Ч а с т ь I x главный редактор

718
«Молодой учёный» . № 23 (313) . Июнь 2020 г.
Молодой ученый Қазақстан
Молодой ученый Қазақстан
Әдістер мен материалдар.
Әдеби деректер негізінде қабырғалық керамиканың да-
муының негізгі тенденциялары анықталды. Біріншіден, бұл 
қаңқалы үй құрылысында қоршау конструкциялары үшін 
орташа тығыздығы төмен, жақсартылған жылу техникалық 
қасиеттері бар бұйымдар өндірісі. Екіншіден, жоғары мар-
калы — М 150 және түрлі түстер мен пішіндердің бағасы 
бойынша қол жетімді бет кірпіші қажет. Талдау кірпіш қалау-
дың жылу техникалық және беріктік қасиеттерін ескере оты-
рып, 40 % — ға дейінгі кеуекті және жабынқыштың орташа 
тығыздығы 1200–1500 кг/м
3
бұйымдар неғұрлым қолайлы бо-
лып табылатынын көрсетті. Әдеби мәліметтерге шолу көрсет-
кендей, опокалар көрсетілген тығыздықтағы жабынқышты 
күйдіргеннен кейін береді. Олар Қазақстанның көптеген 
аймақтарында кеңінен таралған және олардың қорлары үлкен.
Опокалар — кристобалит бөлшектерінен (0,005 мм кем) 
тұратын жеңіл тығыз жұқа кеуекті жыныстар. Олардың 
орташа тығыздығы 1100–1600 кг/м3 құрайды, кеуектілігі 
55 % (әдетте 30–40 %) жетеді. Аморфты кремнеземмен қатар 
олардың тұрақты құрамдас бөлігі әртүрлі мөлшерде бола-
тын сазды минералдар болып табылады.
Зерттеу жүргізу үшін кремнийлі жыныстардың әртүрлі 
жіктемелік сызбаларын мұқият зерттеуден кейін опокалар-
дың төрт литологиялық айырмашылығы анықталды, бұл 
«қалыпты» опокалар; сазды опокалар; карбонатты опока-
лар және сазды-карбонатты опокалар. Үлгілерге иілгіштік 
қасиет беру үшін қоспа ретінде бентонит сазы 10–15–20 % 
мөлшерінде алынды.
Ғылыми-тәжірибелік жұмыстарды жүргізу үшін зерт-
телетін шикізат материалдары алдын ала кептірілді. Крем-
нийлі тұқым-опока алдымен 15–25 мм аспайтын фракцияға 
дейін зертханалық ұсақтағышта ұсақталды.
Содан кейін шикізат материалдары зертханалық шар 
диірменде електен толық өтгенге дейін 1,0 мм шайылды. 
Алынған керамикалық ұнтақтар опока — саздың шикізат 
жүйесінде композиция жасау үшін электронды таразылар-
дың көмегімен мөлшерленген.
Керамикалық композицияны дайындау үшін ком-
поненттер алдымен таңдалған концентрацияға сәйкес 
мөлшерленіп, біртекті қоспаны алғанға дейін сфералық 
тостағанға құрғатып араласты.
Содан кейін құрғақ компоненттер массасының 25–27 % 
мөлшерінде су қосылды және біртекті керамикалық массаны 
алғанға дейін қайтадан мұқият араласты. Алынған керами-
калық массадан диаметрі және биіктігі 50 мм цилиндрлер 
үлгілері, сондай-ақ пластикалық әдіспен (40х40х160 мм) 
балкалар үлгілері қалыптасты. Үлгілер құрамы 1 және 2 ке-
стелерде көрсетілген:
Кесте 1. 

жүктеу/скачать 4.33 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: