Пахтачилик фанини ривожлантиришнинг замонавий усуллари
Оддий хўжалик учун иқтисодий ишлаб чиқариш параметрларини аниқлаш
жүктеу/скачать 4.14 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 3.2. Хўжалик таҳлили
| 3.1.4. Оддий хўжалик учун иқтисодий ишлаб чиқариш параметрларини аниқлаш
а) Ишлаб чиқариш жараёни комбинацияси (Оддий (режалаштирилмаган)-Хўжалик) Оддий (режалаштирилмаган)-Хўжалик учун иқтисодий ишлаб чиқариш параметрларини аниқлаш учун, аввало алоҳида ишлаб чиқариш жараёнларининг муҳим коеффицентларида ишлаб чиқаришнинг умумий суммаси (Маржаналдаромадни ҳисоблашдан) ҳисобга олиниши керак. Бунда муҳим параметрлар аввало, Маржинал Даромад (МД) нинг ўзидир. Маржинал Даромад алоҳида Маржинал Даромад суммасининг Оддий (режалштирилмаган)-Хўжалигидаги мос ишлаб чиқариш жараёни ҳажми кўпайтмасидан келиб чиқади (Умумий иш вақтига бўлган талаб, Умумий капиталга бўлган талаб ва ҳаказоларга ўхшашлар ҳисоб қилинади). б) Оддий (режалаштирилмаган)-Хўжалик учун муваффақиятни билдирувчи катталикларни ҳисоб-китоб қилиш Иқтисодий ишлаб чиқаришнинг муваффақиятини билдирувчи катталикларни аниқлаш қишлоқ хўжалик учун умумий Маржинал Даромаднинг асосида юзага келади. Оддий (режалштирилмаган)-Хўжаликнинг умумий Маржинал Даромади қоидага кўра тўловни ифода этади ва бундан аввало ишлаб чиқариш дастурига боғлиқ бўлмаган ёки боғлиқ бўлган ҳолда қараб чиқилаётган (ўзгармас) харажатлар қопланиши керак. Бу ишлаб чиқариш дастуридан боғлиқ бўлмаган харажатларни чегириб ташлаш орқали Фойда келиб чиқади. Сўнгра фойда пировардида хўжалик таҳлили учун кейинги муҳим иқтисодий ишлаб чиқариш коэффициенти сифатида ҳисоб этилади. 3.2. Хўжалик таҳлили Оддий (режалаштирилмаган) хўжаликни изоҳлаш ёрдамида ва умуман, кейинги йилнинг ҳисо-китоб натижаси ва ундаги кўрсатилган вертикал ва горизонтал хўжалик ишлаб чиқаришни солиштириш, ер эгаси билан биргаликда ишлашда вазиятлар таҳлили амалга оширилади (иқтисодий ва созиал-иқтисодий Корхона таҳлили). Бу вазиятлар таҳлилининг мақсади аввало қуйидагилардан иборат: · Оддий (режалаштирилмаган)-вазиятни умумий жиҳатдан ифодалаш, · Иқтисодий ишлаб чиқаришга оид ва созиал-иқтиосодий муаммолар таҳлилини амалга ошириш, · Мақсадларни таҳлил қилиш ва масалан, мақсадлар босқичма-бисқичлигини аниқлаш, · Оддий (режалаштирилмаган)-вазиятни яхшилаш учун мавжуд тусиқларни аниқлаш, бу дегани ҳақиқий хўжалик ташкилий фаолиятнинг ожиз томонлларни кўрсатиш ва ривожланиш имкониятларини ишлаб чиқиш. Заиф томонларни таҳлил қилишда Коефициентларни аниқланиши қуйидагиларни баҳолаш учун муҳим аҳамият касб этади: · Рентабеллик: Ишлаб чиқариш воситалридан фойдаланишнинг иқтисодий самарадорлиги · Қувватлилик: Имконият, мавжуд тўловлар мажбуриятини ўз вақтида бажариш · Стабиллик: Имконият, Рентабеллик & Қувватлиликларни ҳам кутилмаган таваккалчиликка киришда сақлай олиш ва узоқ муддат учун кафолатлаш. Хўжалик муваффақиятини яхшилашга назар ташлаганда энг аввало қуйидаги асосий жиҳатлар муҳим ҳисобланади: а) Оқилона ташлик этиш: Мавжуд ишлаб чиқариш қуввати доирасида Оптималлаштириш орқали Муваффақиятни яхшилаш, бу дегани: Ÿ махсус оптимал Интенсивлик (оптимал қўллаш миқдори) Ÿ оптимал харажатнинг қуйилиши (Минимал харажат бирикмаси) Ÿ Мавжуд ишлаб чиқариш қувватлари доирасида Ишлаб чиқариш жараёни бирикиши ва танланиши асосида оптимал ишлаб чиқариш юналишини яхшилаш керак. б) Кенгайтириш: Кредит ёки шахсий воситалр орқали сотиб олиш, ижара (ер), ижарага олиш ва молиялаштириш асосида Ишлаб чиқариш воситалари таъминоти орқали ишлаб чиқариш қувватларини кегайтириш (ёки таваккалчиликни камайтириш). Муҳим: Ишлаб чиқариш қувватини кенгайтириш корхонанинг ташкилий фаолиятида таъсирлари билан боғланмайди. в) Бирлаштириш: Кооперация орқали ишлаб чиқариш қувватини кенгайтириш (ёки таваккалчиликни камайтириш). Қўшимча Ишлаб чиқариш воситаларини олиш бошқа корхона эгасига таъсир кўрсатиш ва корхонанинг ташкилий фаолиятига унинг аралашиши билан боғланади (масалан, шартнома аосидаги қишлоқ хўжалиги, коопператив корхона шакллари). д) Комбинациялаш: Исглаб чиқариш факторлари, айниқса Иш, бу қишлоқ хўжалик корхонаси га олиб ташланиб, аслида қишлоқ хўжалик корхонасидан ташқарисида қуйилди, масалан, туризм, қишлоқ хўжалик махсулотларини қайта ишлаш ва сотиш (бу жараённи қабул қилиниши оқилона фойдаланишга тегишли бўлиб, у қишлоқ хўжалик корхонаси ўртасида амалга оширилади), яъни қишлоқ хўжалигидан ташқари фаолият ҳисобланади (мустақил ва мустақил бўлмаган ҳолда). Биринчи ўринда, оқилона фойдаланиш, кенгайтириш, бирлаштириш ва комбинациялш ҳар хил тадбирларни таснифлаш учун асосий тушунча сифатида белгилаб қуйилади. Кўпинча хўжаликнинг ташкилий фаолиятини яхшилашда кўпгина тадбирлар, масалан оқилона фойдаланиш, кенгайтириш ва комбинациялш бир вақтнинг ўзида режалаштирилади. Қайси соҳада ҳақиқий яхшилаш имкониятлари ётади, бу масалан, аниқ саволларга жавоб бериш орқали аниқлана олади, масалан: Яна қанчалик миқдорда бўш қувватликлар фойдаланилишга қодир, масалан ортиқча юкланмаган оилавий ишчи кучлари ва бегона ишчи кучлари, фойдаланилмаган бино ишлаб чиқариш қуввати ва керакли ҳолларда мақсадга мувофиқ ноўрин фойдаланилган каптал заҳиралар? Ишлаб чиқариш техникаси мавжуд қишлоқ хўжалик тармоқларида қандай яхшилана олади? Қайси янги ишлаб чиқариш жараёнига (жумладан, бевосита сотиш ва туризм) корхона эгаси қизиқади ва қайси бу жараён хўжалик муваффақиятини яхшилашга мулжалланган? Қандай тадбирлар орқали эр эгаси ўзининг таваккалчилигини камайтира олади? Хўжаликда қандай узоқ муддатли истиқболлар (келажак) бор? Қандай харажатларга қўшимча ер майдонларим Ишчи кучи соатлари ва четдан келувчи капитал фойдаланила олинишга қодир ва қандай ҳажмда ҳамда қандай шаритда қўшимча фойдаланиш мақсадга мувофиқ? Қандай факторлар корхона эгасининг тассаввурига кўра энг кучли хўжалик ривожланишини чегаралайди? Қайси факторлар қандай харажатларга эга бўлади? Хўжаликдаги ишлаб чиқаришдан ташқари бўлган факторлардан фойдаланишларнинг қандай имкониятлари берилади (Иш, Капитал) ? жүктеу/скачать 4.14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|