Қостанай 019 ж. ӘОж 75/76 ббж 85. 15

31 
дөңгелек жазықтықтар болып табылады және егер олар қандай да бір 
бұрышта болса (ракурста), онда эллипс болып көрінеді. 
Тік орналасқан цилиндрді тұрғызу дененің жалпы пішінін жинақ-
таудан бастаңыз. Цилиндрдің жалпы пішінін (ақ пішінді) қағаз парағының 
тік пішімінде орналастыруда қателеспеу үшін, ортасында жеңіл верти-
каль жүргізіп, бейнеленген дененің биіктігін, содан кейін оның енін көзбен 
анықтаңыз. 
Одан әрі цилиндр формасын құру сурет салуда білім мен практи-
калық дағдыларды дамытудың пәрменді құралы болып табылады, 
өйткені заттардың болашағы мен конструктивтік құрылысының ережеле-
рін жақсы меңгеруге көмектеседі. Осы жұмысты орындай отырып, сіз 
сенімді әрекет етуіңіз керек, қарындашты еркін ұстауыңыз керек. 
Болашақта екі негіз де дұрыс бейнеленген цилиндр қаңқасын 
салғаннан кейін (төменгі – сәл кеңірек, бұл табиғи көрінгеніндей), суретті 
натурамен салыстырыңыз және үлгіге өту нүктом. Егер текшенің тондық 
суретінде жарық-көлеңке қатынастарының тепе-тең натураларының бері-
луінен туындаған белгілі бір қиындық болса, онда цилиндрдің тоналды 
сипаттамасында Жарық градацияларының таралу дәрежесін және оның 
ерекше беті бойынша көлеңкелерді түсіну үшін қосымша күш қажет. 
Градацияларды алып тастаңыз, өйткені көлемді пішін берудің 
орнына салынған сурет үтіктелген немесе жапсырылған сияқты көрінуі 
мүмкін. Бұл болмаса, қағазға салынған цилиндрдің бетін модельдеуде 
мұқият болыңыз. 
Тондық суреттегі Фон кеңістіктік бейненің ажырамас бөлігі болып 
табылады. Сонымен қатар, ол бейтарап, затты қабылдауға белсенді 
әсер ететін жарықтандырудың жалпы жағдайына әсер етеді. 
4. Шар суреті 
Осындай геометриялық денені шар сияқты құру, егер қисық сызық-
тың дәлдігі бойынша мінсіз сызықты алып тастаса, аса күрделі емес. 
дегенмен, ол тек құрылыс кезінде қажет, ал аяқталған тондық суретте 
мүлдем жоқ. Енді сызықтар форманың шекарасы болып табылмайтыны 
туралы айтылды. 
Шеңбер белгіленгеннен кейін, оның шекарасын нақтылаңыз, қосал-
қы құрылымдарды алып тастаңыз және шарның сфералық нысанын 
анықтауға кірісіңіз. 
Мұнда «Мүсіндеу» термині өте қолайлы. Шынында да, суреттегі 
шар тәрізді форманың (сфералық көлем) әсерінің берілуіне тек тоналды 
қарым-қатынастарды дұрыс анықтағанда ғана қол жеткізуге болады –
пішін сияқты. 
Шардың жарығының біртіндеп өзгеруі цилиндрде де сол градация-
лармен көрсетілген, тек қана сипатпен, үстімен ерекшеленеді. Цилиндр-
де барлық көрінбейтін, жарқырайтын және көлеңкеге жақындағанда 

32 
бірте-бірте өшіретін өтпелер тік тігінен бөлінген. Шар өзінің сфералық, 
бетінің сипаты және жарық шеңбер сияқты жүреді. 
Сфералық бетке перпендикуляр түсетін жарық сәулелері айнала-
сына көрінбейтін қараңғылану басталатын, ақырында, дененің дөңгелек-
тенетін шетіне жетпейтін көрінбейтін сызбалар бойынша ай тәрізді кө-
леңке айналғанға дейін біртіндеп ұлғайып келе жатқан доға бойынша 
күштірек тарайтын, өйткені ол құлайтын көлеңкеге жақындағанда біртін-
деп жарқырайтын рефлекс кедергі жасайды. 
Ескеріңіз ережелерін сақтау моделировки нысанын реңіне кезінде 
әр түрлі ақылға қонымды шекте техника штрих түсіруді береді онсыз да 
оң нәтижелерге қол жеткізілді. 
Суреттегі дұрыс алынған жарық нүктелері гипстің материалды-
лығының елесін береді. 

жүктеу/скачать 4.33 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: