Баланың әлеуметтік бейімделуіне әсер ететін ата-аналық
қарым-қатынас түрлері
Отбасы
топтары
Топ бөліктері Ата-аналық қарым-қатынас бағытының
сипаттамасы
Жағымды Түсінетін
Өз баласын жақсы біледі, оны және оның іс
әрекетін
нақты
бағалайды.
Әртүрлі
жағдайларға сәйкесінше бейімділік танытып,
жағымды жауап береді,баланың орнына өзін
қоя алады, оның көзқарасын қабылдап,
диалогқа бейім, баланы қандай болса сол
қалпында қабылдайды. Сензитивті, бала
жайлы
жиі
айтады,
онымен
бірге
уайымдайды, оны кез-келген жағдайда
қорғауға дайын.
Қорғалатын
Өз баласын жақсы біледі, оны және оның іс
әрекетін
нақты
бағалайды.
Әртүрлі
жағдайларға сәйкесінше бейімділік танытып,
жағымды жауап береді. Алайда баламен
қарым-қатынаста үлкеннің орнында болады,
диалогты қабылдамайды, өзінің көзқарасын
ғана дұрыс деп есептейді.
Немқұрайлылық Өз баласы жайлы аз біледі және көп білуге
тырыспайды да, болып жатқандардың
себебіне көңіл бөлмей сыртқы нәтижелер
мен фактілерге көп көңіл бөледі. Балаға
деген эмоционалдық қарым-қатынас әлсіз,
бұндай ата-аналар көбінесе өз мәселелерін
шешуден босамайды. олардың балалары
жақсы киінген, күтімі бар қоғамның
талабына сай іс-әрекеттерге үйретілген.
Жағымсыз Басым
Баланы эмоционалдық шеттету басым,
шектеулер мен бұйрықтар өте көп. Ата-
аналар өз балаларын жақсы білетініне
сенімді, бірақ та оның әртүрлі жағдайда өзін
қалай ұстайтынын алдын ала айта алмайды.
Қарым-қатынастар
шиеленіскен
және
синусоидалық сипаттамаға ие.
15
Беймаза
Мұндай топтағы ата-аналар шектен тыс
мазасыздығымен ерекшеленеді, өз-өзіне
деген сенімсіздік, негізі олар өз балаларын
жақсы біледі, оларға сензитивті қарым-
қатынаста
болады,
бірақ
өздерінің
ісөәрекеттерінің
дұрыстығына
күмән
келтіріп сол себепті, кейде балаға қатігездік
танытады. Қарым-қатынастар тұрақсыздық
және амбиваленттілікпен сипатталады.
Шеттетілген
Ата-ананың
орны
ригидті,
баламен
диалогтық қарым-қатынас мүлде жоқ, балаға
деген шектен тыс бауырмалдық пен
бағыттылықтың әсерінен оған үлкен үміт
арту мен жоғары талап қою.
Кері итеруші
Бұл топтағы ата-аналар баладан шеттетілген,
оның мәселелеріне тереңдеп еңгісі келмейді,
оған көңіл бөлуге құлқы жоқ, өзгерістерді
байқағысы келмейді. Эмоционалдық қарым-
қатынас анық байқалмайды, шеттету
элементіне ие. Олар үшін баланың сезім мен
уайым аймағы жабық, олар өз балаларын
жақсы білмейді, алайда олардың өз балалары
жайлы ойы нақты жағдайға сәйкес келеді.
|