Оқулық "Білім беруді дамытудың федералдық институты" Федералдық мемлекеттік автономдық мекемесі "

u
c
 = U (1 - e
- t / T
) ;
,
/ T
t
c
e
R
U
i


 
мұнда u
c
— конденсатор кернеуі; i
c
— зарядтың ток күші; T — 
уақыт тұрақтысы; t — уақыт. 
Конденсаторды разрядтау кезінде: 
;
/
1
0
T
c
e
U
u


,
/ T
t
c
e
R
U
i


мұнда U
0
— конденсатордың разрядқа дейінгі кернеуі; i
c
— 
разрядтың ток күші; T — уақыт тұрақтысы;T = RC. 
Уақыттың атомдық шамалары Уақыттың ұзақ аралықтарын 
анықтау үшін радиоактивті ыдырау процестері пайдаланылады. 
Заттың радиоактивтік ыдырауың заңының негізінде 
N = N
0
e
-Xt
, или N = N
0
e
-ln(2t
/
tN
) 
мұнда N — белсенді ядролар саны; N
0
— белсенді ядролардың 
бастапқы саны; X — ыдырау тұрақтысы; t — жартылай ыдырау 
кезеңі. 
Көміртегі C14 изотоптары көмегімен органикалық заттарда 
5,760 жыл жартылай ыдырау кезеңімен 40 000 жылға дейін «жасын» 
анықтауға болады. 
7.4. 
Уақытты өлшеуге арналған аспаптар 
7.4.1. 
Уақытты өлшеуге арналған механикалық аспаптар 
Уақытты өлшеуге арналған құралдар көмегімен (7.3-сурет) 
ағымдағы уақыт немесе уақыт интервалдары анықталады. Уақытты 
өлшеуге арналған барлық құралдар уақытқа тəуелді физикалық 
процесспен өлшенетін уақытқа жатқызады. 
Уақытты өлшеуге арналған стационарлық құралдарда уақытты 
өлшеу қағидасы, құрылымы, жетектің түрі жəне габариттік 
өлшемдері орнату алаңына байланысты болады. 
Уақытты өлшеуге арналған жылжымалы аспаптар өлшеу 
нəтижелеріне үлкен əсер тудырмай өлшеу процессінде орын 
ауыстыруы мүмкін. 
Уақытты өлшеуге арналған механикалық аспаптар (одан əрі
механикалық сағаттар қарастырылады) процесстердің ұзақтығын 
өлшеу үшін пайдаланылады. 
122 

7.3-сурет Уақытты өлшеуге арналған аспаптар. 
Сағатты зауыт немесе механикалық сағаттарды қосу жəне өшіру 
электрмен орындалатын жағдайларда механикалық деп атайды. 

жүктеу/скачать 4.38 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: