Р87 Ғылыми-практикалық конференция материалдарының электрондық жинағы. Алматы: «Өрлеу» баұо ақФ Қр ббжқбари, 2018. 380 б

47 
 
салыстыруға 
келмейді. Математика 
сабағын 
ойын 
арқылы 
оқыту 
барысында баланың пәнге  деген  көзқарасы  өзгеріп, өзге және өзінің  досын 
басқаша  көруге  мүмкіндік  туады.  Ойынды  қолдану  оқу  үрдісінің  басқа 
аспектілеріне де жақсы әсер етеді[1,33б.]. 
Сөйтіп,  ойын  -  дұрыс  сауатгы  сөйлеу,  тыңдап  түсіну  деңгейлерін 
жоғарылататын,  қатысымдыққа  жетелейтін  құралдың  бірі  болып  табылады. 
Ол білімгерлердішет тілінде  сөйлету  құралы.  Сабак  сөйлеу  әрекетіне 
негізделуі  керек. Математика  сабағында  ойын  ойнату  басты  мақсат 
емес.   Математика  пәнінің  басты  мақсаты -  ойын  арқылы \логикалық 
қабілеттерін  дамыту  болып  табылады.  Ойынның  кұрылымын  оқу  әрекетіне 
салғанда  оқу  үрдісін  мақсатты  қатысым  үрдісіне  айналдырарымыз  хақ. 
Мәселен, балаларға  бірдей  екі  нәрсені, не  болмаса  суретті  көрсетіп, осы  екі 
нәрсенің арасындағы  айырмашылықтарды  атап  беріңіз  деген  кезде, 
дидактикалық  міндетін  шешпейді.  Сабақ  мақсатына  жету  құралы  болып 
табылады.  Және  сөз  соңында  айтарымыз  кез  келген  тақырыпқа  сабақта 
рөлдік ойындар ойнатқызуға болады. 
Ойын 
технологиясының 
ерекшелігі 
ойындық 
іс-әрекеттің 
психологиялық механизмі жеке бастың өзіндік талап-талғамдарына сүйенеді. 
Баланың бойындағы білімділік, танымдық, шығармашылық қасиеттерін аша 
түсуді  көздейді.Ойын  -  балалар  үшін  оқу  да,  еңбек  те.  Ойын  айналадағы 
дүниені  танудың  тәсілі.Сонымен  қатар,  ойын  балаларға  өмірде  кездескен 
қиыншылықтарды  жеңу  жолын  үйретіп  қана  қоймайды,  олардың 
ұйымдастырушылық  қабілеттерін  де  қалыптастырады.Ойын-әлеуметтік 
қызмет.  Ол  баланың  жасына  қарай  өзін  қоршаған  ортаны  танып  білуге 
құштарлығын арттырады. 
Танымдық  белсенділік  дегеніміз  –  баланың  білімге  деген  ынта–
ықыласының, құштарлығының ерекше көрінісі [2,17б.]. 
Балалардың  танымдық  белсенділігі  аз  кезеңінде  қабылдау,  есте  сақтау, 
ойлау,  қиялдау  үрдістері  мен  зейіннің  тұрақты  күйін  қажет  етеді.  Оқу 
барысында балалардың таным белсенділіктерін арттыру олардың өз бетінше 
танымдық  ықылас  ынтасын,  шығармашылық  әрекетін  дамытатындай  етіп 
ұйымдастырылады.  Балалардың  қабылдауы,  негізінен  тәрбиешінің  сабақты 
жүйелі  түрде  жүргізуіне  байланысты.  Балалардың  жаңа  материалды 
қабылдауына  арқау  болатындай  даярлық  жұмыстары  жүргізіледі.  Олардың 
оқу-танымдық  қызметін  арттыру  дұрыс  әрі  нақты  әрекеттер  негізінде  іске 
асады.  Баланың  өзіндік  сезімдік  танымын  (қалауы,  ынтасы,  құштарлығы, 
әсерлесуі)  негізінде  қабылданған  білім,  дағды,  ептілік  әлдеқайда  нәтижелі, 
әрі жемісті болады. Мектепке дейінгі балалардың әсерленгіш, эмоционолды 
болып  келетінін  ескере  отыру  –  тәрбиешінің  оқу  әрекетінде  ерекше  назар 
аударуы тиіс. 
Танымдық  белсенділік  –  жалпы  белсенділік  феноменінің  маңызды 
саласы,  оның  негізі  ретінде  адамның  ең  маңызды  қасиеті  болып  табылады, 
қоршаған  әлемді  тек  шындықтағы  биологиялық  және  әлеуметтік  мақсатта 
ғана  тану  емес,  сонымен  қатар,  адамның  әлемге  деген  ең  мәнді  қарым-

48 
 
қатынасымен, яғни оның алуан түрлілігіне енуге ұмтылуымен, санада жақсы 
жақтарын  бейнелеуімен,  себеп-салдарлы  байланыстар,  заңдылықтар, 
қайшылықтармен түсіндіріледі. 
Танымдық  белсенділік  мәселелік  сұрақтар,  берілген  тапсырманы  өз 
бетінше талдау, салыстыру, жинақтау және  ғылыми болжам жасату арқылы 
туындайды.  Осылайша,  танымдық  белсенділігі  мәселесі  –  тұлғаны  оқыту, 
білім  алуында  ең  бір  негізгі  проблема  есебінде  болады.Онда  көптеген 
сұрақтар пайда болады, білімді меңгеруге арналған қажеттіліктер, ойлау мен 
оқуға  үйрену,  танымдық  қызығуларын,  жауапкершіліктерін  дамыту, 
білімдерінің  тереңдігі  мен  беріктігін,  баланың  ақыл-ой  деңгейінің  дамуын 
анықтау және т.б. 
Мектепке  дейінгі  балалардың  танымдық  белсенділігінің  қалыптасуы 
көптеген  факторларға  байланысты.  Солардың  ең  маңыздысы  –  тәрбиешінің 
педагогикалық  шеберлігі  болып  табылады.  Американдық  және  ағылшын 
педагогикалық  әдебиетінде  танымдық  белсенділіктің    қалыптастырылуын  
тәрбиешімен, оның тұлғалық қасиеттерімен тікелей байланыстырады. 
Танымдық  әрекет  –  баланың  бiлiмге  деген  өте  белсендi  ақыл  –  ой 
әрекетi.  Ол  танымдық  қажеттiлiктен,  мақсаттан,  таным  қисындарынан  және 
әрекеттiң  негiзiнде  балаларда  танымдық  белсендiлiктерiнен  iзденiмпаздық 
қалыптасады.  Танымдық  iзденiмпаздық  ұғымы  және  оны  қалыптастыру 
проблемасын  көптеген  педагогтар,  психологтар  мен  әдiскерлер  зерттеп, 
ғылыми  еңбектер  жазды.  Бұл  проблеманың  түп  тамыры  сонау  көне 
замандардан бастау алады.  
 Егер  баланың  қызығушылығы  жайында  жүйелi  мәлiмдемелер  түсiп 
отырса,  баланың  даму  үрдiсi  шапшандайды.  Бiз  бұл  жерде  Л.В.Занковтың 
идеясын негiзге аламыз. Ол баланың қоғамдық өмiрдiң әртүрлi жақтарымен 
еркiн  араластыру  керек,  әртүрлi  баланың  дамуы  үшiн  туындайтын 
шегiнiстерден  қашпауымыз  керек,  керiсiнше,  баланың  дамуына  қандай 
дәрежеде  ықпал  еткенiн  айқындай  отырып,  жүргiзу  қажет  деген  ұсынысын 
ескеруіміз керек.  
Танымдық  іс-әрекеттің  нәтижесі  –  білім.  Танымдық  іс-әрекет  өз 
кезегінде  болжауды,  мақсат  пен  міндеттер  қоюды,  жоспарлауды,  мақсатқа 
жетуге әдіс-тәсілдер мен құралдарды таңдауды және қол жеткізген нәтижені 
талдай  алу  біліктерін  қажет  етеді.  Ал  білікті  субьектінің  алдын  алу 
жинақтаған  білімі  дағдыларына  негізделіп,  қажетті  мақсатқа  бағытталып 
реттелінетін  игерілген  күрделі  психикалық  әрекеттер  жүйесі  деп 
қарастырылған  жөн.  Сондықтан  педагог  өзінің  кәсіби  іс-әрекетінің 
нақтыланған  жағдайында    шығармашылық  танытып,  оқушылардың 
танымдық іс-әрекеттерін белсендіріп отыру қажет.  
Танымдық  іс-әрекет  –  баланың  ізденіп,  білім  алуына  бағытталған 
белсенді ақыл-ой қызметі[3,85б.]. 
Танымдық  әрекеттің  негізінде  балаларда  танымдық  белсенділік 
қалыптасады.  Танымдық  белсенділік  –  баланың  оқуға,  білуге  деген  ынта-
ықыласының,  құштарлығының  ерекше  көрінісі.  Мысалы:  тәрбиешінің 

49 
 
баяндап тұрғанын түсіну үшін, баланың оны зейін қойып тыңдауы. Өйткені 
жаңадан  білім  алуда,  оның  жолдары  мен  дағдыларына  үйренуде 
белсенділіксіз мүмкін емес. Яғни баланың белсенділігі оқу үрдісінің барлық 
кезеңінде  орын  алуы  қажет.Сабақ  барысында  баланың  бойында  танымдық 
белсенділік  пайда  болса,  балалардың  ақыл  -  ой  қабілеттерінің  мынадай 
элементтері дамиды: зеректілік, байқағыштық, ойлау және  сөйлеу дербестігі. 
Балалардың оқу үдерісіндегі танымдық іс-әрекетін дұрыс қалыптастыру 
үшін  не  істеуіміз  қажет  деген  сұраққа  Л.Жақыпов  өз  еңбегінде  «сабаққа 
әртүрлі бейнелі көрнекіліктерді, логикалық сызбаларды, шартты-графикалық 
құралдарды  қолдану  керек.  Осы    аталғандар    балалардың  оқу  үдерісіндегі 
танымдық  іс-әрекетін  жандандырып,  өз  бетімен  жұмыс  жасауға  және  оны 
меңгертуге  төзімділігін  арттырудың  бірден-бір  негізгі  тәсілі  болып 
табылады»,- деп жауап береді.  Демек, танымдық белсенділікке байланысты 
оқыту  әдістері:  жаңа  сабақты  түсіндіру,  бекіту,  біліктілік  пен  дағдыны 
қалыптастыру 
тәсілдерін 
мейлінше 
ұтымды 
пайдалану 
ұстаздың 
психологиялық білім даярлығына байланысты. 
Балалардың  танымдық  белсенділігі  өз  кезегінде  қабылдау,  есте  сақтау, 
ойлау,  қиялдау  үрдістері  мен  зейіннің  тұрақты  күйін  қажет  етеді.  Оқу 
барысында баланың танымдық белсенділігін арттыруда олардың өз бетінше 
танымдық  ықылас-ынтасын,  шығармашылық  әрекетін  дамытатындай  етіп 
ұйымдастыру  қажет.Баланың  қабылдауы,  негізінен  тәрбиешінің  сабақты 
жүйелі  түрде  жүргізуіне  байланысты.  Балалардың  оқу-танымдық  қызметін 
арттыру дұрыс әрі нақты әрекеттер негізінде іске асады. Балалардың өзіндік 
сезімдік  танымы  (қалауы,  ынтасы,  құштарлығы,  әсерленуі)  негізінде 
қабылданған білім, дағды, ептілік әлдеқайда нәтижелі әрі жемісті болады. 
Балалардың танымы - өзіне тән ерекшелігі бар күрделі үрдіс. Танымдық 
әрекеттің  негізінде  танымдық  белсенділік  артады.  Олай  болса,  танымдық 
белсенділік  дегеніміз  –  баланың  оқуға,  білімге  деген  ынта-ықыласының, 
қызығушылығының,  құштарлығының  ерекше  көрінісі  болып  табылды.  
Балалардың  белсенділігін  арттыру  үшін  мұғалім  сол  пәнге  жан-жақты 
жетіктігін аңғарту қажет. Балалардың өзіндік ынта-ықыласы болмаса, ол сол 
пәнді  жан  –  жақты меңгере алмайды. Оқу  еңбегінің  қиындығына  төзімділік 
танытқан бала ғана өзіндік белсенділігін дамыта алады. 
Мектепке дейінгі баланың танымдық іс-әрекеті ойын барысында жүзеге 
асады.  Осы  жаста  қарым-қатынас  шеңберінің  көбеюінің  маңызы  артады. 
Баладағы  өтіп  жатқан  осы  өзгерістер  тәрбиешінің  бүкіл  оқыту  –  тәрбиелеу 
жұмысын  нақты  мақсатқа  бағыттауды  талап  етеді.  Негізгі  іс  түрі  –  ойын 
болып табылады. Осы ойын арқылы олардың танымы дамиды[4,64б.].  
Балалардың 
танымдық 
іс-әрекет 
құрылымы 
танымдық 
қызығушылықтан,  танымдық  белсенділік,  танымдық  ізденімпаздық  және 
шығармашылық  іс-  әрекеттен  тұрады.  Бала  қоғам  өмірінде  маңызды  іс-
әрекетке  дайындалып  жатқандықтан,  оның  оқу-танымдық  әрекеті  болашақ 
кәсіби әрекетінің дидактикалық бейнесі болуы керек. Сондықтан баланың іс-

50 
 
әрекеті  бағытталған,  ал  оның  әлеуметтік  және  танымдық  белсенділігі  оның 
өмірлік жолын анықтаудағы ұмтылысы болып табылады 
Сонымен қатар, балалардың іс-әрекет ерекшелігіне: өзіндік мақсаты мен 
нәтижесінің  болуы  (білім,  білік  және  дағдыны  игеру,  жеке  қасиеттерінің 
дамуы);  оқу  нысанының  ерекше  сипаты;  бала  іс-әрекетінің  жоспарлы 
жағдайда  өтуі  (бағдарлама,  оқыту  мерзімі);  оқыту  құралдарының  болуы  – 
кітаптар,  лабораториялық  құрал  –  жабдықтар,  болашақ  кәсіптік  еңбектегі 
модельдер,  техникалық  құралдар,  т.б.  жоғары  интеллектуалды  жүктеме 
(емтихан, сынақ тапсыру, ғылыми жұмыс қорғау, т.б.) жатады. 
Мектепке  дейінгі  балалардың  танымдық  белсенділігі  ойын  үрдісінде 
қалыптасады.  Белсенді  оқу-танымдық  іс-әрекетінің  көздейтін  мүддесі, 
білімнің  қоғамдық  мәнін  ұғыну,  қоғамға  қызмет  ету  қарқынын  үдету 
қажеттілігі негізінде дамиды. Белсенділіктің ең жоғары көрінісі балалардың 
алған білімдерін өмірде пайдалана білу болып табылады. Демек, балалардың 
танымдық  белсенділігін  қалыптастыру  –  оқу  үрдісін  жетілдірудің  негізгі 
шарты ретінде қарастыру қажеттілігі туындайды. 
Танымдық  белсенділік  жеке  адамның  орнықты  қажеттілігіне,  мінезіне 
айналу  үшін  оның  бойында  өз  күші    және    білім  игеру  қабілетімен  қатар  
дербес танымдық іс-әрекетке оң көзқарас қалыптастыру керек. 
Танымдық  белсенділік  немесе  ізденімпаздық,  баланың  берілген 
тапсырманы  басқаның  көмегінсіз    орындауымен  ғана  шектелмейді.  Ол 
алдында  саналы  түрде  мақсаттар  қойып,  соған  сәйкес  өзінің  іс-әрекетін 
бағыттап отыру мүмкіндігіне ие болу керек. 
Танымдық 
белсенділіктің 
қалыптасуының 
осы 
анықталған 
сипаттамаларының  негізінде    балалардың  танымдық  белсенділігі  үш 
деңгейге бөлінді: төменгі, орташа, жоғарғы [5,34б.]. 
 
 
Танымдық белсенділік деңгейлері 
Төменгі  
 
Белгілі  бір  көлемде  теориялық  білімнің  толық 
еместігімен, 
күрделі 
емес 
тапсырмалады 
игеру 
дәрежесімен,  үлгі  бойынша  тапсырмаларды  орындауда 
өз  бетінше  жұмыс  істеумен  оқушылардың  оқуға  тиісті 
көңіл қоймау. 
 
Орташа 
Білім  негізінің  болуы  оқушылардың  білімге,  өзіндік 
жұмысқа  құштарлығының  қалыптасуы,орта  дәрежедегі 
тапсырманы игеру оны орындай алу қабілеті 
Жоғарғы 
Терең теориялық білімнің болуы, өзіндік жұмысқа деген 
қажеттіліктің қалыптасуы 
 
   1-сурет.Танымдық белсенділік деңгейлері   
Танымдық белсенділіктің үш дәрежесі бар. 
1-дәреже  -  жаңғыртушы  белсенділік  -  баланың  материалды  жадылап, 
қайта  жаңғыртуға,  оны  үлгі  бойынша    қолдануға,  меңгеруге  ұмтылысымен 

51 
 
сипатталады.  Белсенділіктің  1-дәрежесіне  тән  көрсеткіш-баланың  бойында 
білімін тереңдетуге деген ұмтылыстың болмауы. 
 2-дәреже  -  түсіндіруші  белсенділік-баланың  оқығанын  зерделеуге,  оны 
өзіне  белгілі  ұғымдармен  байланыстыруға,  білімін  жаңа  жағдайларда 
пайдалану  жолдарын  меңгеруге  ұмтылысынан  көрінеді.  2-дәрежеге  тән 
көрсеткіш  баланың  бастаған  істі  аяғына  дейін  жеткізуге  ұмтылуынан, 
қиындыққа тап болғанда оны жеңудің жолдарын қарастыруынан байқалатын 
үлкен дербестігі. 
3-дәреже-белсенділіктің шығармашылық дәрежесі-баланың тапсырманы 
шешудің  тың  жолдарын  іздестіруге  деген  ұмтылысымен  сипатталады.  Бұл 
дәреженің  ерекшелігі-мақсатқа  жетудегі  табандылық,  танымдық  ынтаның 
негіздері мен әр алуандығы. 
Танымдық  белсенділіктің  қалыптасуының  дәрежесі  баланың  әр  түрлі 
тапсырмаларды орындау барысындағы қабілетінен, деңгейінен анықталады.  
Танымдық  белсенділігі  төмен  балалар  білімдерінің  төмен  екіндігін 
көрсетеді, олар игерілетін материалдардың негізгі мәнін ашып бере алмайды; 
логикалық  байланысты  таба  алмайды.  Бұндай  балалар  заңдар  мен 
заңдылықтарды  формальді  түрде  игереді,  өз  білімін  тәжірибеде  қолдана 
алмайды.  Алгоритмдік  үлгі  бойынша  тапсырмалар  мен  стандарттық  емес 
үлгідегі  тапсырмаларды  орындауда  оларға  тапсырманың  орындалу  барысы, 
шарттық  жүзеге  асуы  және  нақты  әдістердің  көрнекті  үлгісінің  жасау  үшін 
тәрбиешінің көмегі қажет болады.  
Оқу-танымдық белсенділіктің орта деңгейі қалыптасқан балалар жалпы 
заңдылықты игеруге және қорытындылауға біраз қабілеті бола тұра тақырып 
мазмұнының негізгі өзегін ашып бере алмайды. Дегенмен үлгі бойынша және 
стандарттық  емес  біраз  қиындығы  бар  тапсырмаларды  тәрбиешінің 
көмегінсіз  орындай  алады,  бірақ  шығармашылық  тапсырмаларды  орындау 
үшін  олар  едәуір  күш  жұмсайды.  Сондықтан  мұндай  тапсырмаларды 
орындауда балаларға үнемі көмек қажет. Қалыптасудың жоғары деңгейіне ие 
балалар қорытындылауда жоғары дәрежеге жетеді. Әр түрлі тапсырмаларды 
орындауда  теориялық  материалды  игеруде  белсенділік  пен  ынталылықты 
танытады.  Игерілген  тақырыптың  логикалық  байланысын  еркін  игереді. 
Олар  стандартты  және  стандартты  емес  тапсырмаларды  дербес  орындайды. 
Шығармашылық  тапсырмаларды  не  өзі,  не  үлкендердің  көмегімен 
орындайды. Осындай деңгейге ие балалардың білім дәрежесі жоғары, олар өз 
білімін  тәжірибеде  еркін  қолданады,  тапсырма  орындаудағы  және  мазмұн 
игерудегі қиындықтарды қиналмай жеңеді[6,29б.]. 
Тұлғаның    танымдық  белсенділігінің  жоғары  деңгейінің  қалыптасуы 
мектепке дейінгі мекемелердің білім беру мен тәрбие үдерісінің тиімділігінің 
көрсеткіші болып саналады, өйткені:  
А)  балалардың  дербестігінің  дамуы  білім  беру  мазмұнын  меңгеруде 
шығармашылық бағыты ынталандырады;  
В)  тәрбиешілер  өздігінен  білімін  жетілдіруге,  білім  берудегі  жоғары 
нәтижелерге қол жеткізу жолдарын іздестіруге түрткі болады. 

52 
 
Бұдан  шығатын  қорытынды,  берілген  тапсымалар  балалардың  білім 
дәрежесіне  сай  болуы  тиіс.  Біздің  зерттеуіміз  бойынша,  танымдық 
белсенділігін  жоғары  балалар  күрделі  тапсырмаларды  таңдайды.  Осыған 
байланысты  балаларға  берілетін  тапсырмалары  әр  түрлі  болып  келеді. 
Балалардың  білім,  білік  және  дағдылар  қалыптасуының  деңгейін  ескере 
отырып,  ойын  элементтері  арқылы  олардың  танымдық  белсенділігін 
арттыруға,  әрқайсысының  шығармашылық  бастамасын  дамытуға  себеп 
болады. Сондықтан интерактивті оқыту элементттері балалардың танымдық 
белсенділігін қалыптастырудың неғұрлым тиімді әдісі болып табылады. 
Балалардың танымдық белсенділігін, ізденімпаздығын арттыру үшін оқу 
үрдісі оларды қанағаттандыратындай ұйымдастырылуы қажет.  
“Жүз рет естігенше, бір рет көрген артық”деп бекер айтылмаған. Соңғы 
кезде  теледидардан  беріліп  жүрген  “Не,  қашан,  қайда?”,  “Брейн-ринг”, 
“Ғасыр  көшбасшысы”,  “Интеллектуалдық  казино”,  “Жұлдызды  сағат”,  т.б. 
бағдарламаларды  әр  пән  бойынша  қолдану  әдістемелері  баспа  сөз  бетінен 
орын  алып  отыр.  Осы  озық  тәжірбелерді  әр  тәрбиеші  қолдана  білсе, 
балаларды өз пәніне деген қызығуын тудырады және танымдық қабілеттерін 
дамытады. 
Танымдық  қабілет  әркімге  тән.  Тек  оны  дамыта  білу  -  әр  тәрбиешінің 
міндеті.  Сондықтан,  дайын  ақпараттық  фактілерді,  заңдар  мен  ережелерді 
беріп  қоймай,  балаларды  өз  бетінше  іздендіретін,  алған  білімдерін 
тұжырымда  алатын  оқу  материалдарын  беру  қажет.  Сонымен  бірге 
тәрбиешімен    балалардың  арасында  ұжымдық  қарым-қатынас,  бір-біріне 
деген сыйластық болған жағдайда ғана оқыту өз нәтижесін береді. 
Қорыта  келе,  танымдық  белсенділік  –  жалпы  белсенділік  феноменінің 
маңызды  саласы,  оның  негізі  ретінде  адамның    ең  маңызды  қасиеті  болып 
табылады;  қоршаған  әлемді  тек  шындықтағы  биологиялық  және  әлеуметтік 
мақсатта  ғана  тану  емес,  сонымен  қатар,  адамның  әлемге  деген  ең  мәнді 
қарым-қатынасымен,  яғни оның алуан түрлілігіне енуге ұмтылуымен, санада 
жақсы  жақтарын  бейнелеуімен,  себеп-салдарлы  байланыстар,  заңдылықтар, 
қайшылықтармен түсіндіріледі[6,41б.].  
Адам  өзін  қоршаған  ортаны,  әлеуметтік  дүниені,  табиғи  әлемді  танып 
білу  барысында  олардың  ішкі  қасиеттерін  анықтап,  даму  заңдылықтарын 
біледі,  ондағы  өзінің  орнын  біліп,  басқа  адамдармен  қарым-қатынасын 
анықтайды.  Осылардың  негізінде  өзі  белсенді  іс-әрекетке  араласады,  өзінің 
сұранымын,  қажеттілігін  қанағаттандырады.  Таным  барысында  адам  өзін 
қоршаған ортаны игереді, ол туралы білімі кеңейіп, тереңдей түседі, адамның 
заттар  мен  құбылыстар  туралы  жалпы  мәліметі  ішкі  мәнге  қарай  ұмтылып, 
жүйелі  шынайы  білімге  айналады.  Олай  болса,  танымды  адамның  жаңа  әрі 
тың білімді игеріп, рухани баюы деп есептеуге болады. 
Мектепалды  даярлық  топ  балаларының  танымдық  белсенділігін 
дамытуда дидактикалық ойын арқылы  білімдік-тәрбиелік, көрнекілік, сөздік, 
іс-әрекеттік міндеттер атқарады. Бірақ оның өзіне тән жолдары бар: 

53 
 
• Дидактикалық  ойындарды  өткізгенде  тәрбиеші  ойын  мақсатын  сақтай 
отырып  балаларды  оқытады.  Бұл  үшін  алдымен  тәрбиешінің  өзі  көңілді, 
қызықты  ойға  ықыласпен  араласып,  қуаныш  сезімінде  болуын  ұмытпауы 
керек.  Тәрбиеші  тек  ұйымдастырып  қана  қоймай  ойынға  өзі  де  қатысуы 
керек. Талап ойынның мақсаты мен міндетіне қарай құрылады. 
• Дидактикалық  ойынды  ұйымдастыруда  тәрбиеші  алдымен  ойынға 
баланы  қызықтырарлықтай  мүмкіндік  жасайды.  Сол  негізінде  баланың 
таным белсенділігі артады.  
• Тәрбиеші белгіленген ережені орындауын қатаң түрде талап етеді. Бұл 
баланы  талапты  орындауға,  ережені  бұзбауға  үйретеді.  Қатаң  сақталған 
тәртіп баланы тәртіпке баулиды. 
• Барлық  бала  ойынға  белсенді  түрде  қатынасса  ғана  ұжымдық 
интерактивті оқыту алдына қойған мақсатына  жете алады.  
Танымдық белсенділікті дамытатын  интерактивті оқыту  сабақ кезінде 
өтетіндіктен оқу жүйесіне саналады.  
 

жүктеу/скачать 3.87 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: