Оқужылына 6М060800 Экология мамандығына түсуге арналған бағдарлама

1. 
   Биологиялық экологияның қалыптасу тарихы және қазіргі кездегі күйі.
   
2. 
   Биогеохимия ғылымының дүниеге келуінің тарихи және методологиялық алғышарттары, Жер туралы ғылымдар жүйесін қалыптастырудағы В.И. Вернадскийдің ролі, биогеохимияның міндеттері.
   
3. 
   Энергетиканың түрлері. Өнеркәсіптің атмосфераны ластауы. Газ және шаң түріндегі шығарылымдарды тазарту.
   
4. 
   Экологиялық зерттеулердің мақсаты, міндеттері, зерттеу әдістері (далалық, лабораториялық, эксперименталдық зерттеулер).
   
5. 
   Органикалық қосындылардың топырақта өзгерістерге түсуі, биосфераның дамуындағы топырақтың ролі.
   
6. 
   Санитарлық қорғаныш аймақтары. Жер бетіндегі көліктердің, әуе және ғарыштық қатынас құралдарының табиғи ортаға әсері.
   
7. 
   Табиғи ортаның абиотикалық және биотикалық факторлары, орта факторларының сигналдық маңызы
   
8. 
   Заттардың миграциясының түрлері мен факторлары, геохимиялық тосқауылдардың түрлері, элементтерді олардың ландшафттардағы миграциялану ерекшеліктеріне қарай геохимиялық кластарға бөлу
   
9. 
   Су пайдаланушылықты классификациялау. Жер беті және жерасты суларын ластаушы көздер, суларды тазарту тәсілдері.
   
10. 
    1.Негізгі тіршілік ету орталары (су, жерүсті-ауа, топырақ және тірі ағзалар орта ретінде).
    
11. 
    2. Тірі заттың биогеохимиялық функциялары және биогеохимиялық принциптері.
    
12. 
    Атмосфералық ауаны, су және топырақ ресурстарын қорғау шаралары. Қазба байлықтарды пайдаланушылардың классификациясы.
    
13. 
    1.Биологиялық ырғақтар. Ағзалардың және популяциялардың тіршілік циклдері. Негізгі популяциялық модельдер. (Лотка-Вольтерра) организмдер мен популяциялардың саны, динамикалық және статистикалық сипаттамалары.
    
14. 
    2. Әртүрлі табиғи аймақтардың биоценоздары мен агроценоздарының топырақ-өсімдік жүйесіндегі химиялық элементтердің айналым ерекшеліктері.
    
15. 
    Қазба байлықтарды өндірудің қоршаған ортаға әсері. Радиоактивтік ластанулар және радиоактивті қалдықтарды залалсыздандыру.
    
16. 
    Популяция өзін-өзі реттеуші жүйе ретінде.
    
17. 
    Ноосфера, элементтердің техногендік миграциясы, техногендік аномалиялар және тосқауылдар, биосфераның ноосфераға айналуын оңтайландыру жолдары.
    
18. 
    Урбоэкология және құрылыс. Ілеспе және қосалқы өнімдерді, қайтара пайдаланылатын материалдарды ұқсату.
    
19. 
    Биоценоздардың құрылымы. Биотикалық қарым-қатынастардың түрлердің санын реттеудегі маңызы.
    
20. 
    Экотоксиканттар туралы түсінік, олардың классификациясы. Экотоксинділік және экотоксиканттардың экожүйенің әртүрлі компоненттеріне қатысты экотоксиндік эффекті.
    
21. 
    Өнеркәсіп мекемелеріндегі табиғат қорғау қызметі. Өнеркәсіптік мекеменің экологиялық паспорты.
    
22. 
    Экологиялық зерттеулердің мақсаты, міндеттері, әдістері (далалық, лабораториялық, эксперименталдық).
    
23. 
    Экотоксиканттардың келу жолдары, тасымалдануы, таралуы, жинақталуы, организмнен шығарылуы және тірі организмдерге әсер ету механизмі.
    
24. 
    Экологиялық қауіпсіздікті және ресурстарды үнемдеуші технологияларды қамтамасыз етуге арналған процестер мен жабдықтар.
    
25. 
    Экожүйелердің энергетикасы. Қоректену тізбектері және циклдері. Биологиялық өнімділік.
    
26. 
    2. Экотоксиканттардың мутагендік, канцерогендік, гонадотроптық, эмбриотроптық әсері.
    
27. 
    Топырақтану пәні , мiндеттерi, әдiстерi.
    
28. 
    Экологиялық сукцессия және экожүйелерде және экотиптерде энергетикалық алмасу, әр-түрлі қауымдастықтардағы энергия ағым жүйесі.
    
29. 
    2. Экотоксиканттардың шығу көздері, әсерлесу ерекшеліктері және қоршаған ортада жинақталуы (аккумуляциялануы).
    
30. 
    Топырақтану ғылымының дамуы мен қалыптасу тарихы және В.В.Докучаевтың ондағы алар орны.
    
31. 
    Суд экожүйелері. Әлемдік мұхиттың бастапқы өнімділігі.
    
32. 
    Ластаушы заттардың биотаға және қоршаған ортаға токсиндік әсерін бағалаудың негізгі принциптері.
    
33. 
    Топырақтану ғылымының Қазақстандағы даму тарихы. Топырақ жайлы түсiнiк, топырақтың құрылуы, ықпал етушi факторлар.
    
34. 
    Биосфераның қазіргі күйі, құрылымы, биосфераның тұрақтылығын сақтау жағдайлары және эволюциясы, биогеохимиялық циклдері; антропогендік әсерлер және экологиялық болжам, табиғатты пайдалану мен табиғат қорғаудың экологиялық принциптері.
    
35. 
    2.Қоршаған орта сапасын экологиялық нормалау критериилері.
    
36. 
    Топырақтың биосферадағы экожүйелердегi және адам тiршiлiгiндегi алар орны мен маңызы. Топырақтың экологиялық қызметi.
    
37. 
    Биосфера ресурстары және олардың классификациясы. Қазіргі заманның экологиялық проблемалары.
    
38. 
    Өндірістің қауіпті қалдықтарын жою, оларды сақтау, тасымалдау және көмудің ерекшеліктері. ҚО сапасы және ерекшеліктері. ҚО сапасы және тұрғындардың денсаулығы
    
39. 
    Топырақ құрылымының компоненттерi, олардың қасиеттерi. Топырақтың тарамдану заңдылықтары, олардың топтамасы (классификациясы).
    
40. 
    Қоршаған орта – адамның тіршілігі мен өндірістік әрекеттерінің сферасы.
    
41. 
    Геоэкология – табиғи-антропогендік географиялық жүйелердің экологиялық күйі туралы ғылым.
    
42. 
    Қазақстанның, ТМД елдерiнiң және дүние жүзi топырағының табиғи зоналары
    
43. 
    Географиялық кеңістік туралы түсінік. Күн жүйесіндегі Жер.
    
44. 
    Геоэкологияның теориялық және методологиялық негіздері: мақсаты мен міндеттері
    
45. 
    Топырақ жамылғысының экологиялық жай-күйi. Топырақтың тиiмдi пайдалану, құнарлылығын арттыру және оны қорғау жолдары.
    
46. 
    Жердің жаратылуы. Жердің ішкі құрылысы. Географиялық қыртыс және биосфера.
    
47. 
    Географиялық қыртыс, ландшафттық сфера, табиғи орта, қоршаған орта, техносфера, әлеуметтік сфера ұғымдары.
    
48. 
    Әлеуметтік экологияның негізгі міндеттері және даму кезеңдері. Әлеуметтік экологияның заңдары.
    
49. 
    Литосфераның, атмосфераның, гидросфераның, педосфераның құрылысы, құрылымы және даму заңдылықтары.
    
50. 
    Экосфера және оның қасиеттері. Жер геосфералары, олардың негізігі ерекшеліктері.
    
51. 
    Қоршаған ортаның әлеуметтік компоненті – қоғам, қоғамдық қарым-қатынастар, мәдениет, еңбек сферасы.
    
52. 
    Табиғи құбылыстар мен процестердің аймақтылығының көрініс беру салалары. Климаттың, топырақтардың, өсімдік жамылғысының және т.б. аймақтылығы.
    
53. 
    Глобалдық экологиялық өзгерістердің бағытын анықтаушы әлеуметтік-экономикалық процестер.
    
54. 
    Қазіргі заманның әлеуметтік–экологиялық проблемалары.
    
55. 
    Адам және табиғат. Қоғам мен табиғи ортаның әсерлесу формалары.
    
56. 
    Адам әрекетінің атмосфераға әсері, атмосфера күйінің өзгерістері және олардың салдарлары.
    
57. 
    Қазіргі қоғамның дамуының ноосфералық келбеті. Тұрақты даму (ТД) ұғымы, ТД ұстанымдары мен модельдері.
    
58. 
    Табиғат ресурстары және оларды қорғау проблемасы. Табиғатты ұтымды пайдалану.
    
59. 
    Антропогендік іс-әрекет және гидросфера. Антропогенез және педосфера.
    
60. 
    Дүниежүзілік саммиттердің негізгі қағидалары, тұрақты даму жөніндегі әлемдік бастамалар (Стокгольм, 1972, Рио-де-Жанейро, 1992, Йоханнесбург,2002, 21 ғасырдың күн тәртібі).
    
61. 
    Қоршаған ортаның ластануы. Жер халқы және оның табиғатқа әсері. Адамзаттың проблемалары: халық санының өсуі, энергетикалық және шикізат ресурстарының сарқылуы.
    
62. 
    Геожүйелер мен экожүйелердің жер-топырақ ресурстарының күйіне антропогендік әсер етудің зардаптары.
    
63. 
    ТД көрсеткіштері (индикаторлары). ТД ұлттық және халықаралық институттары.
    
64. 
    Климаттың өзгеруі мен Жер атмосферасының ластануына қатысты болжамдар.
    
65. 
    Адамның іс-әрекетінің литосфераға әсері. Минералдық шикізат ресурстарын ұтымды пайдаланудың міндеттері.
    
66. 
    Қоғамның тұрақты даму тұжырымдамасы және халықаралық ынтымақтастық.
    
67. 
    Қазіргі кезеңдегі адамзаттың тұрақты дамуы проблемасы.
    
68. 
    Географиялық және экологиялық жүйелердің қызмет атқаруындағы тірі заттың ерекше ролі және мәні.
    
69. 
    Қоғам мен табиғаттың өзара әсерлесу принциптері және заңдылықтары. Табиғи ортаның қорғаныш механизмдері және оның тұрақтылығын қамтамасыз етуші факторлар.
    
70. 
    Мемлекеттiң ұлттық байлығы - “табиғи ресурстар” ұғымының мәні.Экономика және экология.
    
71. 
    Геоэкологиялық аудандастырудың методикасы. Геоэкологиялық аудандастырудағы таксономиялық бірліктер жүйесі.
    
72. 
    Өнеркәсіптік экологияның мәселелері мен мiндеттерi. Өндірістер мен өндірістік кешендердің қызметіне табиғат жағдайларының әсер етуі.
    
73. 
    Қоршаған ортаның ластануынан келетін шығындар. Табиғи ортаның ластануының экономикалық оптимумы.
    
74. 
    Өнеркәсіптік ластанулардың классификациясы және қоршаған ортаның ластануларының негізгі көрсеткіштері.
    
75. 
    Қазақстан Республикасының тұраұты дамуы – мемлекеттің экологиялық саясатының мақсаты
    

ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1. 
   Бигалиев А.Б., Халилов М.Ф., Шарипова М.А. Жалпы экология негіздері Алматы, «Қазақ университеті», 2007.
   
2. 
   Бозшатаева, Оспанова Экология-Алматы, 1995
   
3. 
   Бродский Экологияның қысқаша курсы –Алматы,1996
   
4. 
   Алексеенко В.А. Экологическая геохимия, Учебник. — М.: Логос, 2000.
   
5. 
   Барышников И.И., Лойт А.О., Савченко М.Д. Экологическая токсикология. П.1.2 изд. Иркутский университет 1991г.
   
6. 
   Добровольский В.В. Основы биогеохимии. Москва, Высшая школа, 1998 г.
   
7. 
   Кревс И.Ф. Исследования в области токсикологии. Вып.5.Л., 1998
   
8. 
   Орлов А.С., Безуглова О.С. Биогеохимия. Учебник для вузов. — Ростов на Дону, Феникс, 2000.
   
9. 
   Вернадский В.И. Труды по биогеохимии биохимии почв. Москва, Наука,1992г.
   
10. 
    Панин М.С. Формы соединений тяжелых металлов в почвах средней полосы Восточного Казахстана (фоновый уровень). Семипалатинский ГУ, Семей, 1999г.
    
11. 
    Василенко В.Н., Назаров И.М., Фридман М.Д. «мониторинг загрязнения снежного покрова». Л.: Гидрометеоиздат, 1985, 182 с.
    
12. 
    Израэль Ю.А. «Экология, климат и влияние возможных его изменений на сельское хозяйство страны». М., Высшая школа, 1987.
    
13. 
    Рыспеков Т.Р. «Мониторинг природной среды». Алматы, 2003, 156 с.
    
14. 
    Чигаркин А.В. Региональная геоэкология Казахстана. Алматы, 2000, 224 с.
    
15. 
    Шамен А. Гидрометеорология и мониторинг природной среды Казахстана. Алматы, Гылым, 1996, 296с.
    
16. 
    Востокова Е.А. Картографическое обеспечение космического мониторинга экологических условий//Научно-прак. Конф. Ландшафтно-экологические основы природопользования и природоустройства. Целиноград: 1991. С. 14-18.
    
17. 
    Кабата-Пендиас А., Пендиас X. Микроэлементы в почвах и растениях. М., 1989.
    
18. 
    Минц А.А. Экономическая оценка естественных ресурсов. - М.: Мысль,1972.
    
19. 
    Экономические проблемы природопользования под ред. К. Гофмана. - М., 1985.
    
20. 
    Папенов К.В. Экономика и природопользование. Учебное пособие. - М., 1997.
    
21. 
    Нестеров П.М., Нестеров А.П. Экономика природопользования и рынок. Учебник. 1997.
    
22. 
    Экономика природопользования 1 Под ред. Т.С. Хачатурова. Учебник. - М., 1991.
    
23. 
    Ревазов М.А., Лобанов Н.Я. и др. Экономика природопользования. - М., 1992.
    
24. 
    Реймерс Н.Ф. Природопользование (пер. с англ.). Словарь справочник. - М.: Мысль, 1990.
    
25. 
    Тонкопий М.С. Экология и экономика природопользования: Учебник – Алматы: Экономик^, С, 2003. – 593 с.
    
26. 
    Голуб А.А., Струкова Е.Б. Экономика природных ресурсов. - М., 2001.
    
27. 
    Каргажанов 3.К., Баймырзаев К.М. Экономический механизм природопользования. - Алматы, 2000.) 5. Каргажанов 3.К.,
    
28. 
    Упушев Е.М. Экология, природопользование, экономика. Алматы: «Гылым», 2002. 328
    
29. 
    Акимова Т.А., Хаскин В.В. Экология. Человек-экономика-биота-среда, М., «ЮНИТИ», 2007.
    
30. 
    Бродский А.К. Краткий курс общей экологии. С.-П., 1996.
    
31. 
    Вернадский В.И. Живое вещество и биосфера. М.,Наука, 1994
    
32. 
    Гутенев В.В., Денисов В.В., Камышев А.П., Москаленко А.П., Нагибеда Б.А., Осадчий С.Ю., Хорунжий Б.И. Промышленная экология, М., «МирТ», 2007.
    
33. 
    Концепция экологического образования Республики Казахстан. Астана, 2002.
    
34. 
    Концепция экологической безопасности Республики Казахстан. Астана, 2002.
    
35. 
    Мамыров Н.К., Топкопий М.С., Храпунов В.В. Экологическое состояние г.Алматы, Алматы, 2000.
    
36. 
    Фурсов В.И. Экологические проблемы окружающей среды. А-Ата, 1991.
    
37. 
    Хандогина Е.К., Герасимова Н.А., Хандогина А.В. Экологические основы природопользования. М., «Форум», 2007.
    
38. 
    Шилов И.А. Экология. М., Высшая школа, 2000.
    
39. 
    Чернова Н.М. , и др. Экология.М.,1988.
    
40. 
    Экологический терминологический словарь, Алматы, 2000.
    
41. 
    Экологический кодекс РК, Астана, 2007 г.
    
42. 
    Национальный план по охране окружающей среды и др. проблемы по этому вопросу можно взять с Интернет – сайта по адресу http:// w w w neaps d.kz.