Қолданбалы экология
Түрдің генетикалық паспорты (кариом) –
жүктеу/скачать 0.65 Mb. Pdf көрінісі
|
| Түрдің генетикалық паспорты (кариом) – түрге тəн хромосома
жиынтығының ерекшелігі. Кариомның белгілерінің формалары: – кариотип – санымен, шамасымен жəне формасымен сипатталатын хромосомалар жиынтығы; – геном – хромосомалардың сапалы құрамы; – плазмон – цитоплазмалық органеллалардың генетикалық детерминантта- ры. Түр кариомы келесі негізгі сипаттамаларға тəн: құрамында үнемі хромосо- малар болады; хромосомалардың мөлшері жəне формалары бойынша жеке да- ра. Барлық жоғарғы эукариоттардағы эволюция процесінде генетикалық ақпарттың материалдық иесі болып табылатын хромосомалар шыға бастады (7.1-кесте). Эукриоттардың əр бір түріне хромосомалардың ядрода болуы жəне хромосомалық жиынтық түзуі тəн. Бұл өз кезегінде кариотип түрінде болады. Эукриоттардың гаметаларының ядросында бір (гаплоидты – n), ал соматикалық клеткалар ядросында екі (диплоидты – 2n) хромосома жиынтығы бар. Дипло- идты – құрамында əр аутосоманың екі көшірмесі бар жəне жыныстық хромосоманың бір жұбы бар, ал гаплоидты – құрамында əр аутосоманың бір көшірмесі жəне бір жыныстық хромосома бар. 7.1 - кесте. Хромосомалардың биологиялық маңызы. Маңызы Хромосома № Аталуы Анықтамасы Жіктелуі Сипаттамасы Аутосомалар Əр түрлі жыныста бірдей 1 Генетика лық Тұқым қуалаушылық ақпаратын сақтайды, та- сымалдайды жəне эволюциялық жаңартады. Гоносомалар Жынысты анықтайды Метацентрлік Екі иығы тең Субметацентрлік Акроцентрлік Екі иығы тең емес 2 Морфол огиялық Сызықты формасы бар, центромерамен жалғасқан екі хроматид- тен тұратындықтан екі иық түзеді. Телоцентрлік Көзбен көргенде бір иықты 3 Молекул алық ДНҚ, РНҚ, ақуыздардан, қос валентті катиондар- дан тұратын молекула үстілік күрделі құрылым. Гомологты Молекулалық тұрғыда жеке дара, сондықтан оларды бір жұпқа жатқызады. 57 Əдебиет: Негізгі – 3 [3.2; 14-126]. Қосымша –2 [125-132]. Бақылау сұрақтары: 1. Биотехнологияның гендік ресурстары. 2. Гендер жəне хромосомалар: биологиялық мəні. 3. Хромосомалардың биологиялық маңызы. жүктеу/скачать 0.65 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|