Оқулық Жалпы редакциясын басқарған профессор Т. М. Досаев


Нерв жүйесінің филогенезі



Pdf көрінісі
бет138/200
Дата23.10.2023
өлшемі2.15 Mb.
#481502
түріОқулық
1   ...   134   135   136   137   138   139   140   141   ...   200
АА Досаев Адам анатомиясы оқулық

Нерв жүйесінің филогенезі: 
Үш кезең: 
1 кезең 2 кезең 3кезең 
Тор тәрізді түйін тәрізді түтік тәрізді 
гидрада құрттарда хордалықтардан
бастап 
адамға дейін 
Адамның нерв жүйесінің эмбриогенезі. 
Нерв жүйесі ектодермадан дамиды.Тұлғаның арқалық жағында эктодермалық 
жасушалар нервтік(милық) табақша түзеді.Кейін, нервтік табақша, нервтік( милық) 
жүлгеге айналады.Нервтік жүлгенің жиектері бір-бірімен тұтасыпнервтік (милық) 
түтікті түзеді.Осыдан кейін нервтік түтік эктодермадан бөлініп, мезодерманың ішіне 
еніп , соның ішінде орналасады. Нервтік түтіктің бас жағы жуандап - миға, қалған артқы 
бөлігі жұлынға айналады.Пренатальдық онтогенездің алғашқы үш айында жұлын 
омыртқа бағанасы өзегін толығымен алып жатады,яғни екеуінің ұзындығы бірдей болады. 
Дамудың төртінші айынан бастап жұлынға қарағанда омыртқа бағанасының ұзаруы 
тезірек жүреді де,жұлынның ұзаруы омыртқа бағанасының өсуінен қала 
бастайды.Сондықтан, нәрестелерде жұлынның төменгі шеті II-III бел омыртқаларының 
,ересектерде I-II бел омыртқаларының деңгейінде орналасады. 
Эмбриондық дамудың 4-ші аптасында, ми эмбриогенезінің бірінші кезеңінде - ми үш 
көпіршіктен: алдыңғы ми, prosencephalon; ортаңғы ми, mesencephalon, және ромбтәрізді 
ми, rombencephalon, тұрады. Ми эмбриогенезінің екінші кезеніңде (4 аптаның соныңда) 
бес ми көпіршіктері пайда болады. Алдыңғы ми көпіршігі – соңғы миға, telencephalon, 
және аралық миға,diencephalon; ромбтәрізді ми көпіршігі – артқы миға,metencephalon, 
және сопақша миға,myelencephalon,бөлінеді.Ортаңғы ми бөлінбейді.
Нерв түтікшесінің алдымен үш көпіршекке, одан әрі мидың бес бөліктеріне бөлінуі 
сагитал
ды
жазы
қт
ың бойында орналасқан үш иіндер арқылы өтеді.Ми көпіршігінің 
бірінші иіні 
шекелік
иін деп аталады. Ол басқа иіндерге қарағанда ертерек дамиды. Ол 
ортаңғы мидың маңында орналасады. Сыртқы пішіні дөңестеу келген. Екініш иіні – 
шүйде
лік
иін, ол ромб
тәрізді 
көпіршік пен болашақ жұлынның
шекарасында
орналасады. 


256 
Бұл иіннің де 
артқы 
беті дөңестеу келген. Ми көпіршігінің 
вентралды
орналасқан 
үшінші 
– 
көпірлік 
иіні, сопақша ми мен артқы мидың аралығында 
жатады.
Бұл иін арқылы 
ромбтәрізді ми сопақша ми артқы миға бөлінеді. 
Нервтік түтіктің бүйір жақтарында орналасқан нервтік қырлардан сезімтал нейрондар 
орналасқан жұлын түйіндері дамиды.Нервтік қырлар жоғарғы жағында артқы ми 
көпіршігіне дейін жетеді де, бассүйек нервтерінің сезімтал түйіндерін түзеді.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   134   135   136   137   138   139   140   141   ...   200




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет