Оқулық физика 8 Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі ұсынған
электр тұрақтысы деп аталатын шама. 4
жүктеу/скачать 4.48 Mb. Pdf көрінісі
|
| электр тұрақтысы деп аталатын шама.
4. Егер нүктелік зарядтар вакуумда емес, басқа бір диэлектрлік ор- тада орналасқан болса, онда мұндай ортадағы нүктелік зарядтардың кулондық әрекеттесу күші мына формула бойынша табылады: Ғ ор = q 1 q 2 4 pε 0 ε r 2 , мұндағы ε – ортаның диэлектрлік өтімділігі деп аталатын физикалық шама. Зарядтардың вакуумдағы Ғ әрекеттесу күшін олардың диэлектриктік ортадағы Ғ ор әрекеттесу күшіне бөліп, берілген ортаның диэлектриктік өтімділігін табамыз: ε = Ғ/Ғ ор . Бұл қатынас, біріншіден, диэлектрлік өтімділіктің өлшемсіз шама екенін білдіреді; екіншіден, зарядтардың берілген ортадағы әрекеттесу күшінің сондай аралықта вакуумдағы әрекеттесу күшінен қанша есе кем болатынын көрсетеді. Ортаның диэлектрлік өтімділігі эксперимент- те анықталып, кесте түрінде беріледі. Мысалы, вакуумның (ауаның да) диэлектрлік өтімділігі бірге тең (ε = 1), судың диэлектрлік өтімділігі ε су = 81 т.б. 5. Әрекеттесетін нүктелік зарядтардағы Кулон күші оларды қосатын түзудің бойында жатады (сурет 4.5, б). Аттас зарядтарға әрекет ететін күштер зарядтарды ажыратуға тырысады, сөйтіп, олар бір-бірінен тебіледі. Әраттас зарядтарға әрекет ететін күштер зарядтарды біріктіруге тырысады, сөйтіп, олар бір-бірін тартады. Халықаралық бірліктер жүйесінде заряд бірлігіне кулон (Кл) алына- ды дедік. Қозғалмайтын зарядтардың өзара әрекеттесу күштерінің фор- муласы белгілі болғаннан кейін кулон бірлігінің физикалық мағынасын ашуға болады. Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 |