Оқулық Техникалық ғылымдар докторы, профессор А. Б. Николаев редакциясымен
жүктеу/скачать 6.03 Mb. Pdf көрінісі
|
| Энтропия жүйе белгісіздігінің деңгейін білдіреді, ал ақпарат оны
ұйымдастыру шамасын береді. Ақпараттың санын өлшеу формуласын эмпирикалық алуға болады: екі тең ықтимал оқиғаның ахуалында тұрлаусыздықтың алынуы үшін, 1 бит ақпарат қажет; төрт оқиғадан тұратын ахуалда тұрлаусыздығы кезінде, іздеген фактіні табу үшін 2 бит ақпарат жеткілікті. Бұл пікірді жалғастыруға болады: 3 бит ақпарат сегіз тең ықтимал оқиғадан, 4 бит — 16 тең ықтимал оқиғалардан ж.т.б. ахуалдағы тұрлаусыздығына сәйкес келеді. Сөйтіп, егер хабарландыру n тең ықтимал оқиға көрсетсе, онда ол log n тең ақпараттың санын көрсетеді. Шынында, log 2 16 = 4, log 2 8 = 3 ж.т.б.. Осы формуланы сөзбен басқалай көрсетуге болады: ақпараттың саны таңдаудың тең нұсқаларының санын алу үшін, 2 арттыру қажет деңгейіне тең, яғни 2 4 = 16, онда n = 4 бит. Пайдаланушы үшін ақпараттың саныны ғана өлшеу жеткілікті болады екен. Ақпарат құндылығының шамасы қажет. Ақпараттың маңыздылығын бағалау зияткерлік пен тәжірибені пайдалану негізінде интуитивті жүргізіледі. Ақпараттың семантикалық теориясын құру әрекетін Н. Винер қолданды. Оның мәні ақпаратты түсіну және пайдалану үшін, оның алушысы белгілі білім қорына ие болуға тиіс екендігінен тұрады. Заттың толық атауы қабылданған хабарламадан бұл зат туралы маңызды ақпаратты алуға мүмкіндік бермейді. Зат туралы білімі көбейген сайын, хабарламадан алынатын ақпараттың мөлшері де көбейеді. Нақты уақытта, яғни оларды қалыптасыру сәтінде басқарушылық шешімдерді тұжырымдау үшін пайдаланылатын деректер тікелей ақпарат болып қалады. Керісінше, кейінге қалдырылған режимде оларды мүмкін пайдалану үшін жинақталатын деректер әлеуетті ақпарат ретінде жіктелуі мүмкін (мысалы, бухгалтерлік және статистикалық есептің міндеттері үшін). 1.2-суретте басқарушылық шешімдер қабылдау үшін, ақпарат ретінде деректерді пайдаланудың |