұқымды 3 күн жібітіп, алдымен үй-жайларда 10-150С температурада 60 күн, содан кейін 0 С температурада 30-60 күн стратификациялайды
|
28
|
Күміс үйеңкі
|
Сеппейді
|
Жинаған соң дайындықсыз бірден себіледі (мамырдың аяғы - маусымның басы)
|
Құрғақ ауа райында екпелерді суару міндетті
|
29
|
Татар үйеңкісі (үйеңкі емес, қара үйеңкі)
|
Жиналғаннан себуге дейін жазғы траншеяларда стратификциялайды
|
Күзден бастап қысқы тоңазымайтын траншеяларда стратификациялайды
|
Тұқымды құм салынған жәшіктерде 0-30С температурада әрбір 2-3 күн сайын ылғалдандыра және араластыра отырып страфикациялайды. 30 күннен соң ылғалдандыруды тоқтатады, температураны 00С дейін төмендетеді. 2-ші күні тұқымды қайта ылғалдандырып, температураны 50С дейін көтереді. Бұдан кейін тұқым 18-20-шы күні өнеді. Дайындықтың жалпы ұзақтығы 50 күн
|
30
|
Шаған жапырақты үйеңкі
|
Дайындауды қажет етпейді
|
Үй-жай ішінде 30 күн стратификациялайды немесе 1 ай қар астында ұстайды
|
|
31
|
Ірі жапырақты жөке
|
Тұқымды жиналғаннан бастап жазғы траншеяларда немесе құм салынған жәшіктерде 90 күн бойы стратификациялайды
|
Алдымен жазғы траншеяларда немесе үй-жайларда, ал содан кейін 0-50С температурада қысқы тоңазымайтын траншеяларда стратификациялайды. Стратификация ұзақтығы - 180 күнге дейін
|
|
32
|
Ұсақ жапырақты жөке
|
Тұқымды жинағаннан соң себуге дейін жазғы траншеяларда стратификациялайды
|
Тұқымды жазғы, содан соң қысқы тоңазымайтын траншеяларда стратификациялайды
|
Тұқымды ауық-ауық ауыстырылып тұратын суда 10 күн жібітеді, содан соң 30 күн 15-250С температурада және 90-120 күн 00С температурада стратификациялайды
|
33
|
Сібір балқарағайы
|
Дайындауды қажет етпейді
|
9-12 сағат суға жібітеді және 1-1,5 ай қарға аунатады;
КМnO4 0,5% ерітіндісінде 30 минут дәрілейді
|
Тұқымды 3 тәулік марганец қышқылы калийдің 0,004 % ерітіндісінде +260С температурада жібітеді, содан кейін дәке дорбаларға салып, дымқыл ағаш үгінділерімен (1,5-2 см қабатпен) көміп, 2 тәулік ұстайды. Тұқымды 24 сағат бромкалийінің 0,5 % ерітіндісінде немесе 0,05 % колхицин ерітіндісінде жібітеді. Тұқымды себуге 30 сағат қалғанда әлсіз әк ерітіндісінде (10 л суға 200-250 гр әк) жібітеді.
|
34
|
Жіңішке жапырақты жиде
|
Ерте күзде сепкенде жинаудан кейін дайындамайды;
кеш себілсе, жиналған кезден бастап сепкенге дейін жазғы траншеяларда стратификациялайды
|
Алдын ала 4 тәулік жібітілген тұқымды қысқы тоңазымайтын траншеяларда немесе 16-200С температурада үй-жайлар ішінде стратификациялайды. Стратификациялау ұзақтығы - 90-120 күн
|
Тұқымға ыстық су (50-600С құйып, бір тәулік жібітеді. Содан кейін температурасы 16-200С үй-жайда құм салынған жәшіктерде стратификациялайды. 15-20-шы күні өне бастайды.
|
35
|
Кәдімгі бадам
|
Дайындауды қажет етпейді
|
Үй-жайларда немесе траншеяларда 30-60 күн стратификациялайды
|
|
36
|
Виргиния аршасы
|
Топырақтың қатуына 1,5-2 ай қалғанда себілетін болса, дайындауды қажет етпейді
|
Үй-жай ішінде 20-300С температурада 30 күн, 150С температурада 120 күн стратификациялайды
|
Тұқымды 30-50 мин мөлшерде күкірт қышқылы концентратымен өңдейді, сумен шаяды, содан кейін 0-50С температурада 90-120 күн стратификациялайды
|
37
|
Кәдімгі арша
|
Топырақтың қатуына 1,5-2 ай қалғанда себілетін болса, дайындауды қажет етпейді
|
Үй-жай ішінде 20-300С температурада 30 күн, 150С температурада 120 күн стратификациялайды
|
|
38
|
Түркістан аршасы
|
Жаңа жиналған тұқымды дайындамай сол күйінде тамыз айы ішінде себеді
|
Өткен жылғы терең тыныштықтағы тұқымды жазда шілдеде - тамыздың бас кезінде себеді.
|
|
39
|
Жарты шар тәрізді арша
|
Бұл да қыркүйектің бірінші жартысында себіледі
|
Бұл да солай
|
|
40
|
Шырғанақ
|
Топырақ қатпай тұрып 1 айдан кешіктірмей себілсе, дайындауды қажет етпейді
|
Үй-жайда 0-50С температурада құм салынған жәшіктерде 90 күн стратификацияланады
|
3 тәулік суда жібітіп алып, үй-жайда 30 күн стратификациялайды
|
41
|
Грек жаңғағы
|
Дайындамайды
|
Үй-жайда құмда 0-50С температурада 30-45 күн стратификациялайды
|
Тұқымды көктемде себуге 5-7 күн қалғанда қапқа салынған күйінде тау өзенінің ағын суына малады.
|
42
|
Кәдімгі шабдал
|
Дайындауды қажет етпейді
|
Үй-жайда 0-50С температурада 100-120 күн стратификациялайды
|
|
43
|
Сібір самырсыны
|
Дайындауды қажет етпейді
|
Алдын-ала жібітілген тұқымды 30 күн 0-50С температурада құм салынған жәшіктерде стратификациялайды
|
Алдын-ала жібітілген тұқымды 30 күн қарға аунатады
|
44
|
Жалған қараған (ақ қараған)
|
Сеппейді
|
Тұқымды стратификациялайды немесе температурасы 80-850С су құйып, алғашқы 15-20 мин араластырып, суығанша қалдырады. Қажет болса ісінбеген тұқымдарды електен өткізіп алып, оларды өңдеуді қайталайды
|
|
45
|
Тюринген үлбірегі
|
Шала піскен жемістер тұқымын сепкенде дайындауды қажет етпейді
|
Шала піскен жемістер тұқымын үй-жайда 0-50С температурада құм салынған жәшіктерде 210-240 күн стратификациялайды
|
|
46
|
Кәдімгі шетен
|
Жинап алғаннан бастап сепкенге дейін жазғы траншеяларда немесе үй-жайда стратификациялайды
|
Температурасы 0-50С үй-жайда дымқыл құмда 90-120 күн стратификациялайды, содан кейін қармен көмеді Стратификацияның жалпы ұзақтығы - 150-180 күн
|
Стратификацияланбаған тұқымды гиббереллиннің 0,002 % ерітіндісінде 3 тәулік жібітеді, содан кейін дымқыл құммен араластырады. 7 күннен кейін өнеді
|
47
|
Ақ сексеуіл және қара сексеуіл
|
Қыста сепкенде дайындауды қажет етпейді
|
Дайындауды қажет етпейді
|
|
48
|
Кәдімгі мамыр гүл
|
Дайындауды қажет етпейді
|
Үй-жайда 0-50С температурада құм салынған жәшіктерде 45 күн стратификациялайды
|
10-15 сағат суда жібітеді, содан кейін дымқыл ағаш үгіндісінде немесе шымтезекте 2-8 күн ұстайды
|
49
|
Үй қараөрігі
|
Жазғы траншеяларда 90 күн стратификациялайды
|
Қысқы тоңазымайтын траншеяларда кемінде 150 күн стратификациялайды
|
|
50
|
Тікенді қараөрік (шомырт)
|
Ерте жазда, тамызда себілетін болса дайындауды қажет етпейді, кеш себілетін болса жиналғаннан бастап себуге дейін (2 ай бойы) жазғы траншеяларда, өткен жылдың тұқымын 80 күн стратификациялайды
|
Жинала салысымен үй-жайда 150-180 күн немесе қысқы тоңазымайтын траншеяларда 180-210 күн стратификациялайды
|
|
51
|
Алхоры өрік (алша)
|
Жинала салысымен себуге дейін жазғы траншеяларда стратификациялайды. Өткен жылғы тұқымды 60-90 күн стратификациялайды
|
Жинала салысымен жазғы траншеяларда стратификациялайды, ал содан кейін қысқы тоңазымайтын траншеяларда 120-170 күн немесе температурасы 3-50С үй-жайда 150 күн стратификациялайды
|
|
52
|
Қызыл күрең қарақат
|
Жазғы траншеяларда 45-60 күн стратификациялайды
|
Үй-жайда 90-120 күн стратификациялайды
|
Тұқымды бастапқы температурасы 500С суда 24 сағат жібітеді. Содан кейін 12-150С температурада күн сайын араластырып, ылғалдандырып 30 күн стратификациялайды. Ауыспалы температурада (жылы және суық) стратификациялағанда тұқымды 30 күн дайындайды.
|
53
|
Қара қарақат
|
Жазғы траншеяларда 45-60 күн стратификациялайды
|
Үй-жайда 90-120 күн стратификациялайды
|
|
54
|
Сібір самырсын қарағайы
|
Дайындамайды, тек марганец қышқылы калийдің 0,5 % ерітіндісінде жібітеді
|
Тұқымды алдын-ала 3 тәулік жібітеді, дымқыл құммен, ағаш үгіндісімен немесе шымтезек ұнтағымен араластырып, жәшіктермен қар астына немесе салқын 00С үй-жайға себуге дейін 2-3 ай қойып қояды. Қысқы тоңазымайтын траншеяларда сақтағанда да дайындалады
|
Құммен араластырылған тұқымды (2:1) қалыңдығы 20 см, 50% дейін толық ылғал сақтағанша сулап, 30-400 температурада 12 сағат бүркептіргішке қояды, содан кейін қарға көмеді. Бұдан кейін қайта сулап, бүр кептіргіштерге қояды, содан соң қар астына қояды. Екі мәрте өңдеуден өткен тұқымды 10-11 күн стратификациялайды. ТМТД немесе фентиураммен дәрілейді.
|
55
|
Қырым қарағайы
|
Себілмейді
|
Тұқымды 9-12 сағат суға жібітеді
|
|
56
|
Кәдімгі қарағай
|
Дайындауды қажет етпейді
|
Тұқымды 9-12 сағат суға жібітеді. Дорбаларға салынған құрғақ немесе жібітілген тұқымды 1-2 ай қарға қояды.
|
Тұқымды жібітіп, өнгенше ылғалды күйінде ұстайды және 1-2 айға қар астына шығарып қояды. Микориз құрайтын майқұлақ саңырауқұлағының таза дақылымен тұқым микоризациясын жүргізеді. 24 сағат 0,02 % дейін күкірт қышқылы мырыш, күкірт қышқылы марганец (0,1 % және одан төмен), бор қышқылы (0,025%) және гетероауксин (0,01 % және одан төмен) ерітіндісінде жібітеді. Жиілігі 22,5кГц және қуаты 15 Вт ультрадыбыспен 10 минут өңдейді.
|
57
|
Ақ терек
|
Дайындауды қажет етпейді (жиналған соң бірден себіледі)
|
|
|
58
|
Қара терек
|
Дайындауды қажет етпейді (жиналған соң бірден себіледі)
|
|
|
59
|
Батыс боз аршасы
|
Дайындауды қажет етпейді.
|
Жібітілген тұқымды бір ай бойы қарға аунатады
|
|
60
|
Нағыз пісте
|
Себілмейді.
|
Тұқымды 12-15 сағат жылы суда (400С) жібітіп, құм салынған жәшіктерде (1:3) немесе траншеяларда 30-40 күн стратификациялайды
|
Тұқымды 12-15 сағат жылы суда (400С) жібітіп, қаппен жылы жерге іліп қояды және өне бастағанша 9-12 күн анда-санда сулап тұрады
|
61
|
Кәдімгі мойыл
|
Дайындауды қажет етпейді.
|
Үй-жайда 0-50С температурада 150-180 күн стратификациялайды
|
|
62
|
Жабайы орман алмасы
|
|
Суда 2 тәулік жібітеді, содан кейін 0-50С температурада құмда, шымтезекте немесе ағаш үгіндісінде 75-105 күн стратификациялайды
|
Стратификацияланбаған тұқымды гибберллиннің 0,002 % ерітіндісінде 3 тәулік жібітеді, содан кейін дымқыл құммен араластырады. Тұқым 6-7-ші күні өнеді.
|
63
|
Кәдімгі шаған
|
Онша толыспаған тұқымды жазғы траншеяларда маусым айынан себуге дейін стратификациялайды
|
Үй-жайда алдымен 18-200 температурада 2-3 ай, содан кейін 5-110С температурада стратификациялайды. Стратификациялаудың жалпы ұзақтығы 180-200 күн (шала піскен тұқымдар)
|
|
