Мақала қазақ және түрік тілдеріндегі зооним компонентті фразеологизмдерге арналған
жүктеу/скачать 375.33 Kb. Pdf көрінісі
|
| Қорытынды
Қазақ және түрік тіліндегі зоофразео ло- гизм дерінің ақпараттық мазмұнының іш кі құры лымдарына үңілсек, олардың бойын да ғы ұқсастықтарды, ортақ тұстары мен ерек ше лік- те рін көруге болады. Мұнда түркі хал қының мал шаруашылығына (жылқы мәдениеті) бай- ланысты жинақтаған білім тәжірибелері екі тілде бірдей жұмсалатын тілдік бірліктердің пайда болуының негізінде жалпытүркілік бол- мыс, дүниетанудағы ортақ көзқарас көрінсе, образдық айырмашылық әр ұлттың күнделікті тұрмыс-тіршілігінен алынған суреттің әр басқа болуына байланысты болып келеді. Зерттеу 43 А. Раева нәтижесінде түркі халықтарында жылқы ма- лына деген өзіндік көзқарасы, дүниетанымы қалыптасқандығын тұрақты тіркестерден көре алдық. Ат компонентімен жасалған тұрақты сөз тіркестерін түркі халықтарының өмір сү- ру салты, мәдениеті, тұрмыс-тіршілігі т.б. ма- ңыз ды деректерді бүгінге жеткізуші тілдік белгі деп таныдық. Себебі қазақ және түрік тілдеріндегі зоофразеологизмдер тікелей не- ме се жанама түрде ұлттың рухани және ма- те риалдық мәдениетімен тығыз байланысты, оның мазмұнында мәдени ақпарат сақталған де ген ой түйдік. Жалпытүркілік болмысымыз бен мәдениетіміздің белгілері сақталған зоо- фра зеологизмдердің мотивациялық негізіндегі ерек шеліктерді талдау арқылы қазақ және түрік тіліне тән ортақтықтарымен қатар бірқатар айыр- машылықтарының бар екендігіне де көз жет кіз- дік. Қазақ және түрік тілдері бойынша атқа бай- ланысты фразеологизмдердің ұқсастықтары мен айырмашылықтары олардың мазмұнынан және ортақ бейнелі аялық не гіз дерінен байқалды. Қорыта айтсақ, әрбір халықтың тілдік әлем көріністерінде бейнеленген дүние бейнесін қа- был даудың ұлттық-мәдени ерекшелігінің бір көрсеткіші – зоофразеологизмдер. Сондықтан түркі тілдері бойынша зоофразеологизмдер түркі дүние бейнесіндегі мәдени сипатты ай қын даушы, мәдени маркілі, лингвомәдени бір ліктер ретінде зерттелуі тиіс. Зоофразео ло гизмдерде түркі халықтарының дүние бей несіндегі өзіндік ерекшеліктері, түркілік ортақ мәдениет құндылықтары көрінеді, бұл түркі халықтарының тарихи байланысының та- мыры тереңде екендігін дәлелдей түспек. Түркі зоофразеологизмдерінің лингвомәдени семантика- сы тіл мен мәдениеттің өзара байланысын, соны- мен қатар түркі халықтарының тұрмыс-тіршілігі, салт-дәстүрі мен наным-сенімдеріне қатысты лингвомәдени ақпаратты көрсетеді. Көшпелі мал шаруашылығы, отырықшы мәде ниет типтері түркі халықтарындағы жануар лар атауының мағынасында өзіндік із қалдырды. Сондықтан түркі тілдері бойынша зоо фразеологизмдерді кодталған мәдени мәтін ре тін де қарастыру қажет. жүктеу/скачать 375.33 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|