Өткенді қастерлеу арқылы, болашағымызды баянды етеміз
жүктеу/скачать 0.5 Mb. Pdf көрінісі
|
| М.Әуезов: ―Ажалды тоқтату мүмкін еместігін мойындағысы келмеген
Қорқыт Ата жұрттан безіп, айдалаға, табиғат аясына кетеді, бірақ таулар да, жазықтар да, ормандар да оған өлім күтіп тұрғанын айтады. Содан қорқып, шырғайдан алғашқы қобызды жасап, жер бетінде бірінші болып күй тартады. Сөйтіп өлмеудің амалын өнерден табады‖, – деп жазады. Қазақ аңызындағы Қорқыт Ата бейнесі енді ӛлімнен қашқан шаман емес, керісінше, ӛмір ҥшін кҥрескен, ӛлімнен қҧтылуды қандай бір қҧдіретті кҥштен емес, ӛнерден іздеген, ажалмен айқасқан алып рухани тҧлға болып кӛрінеді. Зерттеушілер ӛлімнен қашқан Қорқыт Ата философиясын әйгілі шумер эпосы ―Гильгамеш туралы жырдағы‖ Гильгамеш әрекетімен салыстырады. М.Әуезов Қорқыт аңызын адамзатқа от ҧрлап әкеліп сыйлаған Прометей туралы грек аңызымен теңестіреді. Тарихи деректер мен ғылыми пайымдауларды тҥйіндей келе, Қорқыт Атаны исламды әлі толық қабылдамаған тҥркі тайпаларының мәдени рәмізі деп қарастыруға болады. Аңыз әңгімелерде Қорқыт Ата ӛзінің желмаясына мініп, халыққа мәңгілік бақыт әкелетін жерҧйықты іздеген данагӛй ойшыл. Қорқыт атаға қатысты оқиғалар шежіресі • 1815 жыл. Неміс ғалымы Х.Ф.Диц Дрезден кітапханасынан ―Қорқыт ата кітабының‖ 12 жырдан тҧратын нҧсқасын тапқан. • 1856 жыл. Орыс армиясының офицері И.Макашеев Қорқыт мазарында болып, зерттеу жҥргізген. • 1868 жыл. Ресей археология қоғамының П.И.Лерх басқарған экспедициясының мҥшесі М.К.Приорев Қорқыт бейітін алғаш рет суретке тҥсірді. • 1925 жыл. Қорқыт әулие басында Әлкей Марғҧлан болған. • 1974 жыл. Қобызшы Мҧсабек Жарқынбеков Польшада Қорқыт кҥйін орындады. • 1980 жыл. Қызылорда облысы Қармақшы ауданында Қорқыт ескерткіш- кешені ашылды. • 1985 жыл. Академик Әлкей Марғҧланның ―Ежелге жыр, аңыздар‖ кітабы жарық кӛрді. Ол кітапта Қорқыт жайлы аса мол мағлҧмат берілген. • 1986 жыл. Белгілі ғалым Әуелбек Қоңыратбаев пен Мардан Байділдаевтардың аударуымен ―Қорқыт Ата кітабы‖ тҧңғыш рет қазақ тілінде жарық кӛрді. Қорқыт атаға қатысты оқиғалар шежіресі • 1998 жыл. Қызылорда гуманитарлық университеті мен Ы.Жақаев атындағы политехникалық институты қосылып, Қорқыт ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университеті болып қайта қҧрылды. • 1999 жыл. Қазан. Анкарада Қорқыт Атаға арналған халықаралық жиын ӛткізілді. • 1999 жыл. 7-8 маусым. ЮНЕСКО-ның Париждегі штаб-пәтерінде «Қорқыт ата және жаңа жылдық» атты халықаралық форум болды. Бҧл формуға Қорқыт ата университетінің профессоры Болатбек Әбдірәсілов, Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты, Қазақстанның еңбек сіңірген әртісі, Қорқыт мҧраларын орындаушы Бекболат Тілеуханов қатысты. • 1999 жыл. 8 қыркҥйек. Қазақстан ҥкіметі ―Қорқыт ата кітабының 1300 жылдығын мерекелеу туралы‖ қаулы қабылданды. |