Оқулық «Білім беруді дамытудың федералды институты»
Үздіксіз және импульстық сигналдардың
жүктеу/скачать 6.25 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жиілік өлшеуіштер мен
| 13.5. Үздіксіз және импульстық сигналдардың
осциллограммаларын алу әдістемесі Осциллографты таңдауда бірінші кезекте оның техникалық сипаттамаларына назар аударған жөн: жиілік диапазон, сезгіштік, экранның өлшемі. Кескін экранның орталық бөлімін алып жатуы және оның ауданының 70-80 % құрауы тиіс. Цифрлық аспаптарда бұл талап, әдетте, автоматтық түрде орындалады. Сәуленің жеткілікті ашықтығында диаметрі минималды болуы тиіс. Осциллографтың кірме параметрлеріне де назар аудару керек. Атап айтқанда, кейбір осциллографтардың кірмелік кедергісі 1 Мом шеңберінде болады, ол жоғары омдық зерттелетін сұлбаға тұйықтауыш әрекет етуі мүмкін. Тура осындай жағымсыз ықпалды кірме сыйымдылығы да жасайды, ол жалғастыру сымдарының сыйымдылығымен бірге бірнеше ондық пикофарад құрауы мүмкін. Зерттелетін сұлбаны қосу үшін импульстер мен жоғары жиіліктердің кернеулерін өлшеуде арнайы жоғары жиілікті кабельдер қолданылуы керек. Кернеудің амплитудалық мәндерін өлшеу. Әмбебап осциллографтарда сигналдардың амплитудасын осциллографтың экранына орналастырылған масштабты тордың көмегімен өлшеу әдісі қолданылады. Тордың бөлім бағасы алдын ала калибрлеуші амплитуданың көмегімен орнатылады. Сигнал параметрлерін масштабты тордың көмегімен анықтаудың үлгісі 13.16-суретте ұсынылған. Импульстердің параметрлері төмендегідей анықталады: и р = C y l y — тербелу өрісі (импульс амплитудасы); — \ T = C x L x — __________________________ импульстердің жол период; т п = C x l x —импульстің ұзақтығы; 13.16-сурет. Сигнал параметрлерін масштабты тордың көмегімен анықтау 245 \С Х \ — көлденең бөлім бағасы, с/дел.; \С у \ — тігінен бөлім бағасы, В/дел., онда l y , L x , l x тордың бөлімдерінде белгіленген. Өлшеуің осы әдісінде сигнал амплитудасын өлшеудің дәлсіздігі 4-7 %. Зерттелетін сигналдың амплитудасын өлшеудің дәлдігін арттыру тәсілдері бар, мысалы, өтемдік әдістерді пайдалану. Бұл әдістер жиі цифрлық осциллографтарда қолданылады, ол 1-2 % қатесімен өлшенетін параметрлердің сандық мәндерін алуға мүмкіндік береді. Сигналдың уақытша параметрлерін өлшеу. Жиілік өлшеуіштер мен уақытша интервалдарды өлшеуіштермен салыстырғанда осциллографтың көмегімен күрделі уақыт құрылымының, мысалы, сатылы сигналдардың немесе кодтық реттілік сигналдарының параметрлерін өлшеуге болады. Кездейсоқ және өтпелі процестердің де параметрлерін өлшеуге болады. Калибрленген жайма әдісі немесе калибрленген белгілер әдісі өлшеудің ең қарапайым әдісі болып табылады (13.17-сурет). Сұлбада U c — зерттелетін сигналдың кернеуі; и к —калибрленген сигналдың кернеуі; т и —импульстың ұзақтығы. Осы әдістің нақты қателігі 10 % шегінде орналасқан және белгілердің санына тәуелді. Белгілі жиіліктің калибрленген белгілері сигнал кескініне сәуле ашықтығын өзерту арқылы жүзеге асырылады, яғни , т ЭСТ торына жиілігі белгілі кернеу f 0 немесе ауытқу периоды T 0 = 1//0 беріледі. Бұл ретте T c = nT 0 , мұнда n — калибрленген белгілердің саны. Аталған әдістің дәлділігін арттырудың әртүрлі әдістері цифрлық осциллографтарда да қолданылады. Соның есебінен кей жағдайларда 1 % кем қателікке қол жеткізуге болады. Бірқатар жағдайларда екі гармоникалық сигналдардың жиілігін салыстыру методом интерференциялық фигуралар (Лиссажу фигуралары) әдісімен. жүргізіледі. Осы мақсатпен белгілі жиіліктің f 0 ауытқулары осциллографтың бір кіруіне беріледі (мысалы, X, осциллографтың жеке жаймасы өшіріледі). Екінші кіруге белгісіз жиіліктің /й зм ауытқулары түседі. Бұл ретте үлгілі генератордың жиілігін осциллограф экранында қарапайым тұрақты фигура шығатындай етіп келтіреді, олардың үлгілері 13.1-кестеде келтірілген. 13.17-сурет. Калибрлеуші белгілердің көмегімен уақытша интервалдарды анықтау 246 |