Жанғыш шаңдарға арналған жарылыстың артық қысымын есептеу

      15. Жарылыстың артық қысымын DP, кПа есептеу (4) формуласы бойынша жүргізіледі, мұндағы жарылыс кезінде өлшенген шаңның қатысу коэффициенті Z мынадай формула бойынша есептеледі:

Z = 0,5 F,             (14)

      мұндағы F - ауа өлшемінің артуымен ауыспалыдан кем болатын өлшемдегі шаң бөлшектерінің жарылыс қауіпсіз, яғни жалында таратуға қабілетсіз болуының салмақтық үлесі. Мәліметтер алу мүмкіндігі болмаған кезде, Z шамасын бағалау үшін, Z = 0,5 қабылдауға рұқсат етіледі.

m = m _вз + m _ав               (15)

      мұндағы m _вз - құйындатылған шаңның есептік салмағы, кг;
      m _ав - үй-жайға апатты оқиға нәтижесінде келіп түсетін шаңның есептік салмағы, кг.
      17. Құйындатылған шаңның есептік салмағы m _вз мынадай формула
бойынша анықталады:

m _вз = K _вз m _n ,         (16)

      мұндағы К _вз - апатты оқиға нәтижесінде, өлшенген күйге өтуге қабілетті үй-жайдағы шаңның сақталған үлесі. Шамасы К _вз туралы тәжірибелік мәліметтер болмаған кезде, К _вз = 0,9 қабылдауға рұқсат етіледі;
      m _n - апат сәтінде үй-жайда сақталып шаңның салмағы, кг.
      18. Апаттық оқиға нәтижесінде үй-жайға келіп түскен шаңның есептік салмағы, m _ав мынадай формула бойынша анықталады:

m _ав =(m _an +qT)K _n ,          (17)

      мұндағы m _аn - үй-жайға аппараттан тасталатын ыстық шаңның салмағы, кг;
      q - күлдей заттардың құбыр желілері бойымен апаттық аппаратқа оларды сөндіргенге дейін келіп түсуінің жалғасатын өндірушілігі, кг/с;
      Т - осы қосымшаның 5.3) тармағы бойынша анықталған сөндіру уақыты, c;
      К _n - ауада асылған шаңның үй-жайға аппараттан келіп түсетін шаңның барлық салмағына қатысын көрсететін шаңдану коэффициенті. K _n шамасы туралы тәжірибелік мәліметтер болмаған кезде, мыналарды қабылдауға болады:
      1) K _n = 0,5 - 350 мкм кем болмай шашырайтын шаңдар үшін;
      2) K _n = 1,0 - 350 мкм кем болып шашырайтын шаңдар үшін.
      m _аn шамасы 4 және 6-әдістеменің тармақтарына сәйкес қабылданады.
      19. Үй-жайда сақталған шаңның апат сәтіндегі салмағы мынадай формула бойынша анықталады:

[MISSING IMAGE: , ]           (18)

      мұндағы К _r - шаң қыртыстарындағы ыстық шаңның жалпы салмағының үлесі;
      m ₁ - негізгі жинау арасындағы уақыт кезеңінде үй-жайдың үстіңгі беттерін жинау үшін, қол жетпейтін жерлерде тұнып қалған шаңның салмағы, кг;
      m ₂ - ағымдағы жинаулар арасындағы уақыт кезеңінде үй-жайдың үстіңгі беттерінің қол жететін жерлерінде тұнып қалған шаңның салмағы, кг;
      К _у - шаң жинаудың тиімділік коэффициенті:
      1) құрғақ - 0,6;
      2) дымқыл - 0,7.
      Механикаландырылған вакуумдық жинау кезінде:
      1) тегіс еден - 0,9;
      2) шұңқырлары болатын еден (5 % алаңға дейін) - 0,7.
      Жинау үшін қол жетпейтін алаңдар деп өндірістік үй-жайлардың негізгі жинаулар кезінде ғана тазарту іске асырылатын үстіңгі беттерін атайды. Ағымдағы шаң жинау процесінде, шаңы кетірілетін үстіңгі беттер жинау үшін қол жететін жерлер болып табылады (ай сайын, тәулік сайын және т.с.с).
      20. Жинау аралығындағы кезеңде үй-жайдың әр түрлі беттерінде тұрып қалатын шаңның салмағы m _i (i = 1,2) мынадай формула бойынша анықталады:

m _i =M _i (1-a)b _i ,(i=1,2)          (19)

      мұндағы М _і = [MISSING IMAGE: , ]- үй-жай көлеміне негізгі шаң жинаулар аралығындағы уақыт кезеңінде бөлінетін шаңның салмағы, кг;
      M _1j - шаңдататын жабдықтың бірлігінен аталған кезеңде бөлінетін шаңның салмағы, кг;
      M ₂ = [MISSING IMAGE: , ]- үй-жай көлеміне ағымдағы шаң жинаулар аралығындағы уақыт кезеңінде бөлінетін шаңның салмағы, кг;
      М _2j - шаңдататын жабдықтың бірлігінен аталған кезеңде бөлінетін шаңның салмағы, кг;
      а - үй-жай көлеміне бөлінетін шаңның соратын желдеткіш жүйелермен кетірілетін үлесі. Шамасы а туралы тәжірибелік мәліметтер болмаған кезде, а = 0 қабылдайды;
      b ₁ , b ₂ - үй-жай көлеміне бөлінетін шаңның үй-жайдың үстіңгі беттерін жинауға арналған тиісінше қол жетпейтін және қол жететін жерлерде тұрып қалған шаңның үлесі (b ₁ + b ₂ = 1).
      b ₁ және b ₂ коэффициенттерінің шамасы туралы мәліметтер болмаған кезде, b ₁ = 1, b ₂ = 0 қабылдауға рұқсат етіледі.
      21. М _і (i = 1,2) шамасы сондай-ақ мынадай формула бойынша, максималды жүктеу кезеңінде тәжірибе жүзінде (немесе өндірістің қолданыстағы үлгілерімен ұқсастығы бойынша) анықталуы мүмкін:

[MISSING IMAGE: , ]           (20)

      мұндағы G _1j , G _2j , - алаңдардағы тиісінше қол жетпейтін F _1j (м ² ) және жететін F _2j (м ² ) жерлердегі шаң қыртыстарының қарқындылығы, кг/м ² с;
      t ₁ , t ₂ - негізгі және ағымдағы шаң жинаулар арасындағы уақытқа сәйкесті аралық, с.

4. В1 - В4 үй-жайларының санатын анықтау

      22. Өрт сөндіру жүктемесі кезінде жанғыш, жануы қиын сұйықтықтарды, жанғыш қатты және жануы қиын заттар материалдарды өрт қауіпті учаске шегінде түрлі үйлесімдерді (қоспалар) қамти алатын өрт сөндіру жүктемесі Q, МДж, мынадай формула бойынша анықталады:

[MISSING IMAGE: , ]              (21)

      мұндағы G _i - өрт сөндіру жүктемесінің і-ші материалының саны, кг;
      Q ^p _ні - өрт сөндіру жүктемесінің і-ші материалының ең төменгі жану жылуы, МДж/кг.
      Меншікті өрт сөндіру жүктемесі g, МДж/м ² , мынадай қатынастардан анықталады:

[MISSING IMAGE: , ]                (22)

      мұндағы S - өрт сөндіру жүктемесінің орналасу ауданы, м ² (бірақ 10 м ² кем емес).
      В1 - В4 санатындағы үй-жайларда осы қосымшаның 5-кестесінде берілген мәндерден аспайтын өрт сөндіру жүктемесі болатын бірнеше учаскелердің болуына рұқсат етіледі.
      В4 санатындағы үй-жайларда осы учаскелер арасындағы арақашықтық шекті мәндерден артық болып қабылданады.
      5-кестеде жанғыш қатты және жануы қиын материалдардан құралатын өрт сөндіру жүктемесі үшін, құлайтын сәулелі ағындардың q _кр , кВт/м ауыспалы тығыздығының шамасына байланысты, шекті арақашықтықтың ұсынылатын мәндері l _пр берілген.
      5-кестеде берілген мәндерді l _пр егер:
      1) Н - өрт сөндіру жүктемесінің үстіңгі бетінен бастап, аражабын (жабын) фермаларының төменгі белдеуіне дейінгі минималды арақашықтық, м - 11 м артық болса;
      2) егер Н-11 м кем болса, онда шекті арақашықтық l=l+(11-H) сияқты анықтау ұсынылады, мұндағы l _пр - 5-кесте бойынша анықтайды.

                                                             5-кесте

                                                             6-кесте

l _пр >15 м, H >11 кезінде, (23)

      Егер В2 немесе В3 санаттарын анықтау кезінде, 21-формула бойынша анықталған өрт сөндіру жүктемесінің саны Q теңсіздікке жауап беретін болса:

Q >0,64 g _т Н ² ,

      мұндағы, g _т = 2200 МДж*м ² , 1401 МДж*м ²   кезінде,

      онда үй-жай тиісінше В1 немесе В2 санаттарына қатысты болады.

5. Сумен, ауа оттегісімен немесе бір-бірімен өзара әрекет өткенде, жарылуға және жануға қабілетті заттар мен материалдар үшін жарылыстың артық қысымын анықтау

      23. Сумен, ауа оттегісімен немесе бір-бірімен өзара әрекет еткенде, жарылуға және жануға қабілетті заттар мен материалдар үшін, жарылыстың есептік артық қысымы DР Z = 1 шамалай отырып, жоғарыда берілген әдістеме және өзара әрекет кезінде (өзара әрекеттесу өнімдерінің соңғы қосылысқа дейін жануы ескеріліп) бөлінетін энергия шамасы H _т ретінде немесе табиғи сынауларда тәжірибе бойынша анықталады. DР шамасын анықтау мүмкін болмаған жағдайда, оны 5 кПа асатын етіп қабылдау керек.

6. Құрамында жанғыш газдар (булар) және шаңдар болатын жарылыс қауіпті қоспалар үшін жарылыстың артық қысымын анықтау

      24. Құрамында жанғыш газдар (булар) және шаңдар болатын жарылыс қауіпті гибридті қоспалар үшін, жарылыстың есептік артық қысымы DP мынадай формула бойынша анықталады:

DР = DР ₁ + DP ₂             (25)

      мұндағы DP ₁ - 8 және 9-тармақтарға сәйкес, жанғыш газ үшін есептелген жарылыс қысымы;

3-бөлім. Ғимараттардың жарылыс қауіптілігі және өрт қауіптілігі бойынша санаттары

      25. Ғимарат егер онда А санатты үй-жайдың жиынтық ауданы барлық үй-жайлар ауданынан немесе 200 м ² 5 %-ға артық болса, А санатына жатады.
      Ғимаратты егер А санатты үй-жайдың ғимараттағы жиынтық ауданы онда орналасқан барлық үй-жай ауданының жиынтық ауданының 25 %-ынан аспайтын болса (бірақ 1 мың м ² артық емес) және осы үй-жайлар автоматты өрт сөндіру қондырғыларымен жабдықталатын болса, А санатына жатқызбауға рұқсат етіледі.
      26. Егер мынадай екі жағдай бір мезгілде орындалса, ғимарат Б санатына жатқызылады:
      ғимарат А санатына жатпайды;
      А және Б санатты үй-жайлардың жиынтық ауданы барлық үй-жайлардың жиынтық ауданының немесе 200 м ² 5 %-ынан асатын болса.
      Егер ғимараттағы А және Б санатты үй-жайлардың жиынтық ауданы онда орналасқан барлық үй-жай ауданының жиынтық ауданының 25 %-ынан аспайтын болса (бірақ 1 мың м ² артық емес) және осы үй-жайлар автоматты өрт сөндіру қондырғыларымен жабдықталатын болса, Б санатына жатқызбауға рұқсат етіледі.
      27. Егер мынадай екі жағдай бір мезгілде орындалса, ғимарат В1 - В4 санатына жатады:
      ғимарат А немесе Б санаттарына жатпайды;
      А, Б және В1- В4 санатты үй-жайлардың жиынтық ауданы барлық үй-жайлардың жиынтық ауданының 5 %-ынан (егер ғимаратта А және Б санатты үй-жайлар болмаса, 10 %) асатын болса.
      Егер ғимараттағы А, Б және В1 - В4 санатты үй-жайлардың жиынтық ауданы онда орналасқан барлық үй-жайлардың жиынтық ауданының 25%-ынан аспайтын болса (бірақ 3,5 мың м ² артық емес) және автоматты өрт сөндіру қондырғыларымен жабдықталған болса, ғимаратты В1 - В4 санатына жатқызбауға рұқсат етіледі.
      28. Егер мынадай екі жағдай бір мезгілде орындалса, ғимарат Г санатына жатады:
      ғимарат А, Б немесе В1 - В4 санаттарына жатпайды;
      А, Б, В1 - В4 және Г санатындағы үй-жайлардың жиынтық ауданы барлық үй-жайлардың жиынтық ауданының 5 %-ынан аспайды.
      Егер ғимараттағы А, Б, В1 - В4 және Г санатты үй-жайлардың онда орналасқан барлық үй-жайлардың жиынтық ауданының 25 %-ынан аспайтын болса (бірақ 5 мың м ² артық емес) және А, Б, В1 - В4 санатты үй-жайлар автоматты өрт сөндіру қондырғыларымен жабдықталған болса, ғимаратты Г санатына жатқызбауға рұқсат етіледі.
      29. Ғимарат егер ол А, Б, В1 - В4 немесе Г санаттарына жатпайтын болса, Д санатына жатады.

4-бөлім. Сыртқы қондырғылардың өрт қауіптілігі бойынша санаттары

      30. Сыртқы қондырғылардың өрт қауіптілігі бойынша санаттары осы қосымшаның 7-кестесіне сәйкес қабылданады.
      31. Сыртқы қондырғылардың санаттарын анықтау жоғарғыдан (A _н ) бастап төменге (Д _н ) дейін, 7-кестеде берілген санаттарға олардың тиесілігін кезекті тексеру жолымен іске асырылуы керек.

                                                              7-кесте

5-бөлім. Сыртқы қондырғылардың өрт қауіптілігі критерийлерінің мәндерін есептеу әдістері 1. Жанғыш газдар мен булар үшін, өрт қауіптілігі критерийлерінің мәндерін есептеу әдістері. Есептеу нұсқасын таңдау және негіздеу

      33. Есептеу нұсқасын таңдауды сол және өзге апаттық оқиғалардың жылдық жүзеге асу жиілігін және зардаптарын ескеріп іске асыру қажет. Жанғыш газдар және булар үшін, өрт қауіптілігі критерийлерін есептеуге арналған есептеу ретінде осы нұсқаны Qw жылдық жүзеге асыру жиілігі және аталған нұсқаны максималды іске асыру жағдайында, газ-бу-ауа қоспалар жанған кезде, есептік артық қысымды DP апат нұсқасы ретінде қабылдау керек, яғни:

G = Q _w * DР = max      (26)

      36. Есептік апат кезінде қоршаған кеңістікке келіп түсетін газдың салмағы т, кг, мынадай формула бойынша анықталады:

m = (V _a + V _T )*r _r ,         (27)

      мұндағы V _a - аппараттан шыққан газдың көлемі, м ³ ;

      Мұндайда:

V _a = 0,01 * P ₁ V,         (28)

      мұндағы P ₁ - аппараттағы қысым, кПа;

V _T = V _1T + V _2T ,           (29)

      мұндағы V _1т - құбыр желісінен оны сөндіргенге дейін шыққан газдың көлемі, м ³ ;
      V _2т - құбыр желісіне оны сөндіргеннен кейін шыққан газдың көлемі, м ³ ;

V _1T = q*T,              (30)

      мұндағы q - құбыр желісіндегі қысымға, оның диаметріне, газды ортаның температурасына байланысты, технологиялық регламентке сәйкес анықталған газ шығыны, м ³ /с;
      Т - 35-тармақ бойынша анықталған уақыт, с;

V _2r = 0,01 * п* P ₂ * (r ₁ ² L ₁ + r ₂ ² L ₂ + ... + r _n ² L _n ),   (31)

      мұндағы Р ₂ - технологиялық регламент бойынша құбыр желісіндегі максималды қысым, кПа;
      r - құбыр желілерінің ішкі радиусы, м;
      L - құбыр желісінің апаттық аппараттан бастап ысырмаларға дейінгі ұзындығы, м.
      37. Бірнеше булану көздері болатын кезде (төгілген сұйықтықтың беті, жаңа салынған құрамы болатын беті, ашық сыйымдылықтар), қоршаған кеңістікке келіп түсетін сұйықтық буларының салмағы т, кг, мынадай өрнекпен анықталады:

m = m _p + m _сый + m _св.окр + m _пер ,      (32)

      мұндағы m _р - құю бетінен буланатын сұйықтықтың салмағы, кг;
      m _емк - ашық сыйымдылықтардың бетінен буланатын сұйықтық салмағы, кг;
      m _св.окр - қолданылатын құрам салынған беттерден буланатын сұйықтық салмағы, кг;
      m _пер - қоршаған кеңістікке оны қыздырған кезде буланатын сұйықтық салмағы, кг.
      Мұндайда (32) формуласына қосылатындардың (mp, m _емк , m _св.окр ) әрқайсысы мынадай өрнектен анықталады:

m = W * F _и * T,           (33)

      мұндағы W - булану қарқындылығы, кг/с м ² ;
      F _и - қоршаған кеңістікке шығатын сұйықтық салмағына m _n байланысты, 35-тармаққа сәйкес анықталатын булану ауданы, м ² ;
      Т - қоршаған кеңістікке тез тұтанатын және жанғыш сұйықтықтардың осы қосымшаның 38-тармағына сәйкес, тез тұтанатын және жанғыш сұйықтықтардың келіп түсу ұзақтығы, с.
      m _пер шамасын мынадай формула бойынша анықтайды (T _а > Т _кип кезінде):

[MISSING IMAGE: , ]       (34)

      мұндағы m _n - шығатын қыздырылатын сұйықтық салмағы, кг;
      С _р - сұйықтықты қыздыру кезіндегі сұйықтықтың меншікті жылу сыйымдылығы T _а , Дж/кг*К;
      T _a - технологиялық аппаратта немесе жабдықта технологиялық регламентке сәйкес қыздырылған сұйықтық температурасы, К;
      T _кип - сұйықтықтың қалыпты қайнау температурасы, К;
      L _исп - сұйықтықты қыздыру кезіндегі буланудың меншікті жылуы T _a , Дж/кг.
      Егер апатты жағдай сұйықтықтың қыздырылған күйінде ықтимал келіп түсуімен байланысты болса, онда ол олардың жұмысының ұзақтығына байланысты, қыздыру құрылғыларынан келіп түсетін сұйықтықтың қосымша қосылатын жалпы салмағы ескеріліп, (32) формуласында ескерілуге тиіс.
      38. Шығатын сұйықтықтың салмағы m _п , кг, осы қосымшаның 35-тармағына сәйкес анықталады.
      39. Булану қарқындылығы W анықтамалық және тәжірибелік деректер бойынша анықталады. Деректер болмаған кезде, қыздырылмаған ТЖС үшін W мынадай формула бойынша есептеуге рұқсат етіледі:

[MISSING IMAGE: , ]              (35)

      мұндағы М - молярлық масса, г/моль;
      Р _н - анықтамалық деректер бойынша анықталған сұйықтықтың есептік температурасы кезіндегі қаныққан бу қысымы, кПа.
      40. Деректер болмаған кезде, сұйытылған көміртекті газдар үшін (бұдан әрі мәтін бойынша - СКГ) ағызудан буланатын СКГ m _суг меншікті салмағын мынадай формула бойынша есептеуге рұқсат етіледі, кг/м ² :

[MISSING IMAGE: , ]        (36)

      мұндағы М - молярлық масса СУГ, кг/моль;
      L _исп - СКГ Т _ж бастапқы температура кезіндегі мольдік булану жылуы, Дж/моль;
      T ₀ - бетіне СКГ төгілетін материалдың бастапқы температурасы, К;
      T _ж - СКГ бастапқы температурасы, К;
       [MISSING IMAGE: , ]  - бетіне СКГ төгілетін материалдың жылу өткізгіштік коэффициенті, Вт/мК;
       [MISSING IMAGE: , ]- бетіне СКГ төгілетін материалдың температура өткізгіштік коэффициенті, м ² /с;
      С _тв - бетіне СКГ төгілетін материалдың жылу сыйымдылығы, Дж/кг*К;
      r _тв - бетіне СКГ төгілетін материалдың тығыздығы, кг/м ³ ;
      t - СКГ толық булану уақытына тең болып қабылданатын ағымдағы уақыт, с, бірақ 60 минуттан артық емес;
       [MISSING IMAGE: , ]- Рейнольдс саны;
      U — ауа ағынының жылдамдығы, м/с;
       [MISSING IMAGE: , ]- СКГ ағызудың сипатты өлшемі, м;
      v _B - ауаның кинематикалық тұтқырлығы, м ² /с;
       [MISSING IMAGE: , ]  - ауаның жылу өткізгіштік коэффициенті, Вт/м*К.
      (36) формуласы температурасы Т _ж <T _кип .болатын СКГ үшін қолданылады.
      СКГ Т _ж >Т _кип температурасы кезінде (34) формуласы бойынша қыздырылған СКГ m _пер салмағы қосымша есептеледі.

2. Жанғыш газдардың және тез тұтанатын сұйықтықтардың қыздырылмаған буларының ашық кеңістікке апаттық келіп түсуі кезінде, НКПР жоғары ыстық концентрациясы болатын газ және бу-ауа қоспасын шектейтін аймақтардың көлденең өлшемдерін есептеу

      41. Жалынның төменгі концентрациялық таралу шегінен (С _нкпр ) асатын концентрациялар аумағын шектейтін аймақтардың көлденең өлшемдерін, м, мынадай формулалар бойынша есептейді:
      1) жанғыш газдар (ЖГ) үшін:

[MISSING IMAGE: , ]         (37)

      2) қыздырылмаған тез тұтанатын сұйықтықтардың (ТЖС) булары үшін:

[MISSING IMAGE: , ]   (38)

      мұндағы m _r - апатты жағдай кезінде ашық кеңістікке келіп түсетін ЖГ салмағы, кг;

3. Артық қысым және қысым толқыны лүпілінің ашық кеңістікте жанғыш газ және будың ауамен жануы кезіндегі есебі

      43. Апаттың қаралып отырған сценарийіне сүйеніп осы қосымшаның 35 - 40-тармақтарына сәйкес технологиялық аппараттан атмосфераға шығатын жанғыш газ және (немесе) будың салмағы m, кг анықталады.
      44. Газбуауа қоспасы жанған кезде дамитын артық қысым шамасы DР, кПа мына формула бойынша анықталады

DР = P0 * (0,8 m _пр ^0,33 /r2 + 5m _пр /r ³ ),        (39)

      мұндағы Р ₀ - атмосфералық қысым, кПа (101 кПа тең қабылдауға рұқсат етіледі);
      r - газбуауа бұлтының геометриялық ортасынан бастап қашықтық, м;
      m _пр - газ немесе будың келтірілген салмағы кг, мына формула бойынша анықталады

m _пр = (Q _сг /Q ₀ ) ^. m ^. Z,                  (40)

      мұндағы Q _cr - газ немесе будың жануының меншікті жылуы, Дж/кг;
      Z - 0,1 тең қабылдау рұқсат етілетін жанудағы жанғыш газ және будың қатысу коэффициенті;
      Q ₀ - 4,52 10 ⁶ Дж/кг тең константа;
      m - апат нәтижесінде қоршаған кеңістікке түсетін жанғыш газ және (немесе) бу салмағы, кг.
      45. Қысым толқыны лүпілінің шамасын i, Па*с, мына формула бойынша анықтайды

i = 123 ^. m _пр ^0,66 /r                 (41)

4. Жанғыш тозаң үшін өрт қауіптілігі критерийі мәнін есептеу әдісі

      46. Жанғыш тозаң үшін өрт қауіптілігі критерийлерін анықтау үшін апаттың есептік нұсқасы ретінде апаттың аса қолайсыз нұсқасын немесе тозаң-ауа қоспасын жанған кезде осындай жану салдарына қатысты аса қауіпті заттар немесе материалдардың көп саны қатысатын аппараттың қалыпты жұмыс кезеңін таңдаған жөн.

М = М _вз + М _ав ,                  (42)

      мұндағы М - қоршаған кеңістікке түсетін жанғыш тозаңның есептік салмағы, кг,
      М _вз - құйындаған тозаңның есептік салмағы, кг;
      М _ав - апатты жағдай нәтижесінде түскен тозаңның есептік салмағы, кг.
      49. М _вз шамасы мына формула бойынша анықталады

М _вз = К _г ^. К _вз ^. М _п ,                 (43)

      мұндағы Kr - тозаң жиналудың жалпы салмағындағы жанғыш тозаң үлесі;
      K _вз - апатты жағдай нәтижесінде өлшенген күйге өтуге қабілетті аппаратқа жақын жиналған тозаң үлесі. K _вз шамасы туралы эксперименттік деректер болмаған жағдайда K _вз = 0,9 қабылдауға рұқсат етіледі;
      М _n - апат сәтінде аппаратқа жақын орналасқан жиналған тозаң салмағы, кг.
      50. М _ав шамасы мына формула бойынша анықталады

M _ав = (M _аn + q ^. T) ^. K _n ,              (44)

      мұндағы М _аn - технологиялық аппараттың қымтақтығы алынған кезде қоршаған кеңістікке шығарылатын жанғыш тозаң салмағы, кг;
      Ескертпе - Инженерлік құрылғы тозаңын шектейтін шығарынды болмаған кезде есептік апат сәтінде аппараттың барлық тозаңы қоршаған ортаға апатты шығатынын болжаған жөн.
      q - тозаң тәрізді заттардың құбыржол бойымен оларды ажыратқанға дейін апатты аппаратқа түсуі жалғасатын өнімділігі, кг/с;
      Т - нақты жағдайға сүйене отыра әрбір нақты жағдайда анықталатын ажыратудың есептік уақыты. Ажыратудың есептік уақыты егер оның істен шығу ықтималдығы жылына 10 ^-6 аспаса немесе оның элементтерін резервтеу қамтамасыз етілсе (алайда 120 с аспаса) автоматика жүйесінің іске қосылу уақытына тең қабылданады.
      120 с - егер жүйенің жұмыс істемеу ықтималдығы жылына 10 ^-6 артады және оның элементтерінің сақталуы қамтамасыз етілмеген;
      300 с - қолмен ажыратқан кезде;
      K _n - шаңның ауада өлшенген салмағын аппараттан түскен шаңның барлық салмағына қатынасын көрсететін шаңдану коэффициенті. К _n шамасы туралы экспериментальды деректер болмаған жағдайда мыналарды қабылдауға рұқсат етіледі:
      1) 0,5 - майдалығы 350 мкм кем емес шаңдар үшін;
      2) 1,0 - майдалығы 350 мкм кем шаңдар үшін.
      51. Жанатын шаңдар үшін DР артық қысым мынадай тәртіппен
анықталады:
      1) m _пр , жанатын шаңның келтірілген салмағы мына формула бойынша анықталады, кг.

m _пр = M ^. Z ^. Н _т /Н _то ,                 (45)

      мұндағы М - апат нәтижесінде қоршаған ортадағы жанатын шаңның салмағы, кг;
      Z - мәнін 0,1 тең қабылдауға рұқсат етілетін, жанудағы шаңның болуы коэффициенті.
      Жеке негізделген жағдайларда 2 кем дегенде 0,02 дейін түсуі мүмкін.
      H _т - шаңның жану жылулығы, Дж/кг;
       H _то - 4,6 * 106 Дж/кг тең қабылданатын тұрақты шам;
      2) DР есептік артық қысым мына формула бойынша анықталады, кПа.

DР = Р ₀ ^. (0,8m _пр ^0,33 /r + 3m _пр ^0,66 /r ² + 5m _пр /r ³ ),     (46)

      мұндағы r - шаңды - ауа бұлттың ортасының арақашықтығы, м.
      технологиялық қондырғының геометриялық ортасынан r шамасын есептеуге рұқсат етіледі;
      Р ₀ - атмосфералық қысым, кПа.
      52. і қысымының толқын импульсі шамасын мына формула бойынша есептейді, Па.

i = 123 ^. m _пр ^0,66 /r.                 (47)

5. Жылу сәулеленуінің қарқындылығын есептеу әдісі

      53. Жылу сәулеленуінің қарқындылығы өрттің екі жағдайы үшін анықталады (немесе олардың осы технологиялық қондырғыда жүзеге асырылатындардың біреуі үшін):

q = E _f ^. F _q ^. t,                    (48)

      мұндағы Е _f — жалынның жылу сәулеленуінің орташа беттік тығыздығы, кВт/м ² ;
      F _q - сәулеленудің бұрыштық коэффициенті;
      t - атмосфераның өткізу коэффициенті.
      Е _f мәні бар экспериментальды деректер негізінде қабылданады. Кейбір сұйық көмірсутекті отын үшін көрсетілген деректер осы қосымшаның 8-кестесінде келтірілген.
      Деректер болмаған жағдайда Е _f шамасын мыналарға тең қабылдауға рұқсат етіледі:
      1) СУГ үшін - 100 кВт/м ² ,
      2) мұнай өнімдері үшін - 40 кВт/м ² ,
      3) қатты материалдары үшін - 40 кВт/м.

                                                             8-кесте