Оқулық Орал 015 44. Г жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық техникалық
жүктеу/скачать 7.93 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 17-сурет. Бидай сабағының қара кҥйе ауруы
| Бидай сабағының қара кҥйесі. Бұл кесел Оңтүстік Қазақстан,
Қызылорда облыстары аймақтарында күздік бидай егістігін қатты залалдайды. Сабақ қара күйе дертінің ерекше белгілері – ӛсімдіктің сабағында, жапырақтарында және жапырақ қынабында ұзындығы 2 мм-ден бірнеше см-ге дейін жететін, пішіні біраз дӛңестеу болып келетін жолақтардың пайда болады. Жолақтар алғашында ашық түсті болғанмен де бірте-бірте қарайып, қорғасын түсті күйге енеді. Залалданған ұлпа кепкен кезде эпидермисі шытынап жарылып, телиоспоралардың қара массасы кӛрінеді. 84 Дертке шалынған ӛсімдіктің ӛcyі баялап, масақ орнына дертті ұлпа түзіледі (15-сурет). Ауру қоздырғышы – Urocystis tritici Koern. саңырауқұлағы. Телиоспоралары бірнеше топ құрады. Бұл споралар топтары 1-5 (кӛбіне 2- 3) ұрпақ беретін орталық споралардан және олардың айналасында 5-20 (кӛбіне 10) ұрпақсыз споралар тобы орналасады (17-сурет). Ұрпақ беруге қабілетті споралардың пішіні шар тәрізді немесе сопақша қоңыр түсті, ал ұрпақсыздары ашық-сары түсті. Түзілген телиоспоралар бір айдан соң ӛнед1. Олар ұшында 2-6 цилиндр тәрізді бір клеткалы базидиоспоралар түзілген бір клеткалы базидияға ӛнеді. Базидиоспоралар базидиядан ажырамастан ӛніп, инфекциялық жіпшелері ӛне бастаған бидай ұрығын залалдайды. Телиоспоралардың ӛнуіне қолайлы температура – 18-24°С, ылғалдыдылық – 60% Табиғи жағдайда инфекцияның топырақта сақталу ұзақтығы бір жыл, ал тұқымда – саңырауқұлақ бес жылға дейін тіршілікке қабілеттілігін жоймайды. Сондықтан ең басты инфекция кӛзі залалданған тұқым болып табылады. 17-сурет. Бидай сабағының қара кҥйе ауруы: 1 – дертті ӛсімдік; 2 - ӛсімдік сабағының дертке шалынған бӛлігі; 3 – саңырауқұлақ телиоспоралары; 4 – телиоспоралардың ӛнуі және базидиоспоралы базидиялардың түзілуі 85 Ауруға шалдыққан ӛсімдіктің ӛcyi баялап, жапырақтары майдаланып, саны азаяды. Бұндай ӛсімдіктерден түсетін ӛнім мӛлшері, сау ӛсімдіктермен салыстырғанда 5 есеге азаяды. жүктеу/скачать 7.93 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|