Оқулық Техникалық ғылымдар докторы, профессор А. Б. Николаев редакциясымен

2
38
Тапсырыс беруші мен орындаушы жүйелерді құру мен пайдалануда 
жұмыс қалай орындалуы тиіс, ТК нақты не кіретінін уағдаласқанша, 
едәуір уақыт өтеді. Іс ТК ықтимал үлгілерінің көптігінен, іске 
асырылып жатқан ТК идеалдық көріністен тұрақты туындайтын 
ерекшелігімен күрделенеді.
АБЖ ТК қатысатын кез келген тарап үшін ортақ тәртіп пен 
түсінікті қалыптастыру үшін ұлттық және халықаралық – пайымның 
түрлі деңгейінің стандарттары әзірленеді. Алайда бұрын қабылданған 
стандарттары АБЖ үшін өте қатал ТК үлгісін айқындады. 
Пайдаланудағы, әзірленген және перспективалы АБЖ номенклатурасы 
мен функционалдық мүмкіндіктерінің алуан түрлілігі оларға біртекті 
өнімнің топтарын (түрлерін) стандарттаудың дәстүрлі әдістерін 
пайдалануды қиындатады. Сонымен қатар жоба барысында ТК үлгі 
процестерін (тапсырыс, жеткізу, әзірлеу, пайдалану, сүйемелдеу және 
т.б.) міндетті жүзеге асыру базалық стандарттарды қолдануға 
негізделген функционалдық стандарттардың қағидаттары мен әдістерін 
және олардың негізінде әзірленген нысанның нақты түріне арналған 
стандарттардың бейіндерін пайдалануға мүмкіндік береді.
Базалық стандарт дегеніміз типтік талаптарды (көп нұсқалық болуы 
ықтимал), нормалар мен осы стандарттау нысанына қолданылатын 
қағиданы регламенттейтін қабылданған нормативтік құжат. Стандарт 
бейіні дегеніміз базалық стандарттан таңдалған және қажет болған 
жағдайда осы стандарттау нысанының нақты жіктелетін тобына 
қолданылатын қосымша және (немесе) нақтыланған (шектелген) 
талаптар, нормалар мен қағидаларды белгілейтін қабылданған 
нормативтік құжат. Стандарттар бейіндерін құрудың негізгі 
қағидаттары мен әдістері осы басылымда қаралмайтын АТ 
халықаралық функционалдық стандарттарының негіздері мен 
таксономиясын айқындайтын ГОСТ Р ИСО/МЭК ТО 10000 сериялы 
стандарттарында белгіленген. 
АБЖ ТК процестері нақты үрдісті іске асыратын субъектінің 
(тапсырыс беруші, жеткізуші, әзірлеуші және т.б.) жауапкершілігі 
қағидасы бойынша бөлінді. Өз кезегінде, үрдістердің әрқайсысы 
бірқатар жұмыстардан және тиісті жұмысты орындау кезінде 
шешілетін міндеттерден тұрады. Қатар бағыну және осы үрдістердің 
маңыздылығы тұрғысынан олар үш топқа бөлінген: негізгі; қосалқы; 
ұйымдастыру. 
Негізгі үрдістер тобы тапсырыс, жеткізу, әзірлеу, пайдалану, 
сүйемелдеу үрдістерін қамтиды. Бұл ретте АБЖ ТК жалпы 
құрылымының процестері екі бастапқы қағидаттарға негізделуі тиіс: 
модульдық және жауапкершілік. 

жүктеу/скачать 6.03 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: