Перспективалық қаржылық жоспарлау

132 
Перспективалық жоспарлау кәсіпорынның қаржылық стратегиясын 
әзірлеуден және қаржылық қызметін болжаудан тұрады. 
Қаржылық стратегия қаржылық қызметтің ұзақ мерзімді мақсаттарын 
анықтауды және оларға жетудің аса тиімді әдістерін таңдауды көздейді.
Қаржылық стратегия мақсаттары жалпы даму стратегиясына бағыну керек және 
кәсіпорынның нарықтық құңын барынша көбейтуге бағытталу керек.
Қаржылық стратегия негізінде кәсіпорынның қаржылық қызметтің нақты 
бағыттары 
бойынша 
қаржылық 
саясаты 
анықталады: 
салықтық, 
амортизациялық, дивидендтік, эмиссиялық және т.б. 
Перспективалық жоспарлау негізін болжау құрайды, ол нарықта 
компанияның стратегиясын жүзеге асырады. Болжау кәсіпорынның ұзақ 
перспективаға бағытталған мүмкін қаржылық жағдайын зерделеуден тұрады. 
Жоспарлауға қарағанда болжау міндеті әзірленген болжамдарды тәжірибеде 
жүзеге асыру болып табылмайды, өйткені олар мүмкін өзгерістердің алдын ала 
болжауы ғана болып табылады.
Ағымды қаржылық жоспарлау жүзеге асатынды жоспарлау болып 
табылады; ол перспективталық жоспардың құрамды бөлігі ретінде 
қарастырылады және оның көрсеткіштерін нақтылайды. 
Ағымды қаржылық жоспардың құжаттарын бір жылға тең кезеңге 
құрастырады. Өйткені бір жылдың ішінде негізінде нарық коньюктурасының 
мерзімдік ауытқулары теңеледі. Сондай-ақ, бұндай уақыт мерзімі есеп беру 
мерзіміне қойылатын заңнамалық талаптарға сәйкес келеді. Нәтиже дәлдігі 
үшін жоспарлық мерзімді жартыжылдыққа және тоқсанға бөледі.
Ағымдағы қаржылық жоспарға енгізілген іс-шараларды жүзеге асыру 
барысында кәсіпорын қызметінің нақты нәтижелері тіркеледі. Жоспар 
жоспарлау нәтижесі болып табылады, ал нақты шамалар жөніндегі есеп 
басшылыққа шешімдер әзірлеу үшін қажет кәсіпорынның нақты жағдайын 
көрсетеді. 
Нақты көрсеткіштерді жоспарланғанмен салыстыру нәтижесінде 
қаржылық бақылау жүзеге асады. 
Есеп шотқа нақты түсімнің түсуін және қолма-қол қаржылық 
ресурстардың шығынын бақылау мақсатында кәсіпорынға жедел жоспарлау 
қажет, 
ол 
ағымдағыны 
толықтырады. 
Жоспарлы 
іс-шаралардың 
қаржыландыруы кәсіпорын тапқан қаражат есебінен жүзеге асу керек, бұл 
қаржылық ресурстарды қалыптастыруға және пайдалануға күнделікті тиімді 
бақылауды талап етеді.
Жедел қаржылық жоспарлау төлем күнтізбесін, кассалық жоспарды және 
несие жоспарын құрудан және орындаудан тұрады. 
Төлем күнтізбесі – кәсіпорын қаражаттары мен төлемдерінің түсу кестесі. 
Жоспарда кәсіпкерлік, коммерциялық емес және өзге қызметті жүзеге асыруға 
арналған ақшалай қаражаттар мен шығындар түсуінің барлық көздері 
күнтізбемен өзара байланысқан. Күнтізбе бір айға, 15 күнге, декадаға, бес күнге 
құрылады. Төлем күнтізбесін декадаларға бөліп бір айға құрастырған жөн.
Төлем күнтізбесін құрастыру үрдісін 6 кезеңге бөлуге болады: 
1) жоспарлау кезеңін таңдау; 

133 
2) өнімді (жұмыстарды, қызметтерді) жүзеге асыру көлемін жоспарлау; 
3) түсуі мүмкін ақша (кіріс) көлемін есептеу; 
4) жоспарлы кезеңде күтілетін ақшалай шығындарды бағалау; 
5) ақшалай сальдоны анықтау (жоспарлау кезеңіндегі түсімдер мен 
шығындар арасындағы айырма); 
6) қорытынды шығару. 
Көптеген кәсіпорындарда төлем күнтізбесімен қатар салықтық күнтізбе 
құрылады, онда кәсіпорын қандай салықтарды және қашан төлейтіні 
көрсетіледі. Бұл мерзімді өткізіп алудан және өсімақы төлеуден сақтайды. 
Төлем күнтізбесінен басқа кәсіпорында кассалық жоспар құрылу керек. 
Ол – касса арқылы қолма-қол ақшаның түсуін және төленуін көрсететін қолма-
қол ақшалай қаражат айналымының жоспары. Қолма-қол ақшалай қаражатпен 
уақытылы қамтамасыз ету кәсіпорын мен оның жұмыскерлері арасындағы 
қаржылық қарым-қатынастардың жағдайын, яғни кәсіпорынның төлем 
қабілеттілігінің бір қырын сипаттайды. Кассалық жоспар кәсіпорынға қолма-
қол ақшанын түсуін және шығындалуын бақылау үшін қажет.
Жедел қаржылық жұмыстың маңызды бөлігі несиелік жоспарды 
құрастыру болып табылады. Несиелік жоспар – несиелердің түсу және оларды 
келісім-шартпен белгіленген мерзімдерде төлеу жоспары. Егер кәсіпорын қысқа 
мерзімді қаржыландыруға мұқтаж болса, онда ол коммерциялық банкке 
қайтару қажет пайызды есепке ала отырып сомманы белгілеп, сұрап отырған 
несие мөлшерін негіздеу керек, несиелік іс-шараның тиімділігін есептеп, 
банкпен несиелік қызмет көрсету жөнінде келісім-шарт жасасу керек.
Қаржылық жоспарлаудың қорытынды кезеңі жиынтық аналитикалық 
жазбахат құрастыру болып табылады. Онда жылдық қаржылық жоспардың 
негізгі көрсеткіштеріне (кірістердің, шығыстардың көлемі мен құрылымына, 
бюджетпен, коммерциялық банктермен, контрагенттермен өзара қарым-
қатынастарға) сипаттама беріледі. Инвестицияларды қаржыландыру көздерін 
талдауға ерекше рөл бөлінеді. Кірісті бөлуге үлкен көңіл бөліну керек.
Аналитикалық 
жазбахаттың 
соңында 
кәсіпорынның 
қаржылық 
ресурстармен жоспарлы қамтамасыз етілуі және олардың қалыптасу көздерінің 
құрылымы туралы қорытындылар шығарылады.

жүктеу/скачать 1.98 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: