Оқулық физика 8 Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі ұсынған
жүктеу/скачать 4.48 Mb. Pdf көрінісі
|
| энергия өзгерісінің өлшемі (А =
∆U > 0) екенін білеміз. Ендеше, энергия өзгерісі нөлге теңелгенде (∆ U = 0) ешқандай қозғалтқыш жұмыс істей алмайды. Сөйтіп, термодинамиканың бірінші заңы «мәңгі қозғалтқыш» жасау мүмкіндігін жоққа шығарады. 4. Сонымен, кез келген термодинамикалық жүйе (мысалы, қоз- ғалтқыш) жұмыс істеуі үшін оның ішіндегі жұмыстық дене деп аталатын газға сырттан жылу беру керек. Отын жанғанда оның энергиясы жылу Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 69 алмасу жолымен газға беріледі. Температурасы өсіп, көлемі ұлғайған газ сыртқы денені қозғап, жұмыс істей алады. Көлемі ұлғайған газдың істеген жұмысын нақты анықтау үшін төменде сипатталған тәжірибеге жүгінейік. Термодинамикалық жүйе ретінде цилиндр ішінде поршеньмен тұйық- талған газды алайық (сурет 3.1, а). Поршень үйкеліссіз қозғала алады. Сондықтан газға сырттан да, іштен де түсетін қысым өзгермей тұрақты сақталады ( р = const). Газға біраз жылу мөлшерін берсек, температура жоғарылап, газ ұлғая бастайды да, поршень l аралығына жылжиды. Термодинамиканың бірінші заңына сәйкес, жанған отынның энер- гиясы газдың ішкі энергиясын өсіруге және сыртқы күштерге қарсы істелетін газдың жұмысына шығындалады: А = Fl. Газдың қысымы тұрақты ( р = const) болғандықтан, поршеньге әрекет ететін күш мына формула бойынша табылады: F = pS, мұндағы S – поршеннің ауданы. Ендеше, газдың істеген жұмысы: А = pSl, мұндағы Sl – ұлғайған көлем өсімшесі. Газдың бастапқы және соңғы көлемдерін V 1 және V 2 деп белгілеп, төмендегі түрлендіруді аламыз: жүктеу/скачать 4.48 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|