Оқулық Алматы, 012 Əож 330 (075. 8) Кбж

350
- экспортталатын өнім көлемін көбейту үшін салық жеңіл-
діктерін беру.
Экспорттық субсидиялар экономиканың экспорттық салала-
рының дамуына жағдайлар жасайды жəне ұлттық өндірушілерге 
əлемдік рынокта бəсекелік артықшылық тудырады.
ХХ ғасырдың отызыншы жылдары халықаралық саудада жаңа 
кедергілер – тарифтік емес шектеулер пайда болды. Тарифтік емес 
шектеулерге мыналар жатады: а) сапа стандарты; ə) санитарлық 
шектеулер; б) құрал-жабдықтардың экологиялық талаптарға сəй-
кестігі; в) импортқа лицензия беруге шектеулер қою; г) нақты ел-
дерде кейбір тауарлар түрін сатуға əкімшілік тиым салу.
Ең кең тараған тарифтік емес шектеулердің бірі – импорт пен 
экспортқа квота енгізу. 
Импорттық квота – импорттық тауарлардың көлемін сандық 
шектеу. Импорттық квотаның екі түрі ажыратады: а) абсолюттік 
квота – берілген елге əкелуге рұқсат етілген тауарлар көлемі; 
ə) тарифтік квота – төмен ставка бойынша белгілі уақыт ара-
лығында нақты тауар əкелуге рұқсат беру.
Экспорттық квота – экспорттық тауарлар көлемін сан жа-
ғынан шектейтін əдіс. Экспорттық квота ел экономикасы үшін 
экспорттың алатын рөлін көрсету үшін қолданылады. Мысалы, 
соңғы ХХ ғасырдың он жылдығында ЖІӨ-гі экспорт үлесі АҚШ 
пен Жапонияда 10%-ды, Англия мен Францияда - 24%-ды, Герма-
нияда - 34%, Бельгияда - 70%-ды құрады.
Тарифтік емес шектеулерге сондай-ақ, демпинг пен сауда эм-
баргосы жатады. 
Демпинг – экспортер-өндірушілердің сыртқы рынок-
та тауарларын ішкі бағадан төмен бағамен сатуы. Демпингтің 
тұрақты жəне уақытша түрлері болады. Тұрақты демпинг-фир-
малардың сыртқы рынокта монополиялық пайда табуы үшін 
ұзақ бойы тауарларын əлемдік рынокта төмен бағамен сату. 
Уақытша демпинг – тауарларды сыртқы рынокта өзіндік құны-
нан төмен бағамен сату. Демпингтің бұл түрі бəсекелесін ры-
ноктан ығыстырып, монополиялық билік орнату үшін уақытша 
қолданылады.

жүктеу/скачать 2.94 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: