Оқулық «Білім беруді дамытудың федералды институты»

периоды және строб-импульстің ұзындығы жиілік бөлгіштің 
шығуындағы сигнал периодына тең болады: 
Осындағы (10.2) өрнекті келесідей түрде елестетуге болады: 
(10.3) 
(10.3) өрнектен шығатыны, жиілік арасындағы қатынастарды 
дискретті түрде К
д
коэффициентін түрлендіру жолымен, яғни бөлгіш 
декадасындағы сандарды өзгерту есебінен ауыстыруға болады.
СЧ есептеуіште N
x
импульстерінің саны анықталады және
цифрлық 
есептік 
құрылғыға 
ЦЕҚ 
берілетін 
тиісті 
код 
қалыптастырылады. /
кв
/К қатынасы 10” Гц тең болуы қажет, мұндағы n 
— бүтін сан. Бұл ретте, ЦЕК таңдалған бірліктегі f өлшенетін 
жиілікке сәйкес келетін N
x
саны бейнеленеді. Мысалы, егер К
д
өзгерту 
есебінен n = 6 таңдалса, онда ЦЕК бейнеленген N
x
саны мегагерцпен 
өрнектелетін f
x
жиілігіне сәйкес келеді. Өлшеуді бастау алдында ҚҚБ 
есептеуішінің көрсетуін нөлге түсіру қажет.
f
x
жиілігін өлшеу жүйелік және кездейсоқ қателіктермен 
сүйемелденеді.
Жүйелік қателік негізінен f^ кварцтық генератордың ұзақ 
мерзімдік тұрақсыздығымен белгіленген. Оны азайтуға кварцты
термостаттау жолымен немесе кварцтық генераторға термоком-
пенсация элементтерін қолдану есебінен жетуге болады. Бұл ретте f
¥S
жиілік өзгеруінің тәулікке қатысы әдетте 5
кв
= 5 • 10
-9
шамасынан 
аспайды. f
¥S
жиіліктің номинал мәнін белгілеу дәлсіздігінен шығатын 
қателікті радио бойынша берілетін жиіліктің эталондық мәндерінің 
сигналдары бойынша кварцтық генераторды калибрлеу есебінен 
немесе жиіліктің ауыспалы кванттық стандарттары көмегімен едәуір 
азайтуға болады. Кварцтық генераторды калибрлеуге қатысты қателік
(1-5) • 10
-10
шамасынан аспайды.
Бұдан 
басқа, 
қажетті 
жиілік 
тұрақтылығына 
кварцтық 
генератордың сызбасына жиіліктің фазалық автобаптау жүйесін 
(ЖФАЖ) енгізу есебінен жетуге болады.
Кездейсоқ қателік дискреттеу қателігімен анықталады
 
Себебі строб-импульсті және есептік импульсті өзара синхрондау 
болмайды, сонда көрші екі есептік импульстер арасындағы строб-
импульстің басы мен соңының қалпын анықтаушы Δt
Н
және Δt
k
қателіктері (10.9, б суретті қараңыз), уақытқа 0 бастап Т
0
дейінгі 
бірдей ықтимал мәнді қабылдайтын болады. 
179 

 Осының әсерінен Δt
Н
және Δt
K
қателіктері кездейсоқ болып табылады 
және оларды бөлу қалыпты заңға сәйкес келеді. Осы қателіктердің 
тәуелсіздігінен АгД дискреттеудің жалпы қателігі ± Т
0
шекті мәндермен 
бөлудің ұшбұрышты заңға бағынады. Агд = ± Т
0
қателігінің максималды 
мәнін импульстік N
x
± 1есептік импульстерінің санын эквивалентті 
кездейсоқ өзгерту арқылы есептеу қабылданған. Бұл ретте, 
дискреттеудің максималды абсолюттік қателігі N
x
 ± 1 және N
x
кезінде 
(10.2) немесе (10.3) формулаларына сәйкес,  f
x
жиілік мәнінің айырмасы 
арқылы анықталуы мүмкін:
 
Тиісті максималды салыстырмалы қателік
Осы баяндалғандарды ескере отырып, жиілік өлшемінің 
салыстырмалы жиынтық қателігі цифрлық жиілік өлшегіштің 
көмегімен қатынасқа сәйкес пайызбен нөмірленуі мүмкін
Бұдан көріп отырғанымыздай, дискреттеу қателігінен шығатын 
өлшеудің жиынтық қателігі f
x
өлшенетін жиіліктің азаю шамасы 
бойынша ұлғаяды. f
x
жиіліктің жеткілікті аз мәні кезіндегі қателік 
әдетте цифрлық жиілік өлшегіштегі 1 немесе 10 с аспайтын, тіпті Т
0 
максималды есептеу уақыты кезінде де ұйғарынды мәннен асып түсуі 
мүмкін. Бұл жағдайда ең бірінші Т
х
 = 1 /fx периодын өлшеу, одан кейін 
ізделіп отырған f
x
жиілікті есептеп шығаруды жүргізу тиімді.
f
x
жиілік өлшеу нәтижесіне арналған дискреттеу қателігіне әсерін 
азайтуға жиілікті үнемі бақылау және соңғы өлшем нәтижесін
статистикалық өңдеу есебінен жетуге болады.
Цифрлық жиілік өлшегіштермен өлшенетін жиілік диапазоны
төменнен дискреттеу қателігімен, ал жоғарыдан — пайдаланатын 
есептеуіш-бөлгіштердің ақырғы тезәрекеттігімен шектеледі. Жиілік 
өлшеудің жоғарғы шегі әдетте 200 МГц аспайды.
Жиіліктік диапазонды кеңейту үшін өлшенетін жиілікті ең төменгі 
жиілік аясына гетеродинді түрлендіруді (тасымалдауды) қолданады. Бұл 
үшін жиілік өлшегіштің құрылымдық және қағидаттық сызбаға 
күшейтуді автоматты реттеу және сыртқы бөгеттерді басу блоктары 
қосылады. Кіру сигналының аз деңгейі кезінде
180 

 (милливольттан төмен) өлшеу тоқтатылады және есептеуіштің 
көрсетуі нөлденеді. Бұдан басқа, мұнда салмақтан қорғау шаралары 
қажет.
Қазіргі цифрлық жиілік өлшегіштерде сигналды жиіліктік
дискретті тордан құрауға арналған жиілік синтезаторларын кең 
қолданады. 
Цифрлық 
жиілік 
өлшегіштер 
бағдарламалық-
басқарушылық 
синтезаторларымен 
және 
кіріктірме
микропроцессорлермен бірге өлшеу құралдарын дамытудың жаңа
буындары болыпт табылады. Осындай құралдардың құнын жоғарғы 
дәлдікпен өлшеуге, өлшенетін жиіліктік кең диапазонына және оларды 
автоматтандырылған 
өлшеу 
кешендерімен 
бірге 
түйіндестіру 
ыңғайлығымен бағалауға болады.

жүктеу/скачать 6.25 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: