Оспанбеков ербол анарбекович
γ-квант бөлшектерінің ағыны
жүктеу/скачать 1.75 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Комптон-эффект
- Электронды-позитронды жҧптың тҥзілуі
| γ-квант бөлшектерінің ағыны ретінде қарастырады.
γ-кванттар нӛлдік тыныштық массасына ие бола отырып ортада баяулай алмайды, сондықтан γ-сәуле заттан ӛткен кезде не онда жұтылады, не одан шашырайды. γ-сәуле заттан ӛткен кезде ілесе жүретін негізгі процестер: - фотоэффект немесе γ-сәуленің фотоэлектрлік жҧтылуы – атомның γ- квантты жұту салдарынан ішкі электрондық қабықшасынан электронды және сонымен бірге сипаттамалық рентген сәулесін шығаруы. Фотоэффектіде γ- кванттың энергиясы аз аймақтарында Е 100 кэВ жұту механизмі басым. - Комптон-эффект (комптондық шашырау) Е 500 кэВ энергияларда γ-кванттың затпен әсерлесуінің негізгі механизмі болып табылады. - Электронды-позитронды жҧптың тҥзілуі (Е 1,02 МэВ 2m e c 2 ) Е 10 МэВ энергияларда γ-кванттың затпен әсерлесуінің негізгі процесі болып табылады. Егер γ-квант энергиясы ядродағы нуклондардың байланыс энергиясынан (7 8 МэВ) артық болса, онда γ-кванттың жұтылу нәтижесінде ядролық 74 фотоэффект – нуклонның біреуін, кӛбіне нейтронды ядродан шығарып тастауы байқалады. Сурет 10 – Ядролық түрленулердің монитордағы кескіні Атомдық және ядролық физиканы оқыту барысында пәнаралық байланыстарды жүзеге асырудың да маңызы зор. Жалпы пәнаралық байланысты жүзеге асуы келесі мақсаттарды кӛздейді: - Жаратылыстану ғылымдарының диалектикалық бірлігі негізінде табиғат туралы бірыңғай кӛзқарасты қалыптастыру; - Оқу пәнінің ғылымдардың жалпы жүйесіндегі орнын түсіну; білімнің жүйелілігін қамтамасыз ету; - Оқушылардың білімін жүйелеу – табиғаттың негізгі заңдарының жалпылығы туралы түсінікті орнықтыру; - Құбылыстардың, ұғымдардың, теориялардың, әлемнің ғылыми бейнелері арасындағы жан-жақты байланыстарды оқушылардың орнықтыра алу біліктілігін қалыптастыру; - Пәнаралық байланыстың теориялық және практикалық білімді дамытуға және тереңдетуге себептесетін эвристикалық принцип ретінде түсінілуін қамтамасыз ету; - Оқыту процесінде пәнаралық байланыстарды пайдалану арқылы әлем дамуын әлемнің бірлігімен байланысты қарастыру. Атомдық және ядролық құбылыстарға байланысты тақырыптар бойынша материалды игеру жарықтың биологиялық әсері, фотосинтез, рентген сәулелерінің клеткаға тигізетін мутациялық әсері, ультракүлгін сәулелер мен инфрақызыл сәулелердің тірі организмдерге тигізетін әсері туралы биологиядан (7 сынып) алған білімге, элементтердің периодтық жүйесі, изотоптар және атом ядросының құрылысы туралы химиядан (8-сынып) алған білімдеріне сүйену арқылы іске асады. |