Оқулық Алматы, 013 Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің «Оқулық»
жүктеу/скачать 3.34 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Плейо т- ропия
- Көп а ллельділік
- Гендердің өзара əрекеттесуіне есеп шығару жолдары жəне
| 17-кесте
Гендердің өзара əсері Гендер жұбы Өзара əсері Анықтамасы Мысал 1. Бір а ллельді жұп г ендер дің өзара əрек етте су і А) доми- нант тылық (басым- дылық) Гетерозиготаның аллельдерінің бірі (доминанттылық көрсететін аллель) дарабастың тиісті бел- гісіне əсер етуші басқа аллельге (рецессивті) басымдылық көр- сету құбылысы Бұршақ жемісінің тұқымының түсінің тұқым қуалауы Б) толым- сыз доми- нант ты- лық F 1 -дегі будандардың белгілері ата-аналық формалардың еш- қайсысына ұқсамай аралық си- патта болуы Түн аруы өсімді гі- нің гүлінің түсінің тұқым қуалауы В) кодо- минант- тылық Гетерозиготалы ағзалардың фе- но типінде екі аллельдің бірдей кө рінуі Адам қан топта ры- ның тұқым қуалауы 119 2. Аллелді еме с г ендер дің өзара əрек етте су і А) компле- ментарлы (толық ты- рушы) əсер Бірін-бірі толықтырушы ген дер- дің болуы, олар бірге əсер етіп, белгінің пайда болуына себеп болады Тауық айдары пі- шін дерінің тұқым қу алауы Б) эпистаз Бір жұптың доминантты аллелі екінші жұптың доминантты аллелінің əсерін басып тастау құбылысы Бұршақ жемісінің тұқымының түсінің тұқым қуалауы В) поли- мерия Белгілі бір белгінің дамып (əдет- те мөлшерлік белгілер) көрі- нуін көптеген гендердің (поли- гендердің) қамтамасыз ету құ б ы лысы. Əрбір жеке геннің үлесі шамалы болғанымен көп ген дер бірігіп əсер еткенде бел- гінің көріну мүмкіндігі күше йе түседі. Адам терісінің түсі - нің тұқым қуалауы бір топ аллельді емес ген дердің əсеріне бай ла ныс- ты. Доми нант ты ген дер көп бол - ған сайын тері түсі қош қылырақ бо ла- ды. Плейо т- ропия Геннің бір мезгілде ағзаның бір неше белгілеріне əсер ету қабілеті Қаракөл қойының ел тірісі түсінің тұ- қым қуалауы Көп а ллельділік Көптеген гендердің екі немесе одан да көп аллельдік күйі. Көптік аллелизмде гаметада немесе спораларда осы геннің бір аллелі ғана, ал диплоидты ағзалардың жасушаларында (бір- дей немесе əртүрлі) екі аллелі болады. Көптік аллель бойынша ажырау əрдайым моногибридті. Адам қан топта ры- ның тұқым қуа лауы Сыртқы белгілеріне əсер ететін плейотропты гендер, көбінесе дарабастардың тіршілік қабілетіне де əсер етеді жəне көпшілік жағдайда оны төмендетеді. Бұрын біз қаракөл қойларының елтірілері түстерінің тұқым қуалауын мысалға келтірген болатынбыз. Қарасұр түлкілердің тұқым қуалауына жасалған генетикалық талдаулардың нəтижесінде түлкі жүнінің платина түсті болуы, тек гетерозиготада болатын доминантты ген арқылы болатындығын көрсетті, себебі оның рецессивті леталді əсерлері болады. Бұл жағдайда түсті анықтайтын 120 доминантты гендер екінші жағынан алғанда дарабастардың тіршілік қабілетіне қарағанда рецессивті болып келеді. Ағзаның қабілетін күшейтетін плейотропты гендер жалпы сирек кездеседі. Гендердің өзара əрекеттесуіне есеп шығару жолдары жəне жүктеу/скачать 3.34 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|