Оқулық «Білім беруді дамытудың федералды институты»

тақырып аймағының бірыңғай кӛрінісі болады. Тақырыптық аумақты 
талдау кез-келген ақпараттық жҥйені қҧру алдында жҧмыс жасайды. 
Белгілі бір ақпараттық жҥйенің тақырыптық алаңы пайдаланушыларға 
қызығушылық тудыратын нақты нысандар жиынтығы ретінде 
қарастырылады. Бҧл нысандардың әрқайсысы белгілі бір қасиеттер мен 
атрибуттар жиынына ие.
Ақпараттық нысан — тақырыптық аймақтың кейбір мәнін 
сипаттау - нақты әлемде бар немесе орын алған нысан, ҥрдіс, қҧбылыс 
немесе оқиға. Ақпараттық нысан - бҧл логикалық байланысты 
ақпараттың жинағы, яғни ақпараттық нысандар арасындағы 
байланыстардың әр тҥрлі тҥрлері болып табылады. 
Ақпараттық жҥйелерде ӛте кҥрделі қҧрылымы бар ақпараттық 
айналымның ҥлкен кӛлемі бар. Ақпараттық жҥйе ең жалпы нысанда 
мынадай блоктан тҧратын кесте тҥрінде шартты тҥрде ҧсынылуы 
мҥмкін (7.1-сурет):
■ 
ақпаратты енгізу бірлігі (сыртқы ортадағы нысандардың жағдайы 
туралы ақпарат жинағы);
■ 
деректер қоры (деректер қоймасы);
■ 
ақпарат ӛңдеу бӛлімі (іздеу, сҥзу, сҧрыптау, біріктіру, талдау, 
ақпарат шығару); 
■ 
кері байланыс бӛлімі (енгізу туралы ақпаратты тҥзету ҥшін 
тҧтынушы ӛңдеген ақпараттың берілуі).
Дерекқор ақпараттық жҥйенің негізі болып табылады, оның 
орталық байланысы болады.
Деректер — бҧл ақпарат кейінгі ӛңдеу, беру және сақтау ҥшін 
жарамды кейбір формада бекітілген, 
Источники информации- Ақпарат кӛздері, Ввод информации -Ақпаратты енгізу 
База данных -Деректер қоры, Обработка информации - Деректерді ӛңдеу, 
Потребителии информации - Деректерді пайдаланушы 
Кері 
байланыс
7.1 кесте. Ақпараттық жҥйенің жалпы кӛрінісі 
1 2 2
 

мысалы, компьютерде сақталған немесе компьютерге енгізу ҥшін 
дайындалған.
Деректер қоры (ДҚ) — бір-бірімен байланысты деректер 
жиынтығы, бірнеше пайдаланушы пайдаланатын нысандардың жай-
кҥйін және олардың кейбір субъектілердің қарым-қатынастарын 
бейнелейді.
Деректер құрылымы деректердің жекелеген бӛліктері (элементтері) 
арасындағы қатынастарды кӛрсететін ережелер мен шектеулер 
жиынтығы.
Деректерді ӛңдеу — бҧл деректер жиындарын тҥрлендіруді 
орындайтын міндеттер жиынтығы. Деректерді ӛңдеу деректерді 
компьютерге енгізуді, деректерді кез-келген критерий бойынша 
іріктеуді, деректер қҧрылымын тҥрлендіруді, компьютердің сыртқы 
жадында деректерді беруді, есептеу немесе басқа ӛзгерістердің 
нәтижесі болып табылатын деректерді шығаруды (кестедегі немесе 
кейбір басқа пайдаланушы ҥшін ыңғайлы) білдіреді.
Деректерді ӛңдеу жүйесі (ДӚЖ) — бҧл деректерді басқару 
тапсырмаларын орындайтын аппараттық және бағдарламалық 
жасақтама жиынтығы.
Деректерді басқару — деректерді ӛңдеу жҥйесінің табысты жҧмыс 
істеуі ҥшін қажетті деректердің бҥкіл ауқымын қамтиды.
Метадеректер — бҧл дерекқордың ӛз қҧрылымының сипаттамасы. 
Олар сондай-ақ «деректер туралы деректер» деп аталады. Бҧл барлық 
дерекқор нысандары туралы ақпаратты қамтитын жҥйелік кестелер. 
Метадеректер ӛңдеу бағдарламаларының деректерінің тәуелсіздігін 
қамтамасыз етеді. Деректер сипаттамасы деректермен бірге сақталған 
болса, қосымша деректер қҧрылымын ӛңдеу бағдарламаларын 
жазбастан деректерді сҧрауға және ӛзгертуге болады.
Әрине, сақталатын және ӛңделген деректер қҧрылымдарының 
сапасы мен сенімділігіне қойылатын талаптар ӛте жоғары. 
Дерекқордың қҧрылымы деректердегі толық, дәйекті, толық болуы 
керек. Бҧдан басқа, деректер базасын дәл деректерді дҧрыс енгізуге 
және сенімді ақпаратты уақытында алу мҥмкіндігін қамтамасыз етуге 
мҥмкіндік беретін етіп жасау керек. Сондықтан дерекқор қҧрылымын 
жобалау, сондай-ақ оған қол жеткізу әдістерін таңдау ӛте маңызды 
міндет. Ақпараттық жҥйеде дҧрыс емес деректерді ҧйымдастыру осы 
шарттарға сай келмейді және жҥйенің ӛзін пайдалану ҥшін жарамсыз. 
Дерекқорды 
басқару 
жҥйесі 
туралы 
тҥсінік 
дерекқор 
тҧжырымдамасымен тығыз байланысты.

жүктеу/скачать 4.61 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: