1 Текст лекция мамандықтар

Жүйелік тəсіл. Ұйымның мəселелерін шешуге кешенді тəсілге бағытталған басқару. Ұйым ішкі
жəне сыртқы байланыстары бар күрделі жүйе ретінде қарастырылады. Ұйымды басқарудағы
басты рөл оның жетекшілеріне, көшбасшылардың элитасына беріледі. Сонымен бірге
қызметкерлер жүйенің бөлігі болып табылады жəне жағдайға байланысты басқару процесіне
қатысады.
•
Ситуациялық тəсіл. Бұл тұжырымдама 1960 жылдардың соңында əзірленді. Бұл жағдайды
басқару, проблемаларды шешу тəсілі. Нақты жағдайлар мен жағдайлар менеджерден белгілі бір
тəсілдерді шығармашылық қолдануды талап етеді. Осылайша, бұл əдістер мен əдістердің
жиынтығы емес, ұйымдастырушылық мəселелер мен оларды шешу əдістерін қамтитын ойлау
тəсілі.
•
Басқарудағы сандық тəсіл(1950 жыл – ХХ ғасыр).
Бұл мектептің негізгі еңбегі операцияларды зерттеу əдіснамасында, өйткені оның іс-əрекеті күрделі
басқару мəселелерін əртүрлі ұйымдастырушылық жағдайлар жасау мен қолдану барысында түсінудің
тереңдеуіне ықпал етті жəне күрделі жағдайларда шешім қабылдайтын жетекшілерге көмектесті.
•
Азаматтық соғыстан (1918-1920) жаңа экономикалық саясат капиталистік өндіріс негізінде
құрылды. Ол бойынша шаруалар өз өнімдерін базарларға өткізуге, тауар айналымын жасауға
құқылы болды. Бұл өзгеріс 1925 жылға дейін жалғасты тек осы жылы экономикалық өзгерістер
барысында өндірісті индустрализацияндыру, машиналандыру басталды. Ал 30-жылдар басында
орталықтандырылған басқару жүйесі енгізілді.
•
50-жылдары академик А. И. Бергтың арқасында кибернетика саласы дамып, адам еңбегін
көтеруге жағдай жасалды. 60 жылдары басқару ғылымы түсінігі пайда болып кеңінен зерттелді.
Экономиканы басқару дамыды.
•
90-жылдары Ресейде экономика тағы өзгеріске ұшырады. Олар жекеше басқарудан нарықтық
экономикаға көшті.
•
Əр түрлі ғылыми білім салалары жүйесіндегі басқару психологиясының орны.
•
Басқару психологиясы əртүрлі психология обылыстарында да қиылысады. Мысалы: жалпы
психология, басқару психологиясы сияқты мотивацияны, жеке тұлғаны, ерікті, эмоцияны, сезімді

4
жəне т.б. зерттейді. Бірақ жалпы психологияның басты проблемасы жеке тұлға болса, ал басқару
психологиясында ол басқару субъектісі мен объектісі аспекттінде қарастырады.
•
Басқару психологиясы — басқару жүйелеріндегі (мемлекет басқару, ұйым, мекеме, топ, ұжым
жəне т.б.) адамдардың қатынастарына байланысты мəселелерді зерттейтін жəне білімдерді
жинақтайтын қолданбалы психологияның саласы.