Қостанай мемлекеттік педагогикалық институты Жаратылыстану-математика факультеті
жүктеу/скачать 1.59 Mb. Pdf көрінісі
|
| Н
+ қоймасын толтыру. Электрондар тасымалдау тізбегі. Реакцияның бастапқы заты ретінде алынған глюкоза ферменттердің жәрдемімен толық ыдырайды. Осы кезде бөлінген энергия АТФ синтезіне қатысқанымен де, оның негізгі бөлігі электрондармен толықтырылған тасымалдаушы НАД • Н + Н + гликолиз бен лимон қышқылы сатысының өнімі және ФАД • Н 2 түрінде жинақталған.Осы тасымалдаушылар сутегінің екі атомын электрондар тасымалдау тізбегіне береді де, бұрынғы орнына қайтып келіп сутегінің жаңа атомдарын қосуға дайын болады. Осы түзілген көміртек (IV) оксиді митохондрия жарғақшасынан еркін өтіп, сыртқы ортаға шығады. Сутегі атомдары ішкі жарғакшаға өтіп ферменттердің әсерінен тотығады, яғни электрондарын жоғалтады: Н 0 - ȇ →Н + Сутегінің электрондары мен катиондарын Н + тасымалдаушы молекулалар ұстап алып, жарғақшаның ішкі жағына өткізіп жібереді де, сол жерде оттегімен қосылысатындығы бағдаршамен бейнеленген (митохондрияға молекула күйіндегі оттегі сыртқы ортадан үздіксіз келіп тұрады). О 2 + 4е →2О 2- Катиоңдар Н + жарғақшаның сыртқы жағына жинақталады. Осы кезде митохондрияның ішінде теріс зарядталған бөлшектер, яғни аниондар О 2- концентрациясы көбейіп кетеді. Жарғақшаның ішіне өте алмайтын болғандықтан, оның сыртында сутегінің катиоңдары (Н + ) шоғырланады. Нәтижесінде жарғақшаның сырты - он зарядталады да, ішкі жағы - теріс зарядталады. Сонымен жарғақшаның ішкі және сыртқы жағыңда қарама-карсы зарядталған бөлшектердің саңы 82 артқан сайын олардың арасыңдағы потенциал айырмашылығы да арта түседі. Жарғақшаның кейбір жерлерінде АТФ-ті синтездейтің фермент молекулалары орналасқан. Ол фермент молекуласында Н + катионда- ры өте алатын каналдар болады. Жарғақшаның сыртыңдағы катиондардың (Н + ) потенциал айырмашылығы шамадан тыс көбейіп кеткен жағдайда электр өрісінің күшімен оң зарядталған бөлшектер (Н + ) фермент молекуласының каналдары арқылы жарғақшаның ішкі жағына отеді де оттегімен әрекеттесіп, су түзіледі: 4Н + + 2О - → 2Н 2 О Электрон тасымалдаушы тізбек жарғақшаның ішкі қабатында, ал Н + қойма ішкі және сыртқы жарғақшалар арасында болады.Н + иондарының қоймаға толуымен энергия жиналады да, бұл энергия АТФ синтезіне пайдаланылады. Осы жолмен АТФ синтезделген сайын Н + - қоймадағы жиналған энергия азаяды. НАД • Н жәнеФАД • Н 2 -ден электрон тасымалдаушы тізбек арқылы келген электрондар қойманы тағы да Н + ионымен толтырады. Бұл әрекеттің митохондрияда үздіксіз жүріп отыратындығың ескерген жөн. 7-кесте митохондрияда тынысалу әрекеті кезіндегі реакциялардың жүрісін қорытындылау мақсатында беріліп отыр. жүктеу/скачать 1.59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|