Панфилов ауданының 2014 жылдың Қорытындысымен әлеуметтік-экономикалық

Жаркент қаласы, 2015 жыл

МАЗМҰНЫ

1.1. Ауданның географиялық орналасуы және тарихы

1.2. Табиғи-климаттық жағдай

1.3. Пайдалы қазбалар және ыстық су көздері

1.4. Су ресурстары

1.5. Тарихи-мәдени орындар

1.6. Аудан экономикасын мамандандыру

1.7. Ауданның соңғы 10 жылдық (2005-2014ж) даму қорытындылары

2.1. Жаркент қаласы және ауылдық округ әкімдерінің қызметін бағалау

2.2. Өнеркәсіп

2.3. Ауыл шаруашылығы

2.4. Шағын және орта бизнес

2.5. Бизнеске әкімшілік кедергіні төмендету

2.6. Құрылыс

2.7. Негізгі капиталға тартылған инвестиция

2.7. Сауда

2.9. Туризм

2.10. Инфрақұрылым

2.11. Жұмыспен қамту және әлеуметтік сала

2.12. Білім беру, жастар саясаты және мәдениет

2.13. Денсаулық сақтау және спорт

2.14. Бюджет (бюджеттің кіріс және шығыс бөліктері)
3. Кестелер, диаграммалар
4. Алматы облысы Панфилов ауданының 2015-2019 жылдардағы дамуының негізгі мақсатты индикаторлары
5. Панфилов ауданының инвестиция тартуға қолайлы бағыттары
6.Жылдамдатылған индустрияландыру-инновациялық даму бағдарламасын жүзеге асыру
7. Панфилов ауданының картасы

1. 
   Жалпы мағлұматтар
   

Алматы облысының Панфилов ауданы 1928 жылдың 17 қаңтарында Жетісу губерниясы халықтық комиссариатының қаулысымен құрылған. Кейіннен Қазақ АССР Жоғарғы Атқару Кеңесінің Жарлығымен 1942 жылдың 7 мамырынан Ұлы Отан соғысы жылдарында Қазақстанда жасақталған, Москва түбінде ерлікпен шайқасқан 28-гвардиялық атқыштардың дивизиясы командирі И.В.Панфиловтың құрметіне Панфилов ауданы деп аталған. Ауданда Жаркент қаласы және 13 ауылдық округ бар. Аудан орталығы облыс орталығы Талдықорған қаласынан 282 шм және жақын жердегі темір жол станциясы Алтынкөлден 34 шм, Құндыздыдан 20 шм қашықтықта орналасқан.

Аудан облыстың оңтүстік-шығыс жағында орналасқан. Аудан территориясы 10,58 мың шаршы шақырымды құрайды. Солтүстік және батыс жағында Кербұлақ ауданымен, шығысында ҚХР-мен және оңтүстігінде Іле өзені арқылы Ұйғыр ауданымен шектеседі. Аудан арқылы Жоңғар Алатауының бөлігі өтеді.

Ауданда 2015 жылдың 1 қаңтарына халықтың саны 124,7 мың адам, 41 ұлт өкілдері тұрады, оның ішінде қазақ 66,9%, ұйғыр 27,7%, орыс 4,0%, басқа ұлт 1,4 % құрайды. Қала халқының саны 43,1 мың адам, ауыл халқының саны 81,6 мың адам. Халықтың орналасу тығыздығы 1 шаршы шм-ға 11,4 адамнан айналады.

Ауданның климаттық жағдайлары үш бөлімнен тұрады. Климат кенет-континенталды. Қыстағы орташа температура -11-17 градус суық, ал жазда +24+32 градус ыстық, жауын-шашынның жылдық мөлшері 200 мм төмен.

Ауданның табиғи ландшафты бай және әр алуан. Суғармалы жер қорының көп жерінде дәнді, техникалық және көкөніс дақылдары өсіріледі. Ауа райы мен жердің жағдайы бақ, бау-бақша және жүзімдік өсіруге қолайлы. Көркем жерлер: Жоңғар Алатауы, Үйтас, Ой-Жайлау.
1.3. Пайдалы қазба және термалды көздер орындары

Панфилов ауданының аумағында табиғи қазбалардың көптеген түрлері бар. Көп жылдар бойы «Керім-Ағаш», «Жаркент-Арасан» және «Көктал-Арасан» шипажайларында термоминералды және батпақпен емдеу көздерін әртүрлі ауруларды емдеуге пайдаланып келді.

Құндызды учаскесінде мұнай өндіру мүмкіндігі бар, Тышқан, Бұрхан және Сұлубақан орындарында 3 учаскеде тас көмір және Іле өзенінің солтүстік жағында учаскеде қоңыр көмір бар. Нарын, Шежін және Қорғас өзендерінің маңында алтын шашпалары кездеседі. Ауданда құм-шағылдардың мөлшері ұшан-теңіз деуге болады.


1.4. Су ресурстары

Ең ірі өзен - Қытай шекарасында ағатын Іле өзені, одан Панфилов, Ұйғыр аудандары ортасынан елімізге қайта кіріп, Балқаш көліне құяды. Ауданда ірірек бес өзен бар, олар: Қорғас – ұзындығы 145шм, Тышқан-155шм, Өсек -148шм, Бұрақожыр -98шм және Көктерек -39шм. Сонымен қатар аудан аумағында 10 ірілі-ұсақты көлдер бар. Көлдердің үлкені Өсек, ұзындығы 3 шм, ені 600 м, тереңдігі 12 метр, Қазанкөл өзені бар, ол биіктігі 3 мың метрден жоғары жерге орналасқан, өте суық.

Аудан аумағы арқылы Қазақстанның Ұлы Жібек жолы басып өтеді. Жаркент қаласында ХIХ ғасырдың сәулет ескерткішінің бірі, көрікті де сәулет-сурет музейі «Жаркент мешіті» орналасқан. Оның бас сәулетшісі – қытай шебері Хон Пик болған. Оның құрылысына орта Азия сәулет өнерінің озық үлгілері тиімді пайдаланылған. Негізгі құрылыс материалы ағаш болып келетін ғажайып ғимарат шегесіз салынған. Ернеулеріне әсем ою, келісті өрнектер жүргізілген ағаш шатыр алыстан көз тартады. Биік қақпа мен дуалдың жиегі де нәзік нақышты, табиғи өң беріп тұратын оюлармен көмкерілген.

Сонымен қатар, сәулет ескерткішінің бірі Әулие Илья Пророк проваславиялық мешіті 1892 жылы кірпіштен жасалған фундаментте (бұрын болған) қайыңнан салынған, татар мешіті 1895 жылы салынған, онда 1996 жылдан бері аудандық орталық мешіт орналасқан, 1880 жылғы татар саудагері Садықтың үйіне 2004 жылы күрделі жөндеу жүргізіліп Қастеев атындағы сурет галереясы орналастырылды.

Әулиеағаш ауылында жасы 7 ғасырдан асатын (700 жыл) айрықша ағаш бар. Бұл ағаш өскен жер қазір халықтың мінәжат ететін қасиетті орнына айналған. Ұлылық пен көркемдігімен туристер мен қонақтарды өзіне тартады.

Аудан жан-жануарлар түрлеріне өте бай. Аудан аумағында 50-ден артық жабайы аңдар мен құстардың түрлері бар. Оның 30-дай түрі «Қызыл кітапқа» енген. Олар мына жануарлар мен құстар: қоңыр аю, марал, қар қабыланы, тау ешкі арқар, жабайы шошқа (екі түрі), аққу (екі түрі), тырна, қырғауыл, ұлар, құр, кекілік, т.б. Сонымен қатар, аудан өсімдіктер түріне де өте бай. Өсімдіктердің 100-ден артық түрлері бар. Олардың 20-дан артығы «Қызыл кітапқа» енген. Олар: тораңғы, жиде, Тянь-шань адонисі, Жоңғар итмұрыны, бүрген, Іле феруласы, марал тамыр, ақ түсті жуа, марена тамыры, шидің бірнеше түрі, қарақат, алтын тамыр.




1.6. Аудан экономикасын мамандандыру
Аудан негізінен ауыл шаруашылығына мамандандырылған. Қайта құру реформасының негізінде 44 ауыл шаруашылығы кәсіпорындары, 5503 шаруа қожалықтары құрылды. Ауыл шаруашылығы жерлерінің жалпы көлемі 658,5 мың га, оның ішінде айналымда 387,6 мың га, егістік жерлер 42,3 мың га барлығы суғармалы жерлер. Аудан жүгері дақылын және қант қызылшасының тұқымын өндіру бойынша жетекші орында. Жүзімдік пен жеміс-жидектерді өсіруге қолайлы жағдайлар бар. Егістік жерлердің құрылымында дәнді дақылдар 60,8% пайызды, картоп және көкөніс-бақша 6,9 пайызды, жеміс – жидек өсімдіктердің жеміс беретін жерлері 1280 га-ды, жүзім 176 га-ды құрайды.

«Батыс-Еуропа – Батыс-Қытай» халықаралық көлік дәлізін құру аясында Алматы – Қорғас жолының қайта салынуы транзиттік әлеуеттің дамуының басымдығының бірі болып саналады. «Жетіген – Қорғас» темір жолын салу аяқталып, «Қорғас- Шығыс Қақпа» арнайы еркін экономикалық аймақтың маңайында құрғақ порт құрылысы жүргізілуде. Оның мақсаты экономикалық трансшекаралық ынтымақтастығын жандандыру, Қазақстан аймағында тиімді өндірісті құру.

2014 жылы ауыл шаруашылығы өнімінің көлемі 25492,6 млн. теңгені құрап, 2005 жылдың (6769,4 млн. теңге) деңгейімен салыстырғанда 3,8 есе өсті.

Соңғы 10 жылда белсенді шағын бизнес өкілдері 1,3 есе өсіп, 7717-ні құрап отыр. Олармен 30996,7 млн.теңгенің өнімі өндіріліп, 2005 жылмен салыстырғанда 7,3 есе өсті.

Негізгі капиталға салынған инвестиция 35 есе арттып, 2014 жылы 30,2 млрд.теңгені құрады. Жалпы облыстың инвестиция көлеміндегі ауданның үлесі 6,7 пайызды құрады.

Кәсіпорындардың, мекемелердің және тұрғындардың жеке меншік қаржылары 2005 жылға қарағанда 61 есе өссе, бюджет қаржысы – 10,5 есе өскен. 10 жылдың ішінде 246,4 шаршы метр тұрғын үй қолданысқа берілді. Негізінен тұрғын үй халықтың өз есебінен салынуда.

Әлеуметтік қорғау саласында халықты жұмыспен қамту, халықтың әлеуметтік осал тобын қолдау және қорғау мақсатында дәйекті белсенді саясат жүргізілді. 2014 жылы 118,6 млн.теңгеге әртүрлі әлеуметтік көмек шаралары жасалды.

2005-2014 жылдары ауданның экономикалық белсенді халық саны 18,2 мың адамға немесе 31,4 пайызға өссе, жұмыспен қамтылған халық 19,3 мың адамға (өсу деңгейі 36%) өсті. Жұмыспен қамтылу деңгейі 92,3 пайыздан 95,7 пайызға дейін өсті. Жұмыссыздық деңгейі 7,6 пайыздан 4,3 пайызға дейін, яғни 1,7 есеге жуық азайды. Жұмыссыздар саны 25,8 пайызға азайып, 3,3 мың адамды құрады.

Білім беру саласының бюджеті 2005 жылы 1,1 млрд. теңгені құраса, 2014 жылы 5,5 млрд.теңгеге жетіп, 5 есе кеміді. Осы жылдары 7 жаңа мектеп бой көтеріп, 14 мектеп күрделі жөндеуден өтті. 21 мектептің шатыры ауыстырылып, 18 мектептің жылу жүйесі қайта жасалды және 7 бала бақша күрделі жөндеуден өтті. 32 шағын орталық және өнер мектебі ашылып, балалар үйінің ғимараты, гуманитарлық-техникалық колледжінің және кәсіптік лицейдің жатақханалары күрделі жөнделді.

Бағалаудың қорытындысы бойынша 2010 жылы Қоңырөлең ауылдық округі бірінші орын алса, 2011-2012 жылы Жаркент қаласы әкімінің аппараты бірінші болса, 2014 жылы Көктал ауылдық округі бірінші орын, Талды ауылдық округі екінші орын алды. Пенжім, Үлкеншыған және Жаскент ауылдық округтері тұрақты даму үстінде.

Ауданның жалпы өндірілген өнімінде тау-кен қазушы және кен шығарылатын өнеркәсіп 2,4 % құрайды, есепті кезеңде 174,6 млн теңгеге өнім өндірілді, өңдеу өнеркәсібі 75,0 % құрады, 5,4 млрд. теңгеге өнім шығарылды. Электр және сумен қамту жүйесі жалпы өндірістік өнеркәсіп өнімінің 22,6 % құрайды.

Даму бағдарламасына сәйкес өндірістік өнеркәсіп жаңа өндіріс ашу және кеңейту есебінен 15 жаңа жұмыс орны құрылды. Өңдемелі өнеркәсіптегі инвестиция көлемі 249,9 млн. теңгені құрады.

2.3. Ауыл шаруашылығы
Ауыл шаруашылығы саласында жалпы өнім көлемі 25,5 млрд.теңге, өткен жылдың кезеңіне өсім 100,4% немесе 2,6 млрд.теңгеге артық. 16883 тонна ет өндірілді, 41255 тонна сүт, 802,1 тонна жүн, 10294 мың дана жұмыртқа өндірілді. Барлық мал басының түрлері мен құс саны өсті: ірі қара мал басы 1,5 %-ға , қой және 20,2%, жылқы 16,4%, құс 2013 жылдың деңгейінде.

Егін шаруашылығында егістік жер көлемі 43000 гектар сақталып қалды. Дәнді-дақылдың жалпы өнімі 148058 тонна құрады, өткен жылдың деңгейінен 3995 тоннаға немесе 2,8 %-ға, оның ішінде жүгері жинау 4467 тоннаға немесе 3,1%-ға өсті. Өткен жылға қарағанда картоп, көкөністер, бақша өсімдіктері, жемістер, жүзімдіктер өсіру ұлғайды. Ауданда 1280 гектар жеміс ағаштары және 176 гектар жүзімдік ағаштар өсірілуде және олардың алқабы жыл сайын жаңа бақтармен және жүзімдіктермен толтырылуда. Мал шаруашылығында малды асылдандыру және элиталық тұқым өсіру шаруашылықтары жұмысын жақсарту жалғастырылды. Ауданда асыл тұқымды мал өсіретін шаруашылықтар саны 15, тұқым шаруашылығымен айналысатын шаруашылықтар саны 6. «Сыбаға» бағдарламасы бойынша 112,7 млн.теңгеге 509 бас тауарлы ірі қара сатып алынды. Ауыл шаруашылығы техникаларын жаңарту жұмыстары жүргізілуде, өткен жылы 64 дана техника алынған, оның ішінде 35 трактор және 3 дән үгітетін комбайн. Ауыл шаруашылығындағы 21 мың гектарға интенсивті технологиямен жерді өңдеу қолданылса, оның ішіндегі 50 гектарға тамшылатып суару қолданылды.

Тұрғын үй құрылысына бөлінген қаржының жалпы көлемі 2619,9 теңгені құрады, оның ішінде бюджеттен 10 жалдамалы тұрғын үй құрылысы және инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылымдарды жасау жұмыстары 576,6 млн.теңгені құрады.

Бөлшек тауар айналымының көлемі 2014 жылы 7,7 млрд.теңгені құрап, нақты көлем индексі салыстырмалы бағада – 96,8пайыз болды.

Аудан бойынша сауда саласында 571 нысан жұмыс істеуде, жұмыс істейтін қызметкерлердің саны 2301 адам, сауда кәсіпорындары мен мекемелердің жалпы алаңы 29863 шаршы метр.
2.8. Туризм

Туристік салада 22 туристік фирмалар, 19 қонақ үй, 3 шипажай, 1 балаларды сауықтыру лагері қызмет көрсетеді. 2014 жылы 30100 адам ауданымызда болып, көрсетілген қызмет көлемі 232,8 млн.теңгені құрап, 2013 жылмен салыстырғанда 103,0 пайызға артық қызмет көрсетілді.

Телекоммуникация қызметін 17 байланыс бөлімшелері көрсетеді, 24 телефон станцияларында жүзеге асырылады, олардың 22-і санды, 2-уі жай түрдегі, 5 станция 3400 нөмір радио арқылы ұстайтын және 16 нөмірлік 2 спутниктік станция. Жалпы 16611 нөмір, оның ішінде 9098 ауылдық елді мекендерге қарайды. Кең жолақты интернет ADSL (Megaline) технологиясын пайдаланатын 2602 абонент бар. Жаркент қаласында байланыс саласында жаңа қызмет көрсету мақсатында 2000-нан аса номер жаңа технология бойынша 8-МАД қосылды. Сонымен бірге, Жаркент қаласында және 4 ауылдық елді мекенде (Үлкеншыған, Пенжім, Қорғас, Көктал ауылдарында) радиус аумағы 1000 метр жерде тұратын тұрғындарға IDTV ұқсас қызмет көрсетіледі.

Жұмыспен қамту - 2020» бағдарламасы бойынша әлеуметтік жұмыс орындарына 47 адам жұмысқа орналастырылды, кәсіптік оқуға және қайта даярлауға 90 адам, өз ісін ашуға 43 адам несие алды.

Бюджет қаржысы есебінен Диханқайрат ауылында 180 орынды жаңа мектеп құрылысы салынып, қолданысқа берілді, Төменгі Пенжім орта мектебінің құрылысы басталып, Көктал орта мектебінде күрделі жөндеу жұмысы жүргізілді. Барлық мектептерде ғаламтор жүйесіне қосылу мүмкіндігі қарастырылған, ауданда кең белдеулі ғаламторға 25 мектеп қосылған, 18 мектеп үздіксіз білім беру арнасына, 9 мектепте 45 интерактивті тақта орнатылған, 21 мектеп лингофонды кабинетпен жабдықталған, 14 – физикалық кабинет, 14- биологиялық кабинет, 12- химиялық кабинет бар. 1 компьютерге келетін бала саны 10,9.

«Балапан» бағдарламасы шеңберінде 2014 жылы балалар бақшасын ұстау үшін 336,4 млн.теңге игерілді, Жаркент қаласында 1 жеке меншік балалар бақшасы ашылды. Балаларды мектепке дейінгі тәрбиемен қамту 55,6 пайызды құрады.

2009 жылдан бастап «Дипломмен ауылға» бағдарлама жүзеге асырылуда. 2014 жылы осы бағдарлама аясында 28 маман біржолғы көтерме жәрдемақы алды, ал 11 маман тұрғын үй алуға 15 жылғы мерзімге жылдық 0,01% тең сыйақы мөлшерлемесі бойынша бюджеттік несие алды.

Ауданда 55 мәдениет мекемелері жұмыс істейді, оның ішінде 29 мәдениет үйлері мен клубтар. Оның 28-і бюджет есебінен қаржыландырылады, сондай-ақ 25 кітапхана, 3 музей бюджеттен қаржыландырылады. Аудан бойынша мәдениет саласында 147 маман қызмет жасайды.
2.12. Денсаулық сақтау және спорт
Ауданда 49 мемлекеттік және 10 жекеменшік денсаулық сақтау мекемелері жұмыс істейді. Оларда 206 дәрігер және 824 орта медицина қызметкерлері жұмыс жасайды. Дәрігерлердің 55,4 пайызының біліктілік санаттары, 44,6 пайызында орта дәрігер қызметкері санаты бар. Медициналық құралдармен қамту жақсарды, барлық дәрігерлік амбулаториялар санитарлық автокөлікпен қамтылған. 10 мың тұрғынға шаққанда дәрігерлермен қамтылу 16,7; орта буынды мамандармен қамтылу 66,8; төсекпен қамтылу 31,2 болды.

Есепті мерзімде ауданда туу көрсеткіші 1000 адамға 28,5 құрады, облыстың орташа көрсеткіші 25,0; өлім көрсеткіші 6,1; облыстың орташа көрсеткіші 6,8.

Бюджет қаржысы есебінен денсаулық сақтау саласында Жаркент қаласында 300 орынды балалар емханасының қосалқы ғимаратының, Үлкеншыған ауылында күніне 100 адам қабылдайтын дәрігерлік амбулаторияның құрылысы салынып, қолданысқа берілді, Лесновка ауылында ДА ғимаратына күрделі жөндеу жүргізілді.

Ауданда жалпы дене шынықтырумен айналысу үшін жағдай жасау мақсатында 162 спорт нысандары жұмыс істейді, олардың 146-сі мемлекеттік. Оның сыртында балаларға арналған 1 спорт мектебі жұмыс істейді, онда 1036 жасөспірім қатысады және 300 спортшы дайындалатын 1 спорт клуб бар. Ауданда салауатты өмір сүруді насихаттау, спорттың ұлттық түрлерін енгізу шаралары жүргізіледі, дене шынықтырумен және спортпен тұрақты айналысатындар саны 31013 адам.

Жергілікті кірістер бойынша болжам 101,1 %-ға орындалды. Бюджет қаржысын игеру 99,7% құрады. Жергілікті бюджет бойынша шығыстар 9731,0 млн.теңгені құрады.