Қолданбалы экология
жүктеу/скачать 0.65 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Spermatophyta бөлімі. Тұқымдас өсімдіктер.
- 6–ДƏРІС. Эукожүйедегі биотехнологиялық ресурстар: қарапайымдылар, ішекқуыстылар
- Protozoa типі (қарапайымдылар).
| Pteridophyta бөлімі
- папоротниктер, плаундар. Папоротниктəріздестердің ішіндегі ең көнесі, олардың жасы шамамен 380 млн жылды құрайды. Тамырлы өсімдіктер ішіндегі ең белгілі түрі. Тамырлы өсімдіктер – сымдалған ұлпалары бар, яғни ксилема немесе флоэманың ұлпалары бар өсімдіктер. (4.3-кесте). Spermatophyta бөлімі. Тұқымдас өсімдіктер. Spermatophyta (грек. Sperma-ұрық, тұқым) - жер бетіндегі ең гүлденген өсімдіктер тобы. Тұқымдас өсімдіктер өлген тұқымдас папоротниктерден пайда болған (4.4-кесте). Əдебиет: Негізгі – 3 [т.1; 57-97]. Қосымша – 1 [16-24]; 2 [т.2; 32-124]. Бақылау сұрақтары: 1. Өсімдіктер жүйесі. 2. Өсімдіктердің халықшаруашылық маңызы. 3. Өсімдіктер жəне ғылыми зерттеулер. 4. Талломды мүктерге жататындар. Гаметофит жапырақты мүктер. 5. Мүктердің спора түзу процессі. Спорангиялары. 32 6–ДƏРІС. Эукожүйедегі биотехнологиялық ресурстар: қарапайымдылар, ішекқуыстылар Бір организмде жануарлардың да, өсімдіктердің де белгілері болады, осыған қарап, эволюцияның ерте кезеңдерінде жануарлар мен өсімдіктер клеткасының арасында айырмашылық болмаған деген тұжырымға келсек болады. Protozoa типі (қарапайымдылар). Protozoa типі (protos-бірінші, zoon - жануар) – организмдердің тамаша, əрі алуан түрлі тобы. Бүгінде олардың 50 000 түрі кездеседі. Олардың құрылымы өзіне тəн протоплазмасы түйін тəріздес, тіршілікке қажетті барлық қызметті атқара алады (5.1-кесте). Қарапайымдылар протоплазма ұйымдасуының күрделілігімен ажыратылады. Неғұрлым қарапайым түрлерінде (мысалы, Amoeba proteus) протоплазмасы əлсіз дифференцияланған, арнайы қызмет ететін органеллалары да көп емес. Филогенетикалық тұрғыда қарапайымдылардың жетілген түрлерінің (мысалы, Paramecium caudatum) құрылымы айтарлықтай күрделірек. Белгілі бір қызметтерді қарқынды атқаруға қабілетті органеллалардың саны протоплазмада неғұрлым көбірек. 5.1 - кесте. Protozoa жіктелуі Сипатты белгілері Бір клеткалы Ұлпалары болмайды Органеллалары бар – протоплазманың арнайы қызмет атқаратын бөлімшесі Гетеротрофты қоректенудің барлық түрлері көрсетілген Бөліну арқылы көбейеді; гаметогония кезінде қарапайымдылардың бүкіл денесі гаметаларға шашырайды. Flagellata класы (Mastigophora) Rhizopoda класы (Sarcodina) Ciliata (Ciliophora) классы Sporozoa классы Кейбір өкілдерінде хро- матофорлары бар, кейбіреулерінде олар болмайды. Клеткасы жарты- лай қатты, клетка қабығы пеллику- ламен қапталған Дене пішіні тұрақты Жетілген форма- лары бір немесе бірнеше жіпшелері арқылы қозғалады. Хроматофорлары жоқ Кейбір өкілдері қабықша немесе қаңқалық түзілулерді бөліп шығарады, басқаларында арнайы қабықша болмайды Дене пішіні тұрақсыз Жетілген формалары псевдоподий көмегімен қозғалады Ядросы біреу Көбеюі жыныстық емес, екіге бөліну Хроматофорлары жоқ Пелликула Дене пішіні тұрақты Жетілген формалары қатарласып орналасқан кірпікшелердің көмегімен қозғалады Макронуклеус жəне микронуклеус Көбеюі жыныстық емес, тікелей екіге бөліну жолымен көбейеді Хроматофорлары жоқ Пелликула Дене пішіні тұрақты Өкілдерінің басым көпшілігінде сыртқы локомотор- лық мүшелері бол- майды, қандай да бір қозғалыс шек- телген Ядросы біреу Көбеюі жыныстық емес, 33 Ядросы біреу Көбеюі жыныстық емес, екіге бөліну жо- лымен көбейеді Цистасында көптік бөліну жүреді жолымен көбейеді Спора түзе алады Жыныстық көбейеді, ол конъюгация жо- лымен іске асады Сирек спора түзеді спорогония жəне шизогония жолы- мен көбейеді Жыныстық көбею фазасы тіршілік циклына кіреді. Сингамиядан кейін споралардың көптеген саны пйда болады, олар қолайсыз жағдайларға төзімділік таныта алады Мысалы: Euglena Регапета Trypanosoma Мысалы: Amoeba Arcella Poly- stomella Мысалы: Paramecium Vorticella Stentor Мысалы: Monocystis Plasmo- dium жүктеу/скачать 0.65 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|