«Орта ғасырдағы Азия және Африка тарихы»
жүктеу/скачать 0.66 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Хосров І кезіндегі сыртқы саясат.
| Хосрова I реформасы. Халық көтерілісі орын алған Сасанидтер мемлекет терінде ескі тәртіптің сақталып қалуы мүмкін емес еді. Сондықтан жаңа сасанид шаханшахы Хосров І Аноширван (531-579) елде феодалдық тәртіпті орнықтырып дамыту мақсатында реформалар жүргізе бастады. Халық көтерілісі кезінде алынған жерлер конфикацияланып, мемлекеттің жеріне кірді. Жердің басқа бөлігі, яғни құлиеленушілердің жері жаңа жер иесіне берілді.
Билеуші тап өкілдері арасында да өзгерістер пайда болды. Жерінен айырылған ақсүйектер өкілдерін Хосров патшалықтың қызметіне қабылдады. Осы арқылы ол ақсүйектерді өзіне бағынышты қылдырмақ болды. Хосров І реформасының ең маңыздысы салық реформасы болып табы лады. Бұл реформа бойынша ол көптеген салық түрлерін алып тастады. Негізгі деген екі салықтың түрін қалдырды. Олар хараг және гезит деп аталады, бұлар жер салығы болып табылады. Каваде мен Хосров І тұсында жерлер өлшеніп соған байланысты салық мөлшері белгіленген. Егер де жер өлшемі көп болса, салық көп мөлшерде алынған. Салық ақшалай түрде алынған. Деректерде билік басындағы адамдардың кірісі ұлғайған сайын, олар өздерінің шаруаларына жер мен жерге себетін тұқым берілді. Осы реформаның жүргізілуі Сасанидтер державасында феодалдық қатынастардың дамуына себеп болды. Реформаның салдарынан шаруалардың экономикалық жағдайы біршама жақсарды. Хосров І реформасының нәтижесінде азат-дихкандар феодалдық қоғамда әскери сословиеге кірді. Маздакит қозғалысының жойылуынан кейін бұл әлеуметтік топ өкілдері мемлекеттің әскери және административтік қызме тін атқарды. Елде төрт әскери округ құрылып, әскери және азаматтық билік болып бөлінді. Ел төрт аймаққа бөлінді, азаматтық аймақтық билік әскери бастыққа, яғни спахабадаға бағынды. Хосров І кезіндегі сыртқы саясат. Хосров І көрші елдеріне байланысты жаулап алу соғыстарын жүргізді. Кавада тұсында өріс алған Иран мен Византия арасындағы соғыс Хосров тұсында жалғасын тапты. 540 жылы Иран әскерлері Сирияның ең маңызды экономикалық орталығы болып табылатын Антиохияны жаулап алып, Оронт арқылы Жерорта теңізіне шықты. Антиохиядан әкелінген тұтқындарды арнайы соларға салынған Ктесифондағы бір жерге орналас тырған. Византия мен Иран Лазика үшін соғысты. Кавказдың шығысында Хосров күшті бекініс жүйесін тұрғызды. Ирандықтар оңтүстікте ірі жеңістерге жетті. 570 жылы Иеменді жаулап алды. Иеменді жаулап алуы олардың Индиядан батысқа өтетін сауда жолына билік етуіне мүмкіндік алды. Иранның шығыс шекарасына эфталиттер қысым көрсете бастады. 600 жылдардың басында эфталиттерге ҮІ ғасырда ұлы держава құрған түріктер қысым көрсете бастады. Бұл жағдай Хосровқа эфталиттерді жеңу үшін көмектесті. 605 жылы Византиямен соғысты жалғастыра отырып, Иран әскерлері Армения жеріне енді. Кіші Азия арқылы Месопатамия мен Константинопольге өтті. Олар Босфор бұғазындағы Халкедонды жаулап алды. Иран жерлерінің бір бөлігі Сирия мен Палестинаға еніп, 614 жылы Ирусалимді жаулап алды. Сасанидтер армиясы Төменгі Египет жерінде өз ықпалын жүргізді. жүктеу/скачать 0.66 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|