Коаксиальді кабель
(8.2,
в-сурет
) диэлектрмен жабылған жəне
экрандалған қорғаныс қабыршағы жіңішке жез өткізгіштерден
есумен қоршалған жез өткізгіштен құралған. Коаксиальді
кабельдер ЭЕМ жергілікті желісінің бірінші көліктік ортасы болды.
Өткізгіштердің коаксиальді жүйесі
өзінің симметриялығымен
минималды сыртқы электромагнитті сəулеленуді тудырады. Сигная
орталық жезді желі бойынша таратылады, тоқ контуры сыртқы
экранды өткізгішді тұйықтайды. Өткізгіш жолағы 500 МГц
коаксиальды кабель шектелген ұзындық кезінже секундына бірнеше
гигабайтты тарату жылдамдығын қамтамасыз ете алады.
Оптикалық-талшықты кабель
диаметрі бірнеше микрометр
шыны немесе пластик талшықтарынан тұрады. 8.3,
а-суретте
біржелілі бойлық жəне көлденең қимасы көрсетілген. Орталық
талшық мөлдір қабыршақтың қабатымен жабылады (
клэдинг
) 1.
Орталық ядроға қарағанда бетбұрысты коэффициенті аздау (тілдің
талшықтағы жарық сəулесінің барысы шамамен көрсетілген).
Механикалық беріктікпен қамтамасыз ету үшін
сыртынан талшық
полимерлі қорғаныс қабатымен жабылады 2. Кабель көп
талшықтардан тұрады, мысалы сегіз (
8.3,
б-сурет).
8.3.-сурет
. Б
іржелілі оптикалық-талшықты кабель қимасы
:
а
—
бойлық
;
б
—
көлденең
;
1
—
тойтарғыш қабыршақтың қабаты
(клэдинг);
2
—
қорғаныс қабаты;
в
— сегіз желілі кабельдің
көлденең
қимасы:
3
— болат арқан;
4
— болат орағыш;
5
— созылмалы полимерлі жабын
278
Кабель ортасында болат арқаны орналасады 3. Оны кабельді төсеу кезінде
пайдаланады. Сыртқы жағынан кабель болат орағышпен қорғалады 4 жəне
созылмалы полимерлі жабынмен саңыраусыздандырады 5. Талшықпен
жарық сəулесін тарату жарық жүргізу желінің қабырғасынан ішкі сəуленің
толық көріну принципына негізделген, оның салдарынан сигналдың
минималды басылуы қамтамасыз етіледі.
Оптикалық-талшықты кабель бойынша таратылатын сəулелену
көздері жарықты диодтар немесе жартылай
өткізгішті лазер болып
табылады. Сəулеленудің қабылдағышы – фотодиод, ол жарықты
сигналдарды электрға түрлендіреді. Ақпаратты кодтау жарық сəулесінің
ұқсас, цифрлы немесе импульсті модуляциясы арқылы жүзеге асырылады.
Оптикалық-талшықты бірігу шуды басуға кепілдік жəне жоғары
ақпараттық қауіпсіздік береді. Оптикалық талшықпен тарату кезінде
қателік жасаудың мүмкіндігі 1 • 10
-10
кем,
бұл көп жағдайларда
хабарламалардың толықтығын бақылауды қажетсіз етеді. Оптикалық-
талшықты байланыс сызықтар 10 МГц-дан 110 ГГц-ға дейін жиілік
диапазонында жұмыс істейді, бұл радиожиілік арналар жағдайына
қарағанда алты қатарға көбірек (бұл өткізгіштік қабілеттілікті 50 000
Гбит/c қамтамасыз етеді). Бір қалық магистралды
оптикалық-талшықты
кабельге бірмезгілде байланыстың бірнеше жүз мың телефонды, бірнеше
мың
бейнетелефонды
жəне
оншақты
теледидар
каналдарын
ұйымдастыруға болады.
Бір канал арқылы таратылатын ақпараттың сомалық ағынын
еселеп көбейту үшін (100 реттен аса) тарату каналдарын спектрлі тығыздау
технологиясы жасалды WDM —
Wavelength Division Multiplexing).
WDM
технологиясы толқын ұзындықтары түрлі (түрлі түсті) жарық пучка
компоненттерінің тəуелсіз сигналының бір талшығы бойынша бірмезгілде
тарату болып есептеледі. толқындардың анықталған ұзындығымен əрбір
компонент өзінің қабылдағышы мен
хабарлағышымен ақпаратты
таратудың жеке оптикалық каналды ұсынады. Жаңа каналды байланыс
сызығына қоса отырып, толқынның бос ұзындығына жарық пучкасының
жаңа компонентін енгізуге келтіріледі жəне сигналдарды таратудың
қолданыстағы каналдарының жұмысына тимейді.
Әрбір каналдар
бойынша ақпаратты тарату үшін аналогты жəне цифрлы сингалдар, түрлі
хаттамалар мен тарату жылдамдықтары пайдаланады.
Жылдамдықты КС сымсыз радиоканалдарының негізінде
ұйымдастырылады.
Радиоканал
— бұл эфир арқылы өткізілетін сымсыз байланыс
каналы. Радиоканалды қалыптастыру үшін радиоқабылдағыш пен
радиохабарлағыш пайдаланылады. Радиоканал
бойынша деректерді
таратудың
жылдамдығы
қабылдағыш-жібергіш
аппаратуралардың
өткізгіштік жолағымен шектеледі.
279