Оқулық «Білім беруді дамытудың федералды институты»

90
 
Сурет 8.2. Бетонды қоспаның құрылымы: 
а
— қатты; 
б
— жылжымалы
а
б
Құмның артылған мөлшерінде түйіршіктің меншікті беті артып, 
бетонды қоспа қолайлы жайлана бастайды. 
Пластификаторларды пайдалану – қолайлы жайланатын бетонды 
қоспаның артуының тиімді құралдарының бірі. 
Қолайлы жайлану мақсаты құрылым жуандығына, оның 
арматурасының қанықтығына, беру және тығыздау тәсілдеріне тәуелді 
болады. 
Орамдылық— бетонды қоспаның біртектілікті сақтау және 
тасымалдау, жеткізу, қалау кезінде қатпарланбау қабілеті. Ол су 
шығынының артуымен және цемент шығынының төмендеуімен 
азаяды. 
Бетон дайындау үрдісі 1 м
3
бетонды қоспа материалының осындай 
шығынын орнату мақсатында оның құрамын дайындаудан басталады, 
қолайлы жайлану қоспасын және бетонның басқа қасиеттерін үнемді 
алу қамтамасыз етіледі (суыққа төзімділік, су өткізбеушілік) және 
бетон құны әлдеқайда төмен болады. Құрамды таңдауға арналған 
бастапқы деректерге бетонның берілген тығыздығы, қаттылық немесе 
жылжымалылық бойынша бетонды қоспаның сипаты, бастапқы 
материалдар сипаты жатады: цемент белсенділігі, толтырғыштар 
тығыздығы және қиыршық тас немесе кесек бос қуыстығы. 
Бетонды қоспаның құрамы цемент, құм және қиыршық тас (немесе 
кесек) арасындағы масса бойынша қатынас түрінде анықталады 
(көлемі бойынша-сирек). Мысалы В/Ц = 0,65 шамасында 1 : 2,5 : 4,5 
болады, мұндағы: 1 – цемент массасы; 2,5 – құм массасы; 4,5 – 
қиыршық тас массасы. Бетонды қоспа құрамын есептегеннен кейін,
оны сынамалы илеумен анықтайды.
БЕТОН ТЕХНОЛОГИЯСЫНЫҢ НЕГІЗДЕРІ

91
 
Қазіргі таңда бетонды қоспаны механикалық бетонды зауыттарда 
орталықтандырып 
дайындайды. 
Қоспаларды 
тасымалдау 
автобетонтасығыштармен, автобетонараластырғыштармен, ал қысқа 
қашықтақтарда – таспалы конвейермен, контейнерлермен, құбырлар 
бойынша бетон-сорғылармен және пневмобаспамен жүзеге 
асырылады. 
Бетонды қоспаны кез-келген конфигурациядағы формаға тығыз
қалау мақсатында тығыздау орындалады. Ол үшін қолданылады:
■ 
бетон қоспасының тербелісі: тербеліс аудандар, терең, беттік, 
аспалы дірілдеткіштер;
■ 
асқынжүкпен дірілдету, дірілмен баспақтау, дірілмен қалыптау; 
■ 
орталықтандырылған (құбырларды қалыптауға арналған); 
■ 
дірілсіз әдістер (өзінің салмағымен бекітілетін немесе түйреу 
арқылы құюлы бетонды қоспалар үшін,) және басқа әдістер. 
Бетонды тығыздау жылы және ылғалды ортада өтуі керек. 15 °С 
төмен температурада бетонды тығыздау баяуланады, ал 0 °С төмен 
температурада тоқтатылады. Жоғары температураларда үрдіс 
қарқынды жүреді. Жаңа қойылған бетонды ылғалдың булануынан, ал 
бетті кебуден қорғау үшін оны құммен, үгіндімен жабады (оларды 
дымқылдап) немесе полимерлі қабықшалар, битумды және полимерлі 
эмульсиялар пайдаланылады. 
Бетонды тығыздаудың қалыпты шарттарына температура (20 ± 2 
°С) және ауаның 90% төмен емес қатысты ылғалдылығы жатады. 
Әсіресе, алғашқы екі аптада аталған шарттарды сақтау маңызды 
болып табылады, себебі бұл уақытта бетон өзінің беріктігін қарқынды 
жинайды (сурет 8.3). 
Зауыттық шарттарда бетонды бекітуді булату, электрмен қыздыру 
әдістерімен тездетеді. 
Сурет 8.3. Қалыпты шарттарда бетонды 
тығыздаудағы беріктіктің өсу графигі 
ных условиях

жүктеу/скачать 6.11 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: