Саясаттану


Тоталитарлық саяси режимдерді төмендегідей түрлерге бөлуге болады



Pdf көрінісі
бет39/78
Дата18.05.2022
өлшемі3.44 Mb.
#457190
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   78
Абдыкалыков У. К. Саясаттану

Тоталитарлық саяси режимдерді төмендегідей түрлерге бөлуге болады:
1. Фашистік режим алғаш 1922 жылы Италияда қүрылған. Оның басында 
түрған Б.Муссолини қоғамды радикалды түрде түбірінен өзгертуге емес, 
керісінше Рим империясының рухын, үлтты қайта жаңғырту үшін мықты 
мемлекеттік билікті орнатуға үмтылды. Фашистік иделогия халық рухын 
тазартуға немесе үлттық ділді қалыптастыру арқылы үлттық біртектілікті 
қамтамасыз етуді көздеді. Фашизм мемлекеттік партияға негізделіп, мемлекет- 
тің бәрінен биік түру идеясын басшылыққа алды.
2. Әскери-фашистік режим. Бүл режимге мысалға Испаниядағы генерал 
Б.Франко режимін жатқызуға болады (1936 ж.). Әскери-фашистік режим 
әдетте әскерге сүйенеді. Әскер мемлекетте шешуші, айқындаушы рөл атқа- 
рып, фашистік иделогияны насихаттайды, либералдық және демократиялық 
идеологияларға тыйым салады.
3. Ұлттық социализм. 1933 жылы Германияда орнаған режим. Бүған 
тоталитарлық режимнің барлық қасиеттері тән. Мысалы, бір партияның 
идеологиясының үстемдігі, харизмалық көсем, халық өміріне араласу, оларға 
бақылау қою, тыңшылық, репрессия, сыртқы жауларды іздеу т.б.
4. Әскери-бюрократиялық коммунистік режим. Оның белгілері - хориз- 
малық көсем арқылы басқарылатын коммунистік партия, бірыңғай коммунис­
т а иделогия үстемдігі, БАҚ мемлекеттік монополия, қоғамды жаппай 
милитаризациялау, террор жүйесі, экономиканы орталықтан басқару болып 
табылады. Мысалы: Сталин түсындағы КСРО, Қытайдағы Мао Цзедун билігі.
5. Тирания. Оның басты ерекшелігі шексіз тиран билігінің үстемдігі. Ол
119


әдетте репрессия жасау органдарының (қүпия полиция, үлттық гвардия, әскер, 
арнайы террорлық үйым) билігіне сүйенеді және үкімет басшысы немесе 
көсем халықтың қорғаны деген идеология қалыптастырады. Ол «халық атасы» 
образына ие болады. Мысалы: Уганадағы - Амин, Орталық Африка Республи- 
касындағы - Бокасса, Парагвайдағы - Стреснер, Г аити Республикасындағы -
Дювалье режимдері.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   78




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет